ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ
Γενική Γραμματεία Δημόσιας Περιουσίας
ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 1/2014
Παροχή οδηγιών για την ορθή εφαρμογή του Ν.4182/2013
«Κώδικας Κοινωφελών Περιουσιών και Σχολαζουσών Κληρονομιών και λοιπές
διατάξεις»
Στις 10.9.2013 δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης (ΦΕΚ Α 185) ο Ν.4182/2013 «Κώδικας Κοινωφελών Περιουσιών και Σχολαζουσών Κληρονομιών και λοιπές διατάξεις», ο οποίος αντικαθιστά από τις 10.11.2013, ήτοι δύο μήνες μετά την δημοσίευσή του (άρθρο 102) το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο περί εθνικών κληροδοτημάτων, δηλαδή (κυρίως) τον Ν.2039/1939, αλλά και το Β.Δ 18.9/20.10.1947 «Περί της διοικητικής εποπτείας επί των κηδεμόνων σχολαζουσών κληρονομιών, του τρόπου διαχειρίσεως και εκκαθαρίσεως αυτών και της αντιμισθίας των κηδεμόνων». Ήδη ο νόμος αυτός τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε με το αρ. 32 του Ν. 4223/2013 (ΦΕΚΑ287).
Για την ορθή ερμηνεία και εφαρμογή των διατάξεων του νέου
νόμου, τόσο από τις υπηρεσίες οι οποίες έχουν την ευθύνη εποπτείας και
διαχείρισης των κοινωφελών περιουσιών και των σχολαζουσών κληρονομιών, όσο και
από τα πρόσωπα που είναι επιφορτισμένα με την διαχείριση των περιουσιών,
κρίνεται σκόπιμη η χορήγηση οδηγιών με την παρούσα Εγκύκλιο.
Κατ'αρχήν, επισημαίνονται οι κυριότερες καινοτομίες του νέου
νόμου, για την διευκόλυνση κατανόησης και εμπέδωσης των διατάξεών του. Με το
νέο νόμο:
1. Μεταβιβάζονται περαιτέρω αρμοδιότητες εποπτείας των
κοινωφελών περιουσιών στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις (άρθρο 2) (εφεξής Α.Δ.)
και καθιερώνεται αρμοδιότητα των Εφετείων που έχουν τις έδρες τους στις έδρες
των Α.Δ. για την κρίση επί θεμάτων αλλαγής του κοινωφελούς σκοπού, λόγω
αδυναμίας εκπλήρωσης του σκοπού του διαθέτη, επωφελέστερης αξιοποίησης της
περιουσίας και ερμηνείας των διαθηκών με τις
οποίες καταλείπονται κοινωφελείς περιουσίες, αντί της μέχρι
σήμερα υφιστάμενης αρμοδιότητας του Εφετείου Αθηνών.
2. Συγκροτούνται
Μητρώα Κοινωφελών Περιουσιών και Σχολαζουσών Κληρονομιών, τα οποία τηρούνται
κατά κύριο λόγο ηλεκτρονικά, για την υλοποίηση της συνταγματικής πρόβλεψης του
άρθρου 109 παρ. 3 και την αποτελεσματική παρακολούθηση της καταγραφής,
εκκαθάρισης και διοίκησης των περιουσιών.
3. Για τον
ορισμό των εκκαθαριστών, εκτελεστών, διοικητών ιδρυμάτων (όταν παρίσταται
ανάγκη) και κηδεμόνων σχολαζουσών κληρονομιών, ο οποίος πλέον θα διενεργείται
διοικητικά, από τις αρμόδιες αρχές, συγκροτείται Μητρώο (άρθρο 16), στο οποίο
μετέχουν πρόσωπα που επιθυμούν τον διορισμό τους. Σημειωτέον ότι μετά την
εφαρμογή του νέου νόμου τα δικαστήρια δεν έχουν πλέον αρμοδιότητα διορισμού και
ο ορισμός πρέπει να γίνει διοικητικά, ακόμα και στις περιπτώσεις που εκκρεμεί
σχετική αίτηση διορισμού (ή αντικατάστασης).
4. Καθιερώνονται
τακτικοί και έκτακτοι έλεγχοι των κοινωφελών περιουσιών και σχολαζουσών
κληρονομιών, από ελεγκτικά γραφεία του Ν.3693/2008 (άρθρο 21) καθώς και από την
αρμόδια κατά περίπτωση υπηρεσία της Οικονομικής Επιθεώρησης.
5. Εισάγονται
ταχείες και αποτελεσματικές διαδικασίες προληπτικού ελέγχου, όπου απαιτείται,
των πράξεων των οργάνων εκκαθάρισης και διοίκησης των περιουσιών, ενώ παράλληλα
περιορίζεται σε ελάχιστες περιπτώσεις η προηγούμενη γνωμοδότηση των Συμβουλίων
Κοινωφελών Περιουσιών, λαμβανομένων υπόψη και των καθιερούμενων διαδικασιών
κατασταλτικού ελέγχου.
6. Εισάγονται
ευέλικτες διαδικασίες αποτελεσματικής διαχείρισης και αξιοποίησης της
περιουσίας που συνοδεύονται από ασφαλιστικές δικλείδες για την προάσπιση των
συμφερόντων των περιουσιών και ευρύτερα του δημοσίου συμφέροντος.
7. Ενισχύονται
οι αρμοδιότητες των Α.Δ., οι οποίες αναλαμβάνουν την άσκηση των καθηκόντων του
Υπουργού Οικονομικών και σε άλλες, πλην των σήμερα υφισταμένων, περιπτώσεις
(άρθρο 2).
8. Ενοποιείται,
υπό την στέγη του ίδιου νόμου, η αντιμετώπιση εκ μέρους της πολιτείας των
κοινωφελών περιουσιών και των σχολαζουσών κληρονομιών, διότι εν πολλοίς τα
θέματα της διοίκησης και εκκαθάρισης των περιουσιών είναι κοινά.
Για περισσότερες λεπτομέρειες επί των επί μέρους άρθρων μπορείτε
να συμβουλευθείτε ολόκληρη την εγκύκλιο.
