ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ και επιστολή Ε.Σ.Α.μεΑ.: Προσβασιμότητα κτιρίων, κοινόχρηστων χώρων και φυσικού περιβάλλοντος στον υφ. Περιβάλλοντος Ν. Ταγαρά
Αθήνα: 25.01.2024
Αρ. Πρωτ.:
111
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Ε.Σ.Α.μεΑ.: Προσβασιμότητα κτιρίων, κοινόχρηστων χώρων και
φυσικού περιβάλλοντος στον υφ. Περιβάλλοντος Ν. Ταγαρά
Τις προτάσεις της με στόχο τη βελτίωση της πρόσβασης των
πολιτών με αναπηρία στο φυσικό και δομημένο περιβάλλον απέστειλε η ΕΣΑμεΑ στον
κ. Ν. Ταγαρά, υφυπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Η ΕΣΑμεΑ επισημαίνει ότι
στη χώρα μας έχουν γίνει σημαντικά βήματα για την προώθηση της προσβασιμότητας
του κτιριακού αποθέματος της χώρας και των εξωτερικών κοινόχρηστων χώρων,
ωστόσο, απέχουμε ακόμη αρκετά από τη διασφάλιση της πλήρους αλυσίδας καθολικής
προσβασιμότητας. Μείζον και πλέον σύνθετο πρόβλημα αποτελεί σήμερα η πρόσβαση
στα υφιστάμενα κτίρια.
Οι προτάσεις της ΕΣΑμεΑ παρουσιάζονται αναλυτικά στο
υπόμνημα.
Συνοπτικά:
Θεσμικό πλαίσιο προσβασιμότητας
Η χώρα διαθέτει ένα εκ των καλύτερων θεσμικών πλαισίων για
την προσβασιμότητα του δομημένου περιβάλλοντος – ωστόσο αρκετά σημεία του
χρήζουν βελτίωσης, όπως: η διαφυγή ατόμων με αναπηρία σε έκτακτες περιπτώσεις,
η στέγαση μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων σε υφιστάμενα κτίρια με χρήσεις
συνάθροισης κοινού ή/και κατοικίας, κ.λπ. Επίσης, υπάρχει τεράστια ανάγκη
κωδικοποίησης και απλούστευσης της νομοθεσίας της προσβασιμότητας, τόσο αυτής
που παράγει το ΥΠΕΝ όσο και των άλλων Υπουργείων.
Υπάρχει ακόμη ανάγκη επικαιροποίησης των προδιαγραφών και
οδηγιών προσβασιμότητας, συμπλήρωσης αυτών και εξειδίκευσής τους ανά κατηγορία
χρήσης (π.χ. κτίρια πολιτισμού, αθλητικές εγκαταστάσεις, κτίρια υγείας διαφόρων
βαθμίδων, βιβλιοθήκες, θέατρα/κινηματογράφοι κ.λπ.), ανάγκη δημιουργίας
προδιαγραφών προσβασιμότητας για το φυσικό περιβάλλον. ανάγκη ελέγχου και
διασφάλισης της συμβατότητας Οικοδομικού Κανονισμού και Κτιριοδομικού
Κανονισμού, αλλά και αυτών με τη νομοθεσία άλλων Υπουργείων και με το άρθρο
9-«Προσβασιμότητα» της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων
με Αναπηρίες (ν.4074/2012) κλπ.
Για την υλοποίηση των παραπάνω προτείνεται η αξιοποίηση της
Κεντρικής Επιτροπής Προσβασιμότητας λόγω των παρεμφερών θεσμικών αρμοδιοτήτων
της καθώς και η δημιουργία Ομάδων Εργασίας για την υποστήριξή της -όπου
απαιτείται- με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα και παραδοτέα. Η συνεργασία με την
Ε.Σ.Α.μεΑ. και την Εθνική Αρχή Προσβασιμότητας θεωρούνται απαραίτητες.
