ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ: ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ για τα ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ
ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ 2023 Μέρος 17ο
Εμπόδια στη χορήγηση παροχών συντάξεων σε τέκνα με αναπηρία
Ενδεικτική περίπτωση αποτελεί χορήγηση σύνταξης λόγω θανάτου
σε τέκνο με αναπηρία ασφαλισμένου του Ταμείου Νομικών (Φ.Υ. 320831) και η
διοικητική διαδικασία που ακολουθείται για την υλοποίησή της. Ειδικότερα,
παρόλο που υφίσταται αναπηρία εφ’ όρου ζωής, σύμφωνα με σχετική γνωμάτευση
αρμόδιας υγειονομικής επιτροπής, η καταβολή της σύνταξης διακόπτεται κάθε δύο
(2) χρόνια, προκειμένου να γίνει έλεγχος περιουσιακής κατάστασης, καθώς,
σύμφωνα με την ερμηνεία σχετικών καταστατικών διατάξεων, η χορήγηση της
σύνταξης γίνεται με την προϋπόθεση ανικανότητας για εργασία, αλλά και απορίας.
Η ερμηνευτική αυτή εκδοχή, σε συνδυασμό με τη διοικητική διαδικασία,
προϋποθέτουν ότι το άτομο με αναπηρία θα συνεπικουρείται απαραιτήτως από άλλο
άτομο ή από το οικογενειακό του περιβάλλον, προκειμένου να αντιμετωπίζονται οι
ανάγκες του, κατά τα διαστήματα διακοπής στη χορήγηση της σύνταξης.
Είναι πιθανόν η εμπλοκή των πόρων διαβίωσης από άλλη πηγή να
ανακύπτει λόγω της διαφορετικής μεταχείρισης των δύο φύλων στο προϋφιστάμενο
νομικό πλαίσιο, που επέτρεπε τη χορήγηση σύνταξης σε άγαμες θυγατέρες, λόγω
ακριβώς της αγαμίας και χωρίς να ενδιαφέρει η ύπαρξη ενδεχόμενης αναπηρίας.
Αντιθέτως, για τα άρρενα τέκνα υφίστατο επιπλέον η προϋπόθεση της ανικανότητας
προς εργασία. Υφίστατο, δηλαδή, η παραδοχή της συντήρησης των γυναικών από τον
πατέρα ή τον σύζυγο στο προϋφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο. Βεβαίως, δικαιικές
εξελίξεις συναρτούν τη χορήγηση σύνταξης σε άγαμες θυγατέρες με την ύπαρξη
αναπηρίας, και τη συναγόμενη ανικανότητα προς εργασία, χωρίς να λαμβάνονται
υπόψη τυχόν πόροι διαβίωσης από άλλες πηγές. Εν προκειμένω, εμφανίζεται,
συνεπώς, η δυσμενής μεταχείριση άνδρα με αναπηρία, με τον επιπλέον έλεγχο
περιουσιακής κατάστασης, ώστε να διαπιστωθεί η απορία, προκειμένου να
συνεχιστεί η καταβολή της σύνταξης.
Στο πλαίσιο της Διεθνούς Σύμβασης για τα δικαιώματα των
ατόμων με αναπηρία, δεν νοούνται και δεν δικαιολογούνται διακρίσεις μεταξύ των
ομοίων, την ίδια ώρα που επιδιώκεται άρση των διακρίσεων εις βάρος των ατόμων
με αναπηρία. Συνεπώς διευθετήσεις που διαφοροποιούν υποκατηγορία προσώπων με
αναπηρία από άλλα σε παρεμφερή κατάσταση, όπως η απώλεια του άμεσα ασφαλισμένου
γονέα, και έχουν ως αποτέλεσμα να υποβάλλονται σε
δυσχερέστερες και επιβαρυντικές διαδικασίες για την απόλαυση δικαιωμάτων,
οφείλουν να επανεξεταστούν. Στο πλαίσιο του ενιαίου φορέα κοινωνικής ασφάλισης
(e-ΕΦΚΑ) και εν αναμονή Ενιαίου Κανονισμού Παροχών, οφείλεται σταδιακή
εναρμόνιση των διαδικασιών που προβλέπονται για την άσκηση δικαιωμάτων, με την
αξιοποίηση επιτρεπτικών κανόνων δικαίου και την εξάντληση των ευχερειών στο
οργανωτικό πεδίο.
Συνεπώς, κατά την εκτίμηση της Αρχής, δεν υφίσταται λόγος έκδοσης αλλεπάλληλων, κατά διαφορετικές περιόδους και ανάλογα με την ηλικία του δικαιοδόχου, συνταξιοδοτικών πράξεων, εφόσον πιστοποιείται αναπηρία εφ’ όρου ζωής, και δη όταν αυτή επιφέρει ανικανότητα εργασίας.
