ΕΦΚΑ - ΟΠΕΚΑ: Ριζικές αλλαγές στα επιδόματα και στις κοινωνικές παροχές από το 2025
Αλεξάνδρα Κλειδαρά
Μειώσεις ποσών στις κοινωνικές παροχές, αυξήσεις επιδομάτων παιδιού και διαμόρφωση νέων όρων χορήγησης για Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα.
Ριζικές αλλαγές στα επιδόματα του ΟΠΕΚΑ και στις κοινωνικές παροχές του ΕΦΚΑ προωθεί τα υπουργεία Εργασίας, Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας για το 2025. Από μικροσκόπιο παίρνουν τα επιδόματα παιδιού, Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, στέγασης, ασθένειας, μητρότητας, λοχειας,εργατικών ατυχημάτων, εξόδων κηδείας και κατασκηνώσεων. Να σημειωθεί ότι στελέχη της κυβέρνησης έχουν ήδη προαναγγείλει τον εξορθολογισμό στην πολιτική των επιδομάτων που χορηγούν ο ΟΠΕΚΑ και ο ΕΦΚΑ, ξεκαθαρίζοντας ότι δεν θα μειωθεί ο συνολικός προϋπολογισμός, αλλά τα επιδόματα θα κατευθυνθούν σε αυτούς που πραγματικά τα χρειάζονται, αντιμετωπίζοντας φαινόμενα κατάχρησης.
Ειδικότερα στην αναμόρφωση και στη διεύρυνση των όρων δικαιοσύνης στο σύστημα των επιδομάτων παιδιού, Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος και στέγασης προχωράει η ομάδα εργασίας που έχει συσταθεί στο υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας. Στόχος είναι τα επιδόματα να καταβάλλονται σε όσους τα έχουν ανάγκη και γι’ αυτό η επιτροπή θα διερευνήσει όλους τους όρους απονομής προκειμένου να διασφαλίζεται η δικαιοσύνη.
Στα επιδόματα που επανεξετάζονται είναι και το επίδομα παιδιού που λαμβάνουν 605.000 οικογένειες, το επίδομα στέγασης που λαμβάνουν 238.000 οικογένειες και το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα που λαμβάνουν 185.000 δικαιούχοι.
Εχει διαπιστωθεί ότι ένα μεγάλο ποσοστό των δικαιούχων (με χαμηλά εισοδήματα) λαμβάνει δύο ή και τρία διαφορετικά επιδόματα. Υπάρχουν, για παράδειγμα, οικογένειες που λαμβάνουν το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα (200-500 ευρώ τον μήνα, ανάλογα με τα μέλη του νοικοκυριού) και το επίδομα παιδιού (105 ή 63 ή 42 ευρώ για το πρώτο και το δεύτερο παιδί, και 210 ή 126 ή 84 ευρώ από το τρίτο και για κάθε επόμενο παιδί). Αν μάλιστα μένουν σε ενοίκιο, λαμβάνουν και το επίδομα στέγασης (ύψους 220 ευρώ τον μήνα).
Επίδομα παιδιού
Σε ό,τι αφορά το επίδομα παιδιού εξετάζεται από το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης και η αύξηση του επιδόματος στο μέγεθος που δεν δημιουργείται δημοσιονομικό πρόβλημα.
Ειδικότερα η αύξηση των μισθών οδήγησε αρκετούς γονείς να μη δικαιούνται φέτος το επίδομα παιδιού, με αποτέλεσμα να υπάρχει ένα ποσό που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί στην αύξηση του ποσού του επιδόματος παιδιού.
Για το πρώτο και το δεύτερο παιδί το επίδομα είναι 70 ευρώ, 42 ευρώ, 28 ευρώ και για το τρίτο και κάθε επόμενο παιδί 140 ευρώ, 84 ευρώ και 56 ευρώ, ανάλογα με το εισόδημα.
Ελάχιστο εγγυημένο ειδόδημα
Για το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα και το επίδομα στέγασης εξετάζονται οι όροι χορήγησης, καθώς έχει διαπιστωθεί ποιοι το λαμβάνουν, καθώς παρατηρείται απόκρυψη εισοδημάτων των δικαιούχων
Την ιδια ώρα νομοθετική πρωτοβουλία για την έκδοση ενιαίου κανονισμού παροχών του e-ΕΦΚΑ ετοιμάζει το υπουργείο Εργασίας μέσα στο φθινόπωρο. Πρόκειται για μνημονιακή υποχρέωση που εκκρεμεί από το 2016 με τον νόμο Κατρούγκαλου, με στόχο να εναρμονιστούν οι παροχές σε χρήμα από ταμείο σε ταμείο και οι διαφορετικές προϋποθέσεις χορήγησής τους.Στόχος είναι οι ενιαίοι κανονισμοί να είναι, όσο το δυνατόν, δημοσιονομικά ουδέτεροι, ώστε να μην αποκλίνουν σημαντικά.Παρότι τα ασφαλιστικά ταμεία έχουν ενοποιηθεί στον ΕΦΚΑ εδώ και επτά έτη, παροχές όπως τα επιδόματα ασθένειας, μητρότητας, εργατικών ατυχημάτων, εξόδων κηδείας και κατασκήνωσης συνεχίζονται να δίνονται με βάση τους κανόνες του κάθε ταμείου.
Σύμφωνα με το πόρισμα ειδικής επιστημονικής επιτροπής του υπουργείου Εργασίας, διαπιστώνονται μεγάλες διαφορές στις παροχές από ταμείο σε ταμείο, με πιο ευνοημένα τα ταμεία των ΔΕΚΟ, Τραπεζών, Δημοσίου και Μηχανικών. Στον αντίποδα, τις μικρότερες παροχές έχουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι μη-μισθωτές ασφαλισμένες, που λαμβάνουν συγκριτικά με τις μισθωτές πολύ χαμηλότερο επίδομα κυοφορίας και λοχείας (150 ευρώ το μήνα για 4 μήνες οι ασφαλισμένες του πρώην ΟΑΕΕ, 200 ευρώ το μήνα για 4 μήνες οι ασφαλισμένες του πρώην ΕΤΑΑ και 486 ευρώ εφάπαξ οι ασφαλισμένες του πρώην ΟΓΑ). Αντίθετα οι μισθωτές ασφαλισμένες λαμβάνουν συνδυαστικά από e-ΕΦΚΑ και ΔΥΠΑ το σύνολο του μισθού τους.
Αντίστοιχα στα έξοδα κηδείας τη μικρότερη παροχή έχει ο ΟΑΕΕ (762 ευρώ), ακολουθεί ο ΟΓΑ με 800 ευρώ, το ΙΚΑ με 843 ευρώ, το Δημόσιο με 1.000 ευρώ, ενώ τα ταμεία των τραπεζών, ΔΕΚΟ και επιστημόνων (ΕΤΑΑ) λαμβάνουν από 1.500 έως 3.000 ευρώ.
Στα επιδόματα κατασκήνωσης υπάρχουν ταμεία που καταβάλλουν έως 900 ευρώ, ενώ στο τ. ΙΚΑ είναι 600 ευρώ έπειτα από αίτηση στη ΔΥΠΑ με εισοδηματικά κριτήρια.
Στο μικροσκόπιο μπαίνουν και οι προϋποθέσεις για τις συνταξιοδοτικές και επιδοματικές παροχές που χορηγούνται σε άτομα με αναπηρία, με έμφαση στον εντοπισμό του εύρους της κάλυψης των αναγκών των δικαιούχων.