Παράλληλα, υπάρχει ανάγκη κατάρτισης όλων των στελεχών του
υπουργείου και των υπηρεσιών που ασχολούνται με τον σχεδιασμό και την
αξιοποίηση του κτιριακού αποθέματος της χώρας σχετικά με τις ισχύουσες προβλέψεις
για την προσβασιμότητα και τον τρόπο εφαρμογής τους.
Αξιολόγηση – πιστοποίηση προσβασιμότητας: Μέχρι σήμερα οι
προβλέψεις του θεσμικού πλαισίου για την προσβασιμότητα δεν εφαρμόζονται σε ένα
πολύ μεγάλο βαθμό λόγω του γεγονότος ότι ελάχιστες φορές ελέγχεται επί της
ουσίας η τήρησή τους. Όποτε μάλιστα αυτό συμβαίνει είναι είτε σε πολύ αρχικό
στάδιο (π.χ. στα σχέδια για τη λήψη οικοδομικής άδειας) είτε πολύ αργά, όταν η
κατασκευή έχει ήδη ολοκληρωθεί, οπότε ακόμη και εάν επιβληθεί κάποιο διορθωτικό
μέτρο αυτό αποτελεί «μπάλωμα», συνήθως μη λειτουργικό. Χαρακτηριστικό είναι το
γεγονός ότι σε κανένα από τα στάδια ελέγχου οικοδομικής άδειας δεν
περιλαμβάνεται έλεγχος προσβασιμότητας. Επιπρόσθετα, είναι γνωστό ότι οι
μηχανικοί και ο τεχνικός κόσμος εν γένει έχουν άγνοια των αναγκών των ατόμων με
αναπηρία και των προδιαγραφών προσβασιμότητας. Οι πολυτεχνικές σχολές μέχρι
σήμερα δεν περιλαμβάνουν στα βασικά εκπαιδευτικά προγράμματά τους καμία ενότητα
για τον καθολικό σχεδιασμό και την προσβασιμότητα.
Κεντρική Επιτροπή Προσβασιμότητας: Η Επιτροπή έχει
μετατραπεί αποκλειστικά σε δευτεροβάθμιο όργανο εξέτασης προσφυγών για εξαίρεση
από την εφαρμογή των προβλέψεων προσβασιμότητας, ενώ είναι εμφανής η απουσία
από τη σύνθεση της Κεντρικής Επιτροπής εκπροσώπου της Διεύθυνσης Αστικών
Αναπλάσεων, όταν πλέον έχει θεσμοθετηθεί η μελέτη προσβασιμότητας και για τους
εξωτερικούς χώρους. Ταυτόχρονα απουσιάζει εκπρόσωπος της Εθνικής Αρχής
Προσβασιμότητας.
Επίσης υπάρχει ανάγκη ενημέρωσης της κοινής γνώμης για την
ύπαρξη και το ρόλο των Περιφερειακών Επιτροπών Προσβασιμότητας και ανάγκη
υποστήριξης της λειτουργίας τους με εργαλεία και οδηγίες για την αντιμετώπιση
διαφόρων περιπτώσεων σε πρωτογενές επίπεδο. Συχνά σε αυτές καταφεύγουν πολίτες,
αλλά και φορείς, αιτούμενοι τεχνογνωσία και αξιολόγηση λύσεων που προτίθενται
να υλοποιήσουν.
Διαβούλευση και συνεργασία με την Ε.Σ.Α.μεΑ.: Βάσει της
Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες
(ν.4074/2012) αποτελεί υποχρέωση των κρατών να διαβουλεύονται και συνεργάζονται
στενά με τις αντιπροσωπευτικές οργανώσεις των ατόμων με αναπηρία κατά την
ανάπτυξη, υλοποίηση και παρακολούθηση νομοθεσίας, πολιτικών και δράσεων που τα
επηρεάζουν. Ως εκ τούτου, είναι απόλυτα αναγκαία η διαρκή θεσμική συνεργασία
των υπηρεσιών του υπουργείου με την Ε.Σ.Α.μεΑ. τόσο κατά την νομοπαρασκευαστική
διαδικασία -και μάλιστα πριν το στάδιο της δημόσιας διαβούλευσης- όσο και κατά
την ανάπτυξη πολιτικών που άπτονται της προσβασιμότητας.
Το κείμενο της επιστολής:
Πληροφορίες: Δημήτρης Λογαράς
Αθήνα: 25.01.2024
Αρ. Πρωτ.:
110
ΠΡΟΣ: κ. Ν. Ταγαρά, Υφυπουργό Περιβάλλοντος και
Ενέργειας
ΚΟΙΝ: «Πίνακας Αποδεκτών»
ΘΕΜΑ: «Προτάσεις Ε.Σ.Α.μεΑ. με στόχο τη βελτίωση της
πρόσβασης των πολιτών με αναπηρία στο φυσικό και δομημένο περιβάλλον.»
Αξιότιμε κύριε Υφυπουργέ,
Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.), όπως
γνωρίζετε, αποτελεί την τριτοβάθμια κοινωνική και συνδικαλιστική οργάνωση
εκπροσώπησης των ατόμων με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους
στη χώρα και αναγνωρισμένο Κοινωνικό Εταίρο της ελληνικής Πολιτείας σε ζητήματα
αναπηρίας. Η Συνομοσπονδία, η οποία εκπροσωπείται στην Κεντρική και τις
Περιφερειακές Επιτροπές Προσβασιμότητας, αποτελεί ανέκαθεν συνομιλητή του
Υπουργείου σας σε θέματα προσβασιμότητας.
Αναμφίβολα, τόσο σε θεσμικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο,
έχουν γίνει σημαντικά βήματα για την προώθηση της προσβασιμότητας του κτιριακού
αποθέματος της χώρας και των εξωτερικών κοινόχρηστων χώρων. Ωστόσο, απέχουμε
ακόμη αρκετά από τη διασφάλιση της πλήρους αλυσίδας καθολικής προσβασιμότητας.
Αδιαμφισβήτητα δε, μείζον και πλέον σύνθετο πρόβλημα αποτελεί σήμερα η πρόσβαση
στα υφιστάμενα κτίρια ώστε αφενός να διασφαλιστεί η κατά το δυνατόν ισότιμη,
αυτόνομη και ασφαλής πρόσβαση των πολιτών με αναπηρία σε αυτά και τις υπηρεσίες
που στεγάζουν, αφετέρου να αποφευχθεί η απαξίωση όσων εξ αυτών δεν διασφαλίζουν
προσβασιμότητα καθώς και η δυσανάλογη επιβάρυνση των ιδιοκτητών τους
προκειμένου να υλοποιήσουν τις αναγκαίες παρεμβάσεις.
Η Ε.Σ.Α.μεΑ. έχει πλήρη επίγνωση του μεγέθους δυσκολίας και
της συνθετότητας του εγχειρήματος που έχει αναλάβει το Υπουργείο σας. Για τον
λόγο αυτό, με την παρούσα επιστολή της, επιθυμεί να θέσει υπόψη σας θέματα
αρμοδιότητάς σας σχετικά με τη διασφάλιση της προσβασιμότητας, που έχει εντοπίσει
από τη συμμετοχή της σε διάφορα όργανα της Πολιτείας, ελπίζοντας στην από
κοινού επεξεργασία και εξεύρεση των ενδεδειγμένων λύσεων προς όφελος όλων των
πολιτών.
Α. Θεσμικό πλαίσιο προσβασιμότητας
Ως γνωστόν, η χώρα διαθέτει ένα εκ των καλύτερων θεσμικών πλαισίων
για την προσβασιμότητα του δομημένου περιβάλλοντος. Ωστόσο, έχουν εντοπιστεί
αρκετά σημεία που χρήζουν βελτίωσης, όπως:
• Υπάρχουν σημεία του θεσμικού πλαισίου, τα οποία
χρειάζονται περαιτέρω επεξεργασία, όπως η διαφυγή ατόμων με αναπηρία σε έκτακτες
περιπτώσεις, η στέγαση μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων σε υφιστάμενα κτίρια
με χρήσεις συνάθροισης κοινού ή/και κατοικίας, η αποσαφήνιση του χαρακτηρισμού
υφιστάμενων κτιρίων ως «αυθαιρέτων» όταν δεν διασφαλίσουν την προβλεπόμενη
προσβασιμότητα εντός της προθεσμίας που θέτει η νομοθεσία και των επιπτώσεων
από αυτόν τον χαρακτηρισμό, η αποσαφήνιση της έννοιας του «δυσανάλογου κόστους»
και παράλληλα η πρόβλεψη κινήτρων/ενισχύσεων για την υλοποίηση παρεμβάσεων
προσβασιμότητας, η ανάπτυξη/θεσμοθέτηση της έννοιας των «εναλλακτικών
υπηρεσιών» και διαδικασίας διαχείρισης και ελέγχου αυτών (π.χ. δημοσιοποίηση
των προσφερόμενων υπηρεσιών προς ενημέρωση του ενδιαφερόμενου κοινού, ο
έλεγχος/παρακολούθηση της παροχής τους κ.λπ.), η αντιμετώπιση του θέματος των συνεχών
παρατάσεων στην εφαρμογή της νομοθεσίας, ο τρόπος υλοποίησης παρεμβάσεων στα
κτίρια του δημοσίου κ.λπ.
• Υπάρχει τεράστια ανάγκη κωδικοποίησης και απλούστευσης της
νομοθεσίας της προσβασιμότητας, τόσο αυτής που παράγει το ΥΠΕΝ όσο και των
άλλων Υπουργείων (π.χ. νομοθεσία Υπουργείου Τουρισμού για προσβασιμότητα χώρων
προσωρινής διαμονής, Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας για την
προσβασιμότητα κοινωνικών δομών κ.λπ.).
• Υπάρχει ανάγκη επικαιροποίησης των προδιαγραφών και
οδηγιών προσβασιμότητας, συμπλήρωσης αυτών και εξειδίκευσής τους ανά κατηγορία
χρήσης (π.χ. κτίρια πολιτισμού, αθλητικές εγκαταστάσεις, κτίρια υγείας διαφόρων
βαθμίδων, βιβλιοθήκες, θέατρα/κινηματογράφοι κ.λπ.).
• Υπάρχει ανάγκη δημιουργίας προδιαγραφών προσβασιμότητας
για το φυσικό περιβάλλον. Η Ε.Σ.Α.μεΑ. έχει ήδη αναπτύξει σχετικό Οδηγό, ο
οποίος μπορεί να αξιοποιηθεί σε αυτή την κατεύθυνση (βλ.
https://keep.eu/api/project-attachment/11389/get_file/ ).
• Υπάρχει ανάγκη ελέγχου και διασφάλισης της συμβατότητας
Οικοδομικού Κανονισμού και Κτιριοδομικού Κανονισμού, αλλά και αυτών με τη
νομοθεσία άλλων Υπουργείων και με το άρθρο 9-«Προσβασιμότητα» της Σύμβασης των
Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες (ν.4074/2012).
Για την υλοποίηση των παραπάνω προτείνεται η αξιοποίηση της
Κεντρικής Επιτροπής Προσβασιμότητας λόγω των παρεμφερών θεσμικών αρμοδιοτήτων
της καθώς και η δημιουργία Ομάδων Εργασίας για την υποστήριξή της -όπου
απαιτείται- με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα και παραδοτέα. Η συνεργασία με την
Ε.Σ.Α.μεΑ. και την Εθνική Αρχή Προσβασιμότητας θεωρούνται απαραίτητες.
• Υπάρχει ανάγκη κατάρτισης όλων των στελεχών του Υπουργείου
και των Υπηρεσιών που ασχολούνται με τον σχεδιασμό και την αξιοποίηση του
κτιριακού αποθέματος της χώρας σχετικά με τις ισχύουσες προβλέψεις για την
προσβασιμότητα και τον τρόπο εφαρμογής τους.
Προτείνεται η δημιουργία ψηφιακής εκπαιδευτικής πλατφόμας
που θα αναπτυχθεί σε συνεργασία με την Ε.Σ.Α.μεΑ. και το Ινστιτούτο της
(ΙΝ-ΕΣΑμεΑ) -λόγω της πολύχρονης εμπειρίας και τεχνογνωσίας που διαθέτουν,
καθώς μέχρι σήμερα έχουν αναπτύξει και υλοποιήσει εκπαιδευτικά προγράμματα που
απευθύνονταν σε διάφορους φορείς (όπως Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, Διεθνή
Αερολιμένα Αθηνών, Οργανισμό Λιμένος Πειραιώς, Οργανισμός Λιμένος Ραφήνας
κ.α.).
Β. Αξιολόγηση – πιστοποίηση προσβασιμότητας
Είναι γεγονός ότι μέχρι σήμερα οι προβλέψεις του θεσμικού
πλαισίου για την προσβασιμότητα δεν εφαρμόζονται σε ένα πολύ μεγάλο βαθμό. Αυτό
οφείλεται στο γεγονός ότι ελάχιστες φορές ελέγχεται επί της ουσίας η τήρησή
τους. Όποτε μάλιστα αυτό συμβαίνει είναι είτε σε πολύ αρχικό στάδιο (π.χ. στα
σχέδια για τη λήψη οικοδομικής άδειας) είτε πολύ αργά, όταν η κατασκευή έχει
ήδη ολοκληρωθεί, οπότε ακόμη και εάν επιβληθεί κάποιο διορθωτικό μέτρο αυτό
αποτελεί «μπάλωμα», συνήθως μη λειτουργικό. Χαρακτηριστικό είναι το
γεγονός ότι σε κανένα από τα στάδια ελέγχου οικοδομικής άδειας δεν
περιλαμβάνεται έλεγχος προσβασιμότητας. Επιπρόσθετα, είναι γνωστό ότι οι
μηχανικοί και ο τεχνικός κόσμος εν γένει έχουν άγνοια των αναγκών των ατόμων με
αναπηρία και των προδιαγραφών προσβασιμότητας. Οι πολυτεχνικές σχολές μέχρι
σήμερα δεν περιλαμβάνουν στα βασικά εκπαιδευτικά προγράμματά τους καμία ενότητα
για τον καθολικό σχεδιασμό και την προσβασιμότητα.
Ουδέποτε, επίσης, καθιερώθηκε σύστημα αξιολόγησης και πιστοποίησης
της προσβασιμότητας των κτιρίων και των εξωτερικών χώρων, γεγονός το οποίο
προϋποθέτει και τη δημιουργία μητρώου, ουσιαστικά και πλήρως εκπαιδευμένων,
πιστοποιημένων αξιολογητών/πιστοποιητών και φυσικά την ουσιαστική συμμετοχή
στην όλη διαδικασία των ίδιων των ατόμων με αναπηρία. Επισημαίνουμε ότι στο
πλαίσιο του προγράμματος διασφάλισης προσβασιμότητας των δημοσίων κτιρίων
(δράση που υλοποιείται με συμμετοχή ΥΠΕΝ, ΤΕΕ, Ε.Σ.Α.μεΑ.) δημιουργήθηκε ένα
μητρώο αξιολογητών προσβασιμότητας, οι οποίοι σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να
αναλάβουν, ως έχουν, τον ρόλο πιστοποιητών προσβασιμότητας. Η ολιγόωρη
ενημέρωσή τους, είναι γνωστό, ότι στόχευε απλά στην αποτελεσματικότερη
συμπλήρωση του ερωτηματολογίου που καταρτίστηκε για τις ανάγκες του προγράμματος.
Η αναβάθμισή τους σε πραγματικούς «πιστοποιητές» προσβασιμότητας προϋποθέτει
σοβαρή κατάρτιση, κατανόηση των αναγκών των ατόμων με αναπηρία και βαθιά γνώση
των προδιαγραφών και της σχετικής νομοθεσίας, που μόνο μετά από σοβαρή
θεωρητική και βιωματική εκπαίδευση, σε συνεργασία μάλιστα με την Ε.Σ.Α.μεΑ. και
το Ινστιτούτο της (ΙΝ-ΕΣΑμεΑ), μπορεί να διασφαλιστεί.
Η ανάπτυξη, επίσης, Σήματος Προσβασιμότητας (βλ. δράση 2,
στόχος 20 του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία)
και η απονομή του από το Υπουργείο σας, προϋποθέτει μελέτη σε συνέργεια
με άλλα Υπουργεία (π.χ. Υπουργείο Τουρισμού) που επίσης στοχεύουν την ανάπτυξη
παρόμοιων Σημάτων και τα οποία επεξεργάζονται ήδη. Η διεθνής πρακτική, όμως,
έχει αποδείξει ότι η δημιουργία πολλών Σημάτων Προσβασιμότητας τελικά μόνο την
αποδυνάμωση και απαξίωση όλων μπορεί να επιφέρει. Ιδιαίτερα, δε, εάν στην
όλη διαδικασία δεν υπάρχει ενεργή συμμετοχή των ίδιων των ατόμων με αναπηρία ως
παράγοντα διασφάλισης της εμπιστοσύνης του κοινού, στο οποίο απευθύνονται.
Προτείνεται, ως εκ τούτου, η δημιουργία διυπουργικής Ομάδας
Εργασίας με επικεφαλής το ΥΠΕΝ, ως καθ’ ύλην αρμόδιο Υπουργείο για την
προσβασιμότητα φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος, και με συμμετοχή εκπροσώπων
της Ε.Σ.Α.μεΑ. και της Εθνικής Αρχής Προσβασιμότητας για να επεξεργαστεί βάσει
του εθνικού προτύπου ΕΛΟΤ 1439 και της σχετικής Τεχνικής Προδιαγραφής ΕΛΟΤ
1449:
1. i) τη δημιουργία διαδικασίας αξιολόγησης και πιστοποίησης
της προσβασιμότητας του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος και της
πιστοποίησης πιστοποιητών προσβασιμότητας, και
2. ii) τη θεσμοθέτηση ενιαίου Εθνικού Σήματος
Προσβασιμότητας, αξιοποιώντας το Ελληνικό Σήμα Προσβασιμότητας
(ΕΛΟΤ-Ε.Σ.Α.μεΑ.) βάσει του προτύπου ΕΛΟΤ 1439 και της σχετικής Τεχνικής
Προδιαγραφής ΕΛΟΤ 1449.
Γ. Κεντρική και Περιφερειακές Επιτροπές Προσβασιμότητας
Αναφορικά με την Κεντρική Επιτροπή Προσβασιμότητας:
• Η Επιτροπή έχει μετατραπεί αποκλειστικά σε δευτεροβάθμιο
όργανο εξέτασης προσφυγών για εξαίρεση από την εφαρμογή των προβλέψεων
προσβασιμότητας. Ο ρόλος της, όμως, εκ του νόμου, είναι πολυσύνθετος, π.χ.
είναι αρμόδια να εισηγείται στον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας
νομοθετικές προτάσεις για τη βελτίωση του θεσμικού πλαισίου που αφορά στην
προσβασιμότητα των κτιρίων, των κοινόχρηστων χώρων και του φυσικού
περιβάλλοντος, οφείλει να παρέχει συνδρομή αναφορικά με τις βέλτιστες πρακτικές
σχεδιασμού που αφορούν σε κτίρια, κοινόχρηστους χώρους και σε φυσικό περιβάλλον
(δηλ. να παράγει εργαλεία που θα διευκολύνουν το έργο του Υπουργείου καθώς και
άλλων Υπηρεσιών), να γνωμοδοτεί επί ειδικών θεμάτων προσβασιμότητας που
προκύπτουν κατά την εφαρμογή διατάξεων από τα αρμόδια όργανα και ιδίως από τα
Συμβούλια Αρχιτεκτονικής και τις Υπηρεσίες Δόμησης, κ.λπ. Με το έργο αυτό η
Επιτροπή δεν έχει ασχοληθεί καθόλου μέχρι σήμερα.
Προτείνουμε ως εκ τούτου την υποχρεωτική καθιέρωση μίας (1)
τακτικής συνεδρίασης της Επιτροπής ανά μήνα με αποκλειστικό αντικείμενο τα
παραπάνω προβλεπόμενα εκ του νόμου, πέραν της εξέτασης των προσφυγών.
• Η Κεντρική Επιτροπή έχει πλέον αναπτύξει μεγάλη
τεχνογνωσία, η οποία δεν διαχέεται με κανένα τρόπο στις Περιφερειακές Επιτροπές
που αποτελούν νεώτερο θεσμό.
Προτείνεται η αρχειοθέτηση όλων των αποφάσεων της Επιτροπής,
η επεξεργασία και ομαδοποίηση αυτών κατά συναφή αντικείμενα, η κωδικοποίηση των
αποφάσεων και η δημιουργία προσβάσιμης ιστοσελίδας στον ιστότοπο του
Υπουργείου, όπου οι κωδικοποιημένες αποφάσεις θα αναρτώνται μαζί με την
κωδικοποιημένη νομοθεσία για την προσβαισμότητα προς διευκόλυνση τόσο του έργου
της ίδιας της Κεντρικής Επιτροπής (διασφάλιση ομοιογενούς αντιμετώπισης
παρόμοιων θεμάτων) όσο και του έργου των Περιφερειακών Επιτροπών (διασφάλιση
ομοιογενούς αντιμετώπισης παρόμοιων θεμάτων και σε τοπικό επίπεδο, αποσυμφόρηση
της Κεντρικής Επιτροπής).
• Είναι εμφανής η απουσία από τη σύνθεση της Κεντρικής
Επιτροπής εκπροσώπου της Διεύθυνσης Αστικών Αναπλάσεων, όταν πλέον έχει
θεσμοθετηθεί η μελέτη προσβασιμότητας και για τους εξωτερικούς χώρους.
Ταυτόχρονα απουσιάζει εκπρόσωπος της Εθνικής Αρχής Προσβασιμότητας (νεώτερου
συμβουλευτικού οργάνου του Πρωθυπουργού και της Πολιτείας για θέματα
προσβασιμότητας).
Προτείνεται η συμπλήρωση της Κεντρικής Επιτροπής με
εκπροσώπους: α) της Διεύθυνσης Αστικών Αναπλάσεων και β) της Εθνικής Αρχής
Προσβασιμότητας. Για μείωση δε του πλήθους των μελών, ώστε η Επιτροπή να
καταστεί πιο λειτουργική, η εκπροσώπηση άλλων Υπουργείων θα μπορούσε να γίνεται
μετά από πρόσκλησή τους όταν απαιτείται για τη συζήτηση θέματος σχετικού με το
αντικείμενο κάθε Υπουργείου.
Αναφορικά με τις Περιφερειακές Επιτροπές Προσβασιμότητας, οι
οποίες επίσης έχουν αρμοδιότητες πέραν της απόδοσης εξαιρέσεων από την εφαρμογή
των προβλέψεων προσβασιμότητας (όπως, την ενημέρωση του Περιφερειακού
Συμβουλίου και του Περιφερειάρχη για θέματα προσβασιμότητας που αφορούν σε
ζητήματα χωρικού σχεδιασμού και αστικού περιβάλλοντος και ιδίως της εφαρμογής
του άρθρου 26 του ΝΟΚ, τη διοργάνωση ενημερωτικών δράσεων αναφορικά με θέματα
προσβασιμότητας κ.λπ.), έχουν εντοπισθεί τα εξής από την εκπροσώπηση της
Ε.Σ.Α.μεΑ. σε αυτές:
• Οι Περιφερειακές Επιτροπές, με εξαίρεση αυτές των
μεγαλύτερων πόλεων, υπολειτουργούν. Οι πολίτες δεν γνωρίζουν την ύπαρξή τους, η
δε σύγκλισή τους συχνά είναι δύσκολη λόγω ιδιαίτερων συνθηκών π.χ.
νησιωτικότητας.
Υπάρχει ανάγκη ενημέρωσης της κοινής γνώμης για την ύπαρξη
και το ρόλο των Περιφερειακών Επιτροπών Προσβασιμότητας.
• Υπάρχει ανάγκη υποστήριξης της λειτουργίας τους με εργαλεία
και οδηγίες για την αντιμετώπιση διαφόρων περιπτώσεων σε πρωτογενές επίπεδο.
Συχνά σε αυτές καταφεύγουν πολίτες, αλλά και φορείς, αιτούμενοι τεχνογνωσία και
αξιολόγηση λύσεων που προτίθενται να υλοποιήσουν.
Η αξιοποίηση της τεχνογνωσίας της Κεντρικής Επιτροπής, αλλά
και του τρόπου οργάνωσης των Επιτροπών μεγαλύτερων Περιφερειών (π.χ.
Περιφέρειας Αττικής), η δημιουργία κομβικής ιστοσελίδας στον ιστότοπο ΥΠΕΝ με
όλη την απαιτούμενη πληροφόρηση, η δημιουργία κατάλληλων εργαλείων, η προτροπή
ψηφιακών συνεδριάσεων θα μπορούσαν να ενισχύσουν τη λειτουργία τους.
Η συγκρότηση Επιτροπών Προσβασιμότητας και στους μεγάλους
Δήμους – πρωτεύουσες περιφερειακών ενοτήτων θα διευκόλυνε επίσης, ιδιαίτερα
στην άσκηση των λοιπών αρμοδιοτήτων των Επιτροπών σχετικά με την ενημέρωση και
διάχυση της πληροφόρησης.
Το ίδιο και η ενημέρωση των στελεχών τους σε θέματα σχετικά
με την αναπηρία και τις ανάγκες των διαφόρων κατηγοριών ατόμων με αναπηρία
καθώς και τον καθολικό σχεδιασμό και την προσβασιμότητα.
Δ. Διαβούλευση και συνεργασία με την Ε.Σ.Α.μεΑ.
Βάσει του άρθρου 4 , παρ.3 και του άρθρου 33, παρ.3 της
Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες
(ν.4074/2012) αποτελεί υποχρέωση των κρατών να διαβουλεύονται και συνεργάζονται
στενά με τις αντιπροσωπευτικές οργανώσεις των ατόμων με αναπηρία κατά την
ανάπτυξη, υλοποίηση και παρακολούθηση νομοθεσίας, πολιτικών και δράσεων που τα
επηρεάζουν.
Ως εκ τούτου, θεωρούμε απόλυτα αναγκαία τη διαρκή θεσμική
συνεργασία των Υπηρεσιών του Υπουργείου σας με την Ε.Σ.Α.μεΑ. τόσο κατά την
νομοπαρασκευαστική διαδικασία -και μάλιστα πριν το στάδιο της δημόσιας
διαβούλευσης- όσο και κατά την ανάπτυξη πολιτικών που άπτονται της
προσβασιμότητας.
Κύριε Υφυπουργέ,
Η Ε.Σ.Α.μεΑ. σας βεβαιώνει ότι με την τεχνογνωσία που έχει
αναπτύξει θα είναι πάντα αρωγός στο έργο σας σχετικά με τη διασφάλιση της
προσβασιμότητας φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος. Ελπίζοντας, δε, στην
υιοθέτηση των προτάσεών της, είναι στη διάθεσή σας για τον καθορισμό συνάντησης
μαζί σας με σκοπό την περαιτέρω ανάπτυξη και διευκρίνηση αυτών.
Με εκτίμηση
Ο Πρόεδρος
Ι. Βαρδακαστάνης
Ο Γεν. Γραμματέας
Β. Κούτσιανος
