Αναφορά προς τον Συνήγορο του Πολίτη σχετικά με τη δήλωση
φορολογίας εισοδήματος και τα προνοιακά επιδόματα αναπηρίας
Ανδρέας Μπαρδάκης
Ακτιβιστής για τα δικαιώματα των ΑμεΑ, δημιουργός τη
διαδικτυακής κοινότητας «Συνήγορος των ΑμεΑ»
Κοινοποίηση σε:
- Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι
- Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑμεΑ)
- Τaxheaven Α.Ε.
Αξιότιμε Συνήγορε του Πολίτη,
κατόπιν επικοινωνίας μας με τον ΟΠΕΚΑ, της επιστολής
(19.04.2020) που απευθύναμε στους αρμόδιους φορείς και του ερωτήματος
(21.04.2020) που απευθύναμε στους αρμόδιους υπουργούς, σχετικά με την ανάγκη
που υπάρχει να αναρτήσει ο ΟΠΕΚΑ τις βεβαιώσεις για φορολογική χρήση των
προνοιακών επιδομάτων αναπηρίας που χορηγήθηκαν εντός του έτους 2019, σύμφωνα
με τις οδηγίες της Κοινής Υπουργικής Απόφασης, υπ’ αρ. πρωτ.: Α.1025/2020 (ΦΕΚ
Β' 406/11-02-2020), ο ΟΠΕΚΑ εξέδωσε ανακοίνωση (23.04.2020), με την οποία
επισημαίνει ότι: «Τα εν λόγω ποσά (προνοιακά επιδόματα αναπηρίας, επίδομα
στέγασης, κτλ.) που καταβλήθηκαν κατά το έτος 2019 από τον ΟΠΕΚΑ δεν
αναγράφονται στους οικείους κωδικούς της φορολογικής δήλωσης και δεν υφίσταται η υποχρέωση υποβολής σχετικής βεβαίωσης κατά
την υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος για το φορολογικό έτος 2019. Ως
εκ τούτων ο ΟΠΕΚΑ δεν εκδίδει βεβαιώσεις για φορολογική χρήση αναφορικά με τις
ανωτέρω παροχές και υπηρεσίες που χορηγεί και διαχειρίζεται.».
Ο ΟΠΕΚΑ, δηλαδή, χωρίς να είναι ο αρμόδιος να ερμηνεύει τις
φορολογικές διατάξεις, εκδίδει ανακοίνωση που αποτρέπει τα ΑμεΑ από το να
δηλώσουν τα συγκεκριμένα ποσά που έλαβαν ενώ παράλληλα αρνείται να τους δώσει
την πληροφορία για τις αποδοχές που έλαβαν (εφαρμόζοντας ενδεχομένως πρακτική
αδιαφάνειας και μισαναπηρισμού). Παράλληλα, κατ’ αυτόν τον τρόπο δημιουργείται
εύλογη απορία για τους φορολογούμενους πολίτες με αναπηρίες, καθώς και για τους
λογιστές, αν τα ποσά αυτά δύνανται ή όχι να δηλώνονται και σε ποιον κωδικό.
Ισχύουν όμως αυτά που επισημαίνει ο ΟΠΕΚΑ;
Εμείς έχουμε να αντιπαραθέσουμε δύο προβληματισμούς:
α) Στο Έντυπο Φ–01.042, που ορίζεται από την Απόφαση
Διοικητή ΑΑΔΕ, Α.1025/2020, μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι προβλέπεται και η
αναγραφή των ποσών που δεν θεωρούνται εισόδημα.
β) Στο άρθρο 67 του Ν. 4172/2013 (Κώδικας Φορολογίας
Εισοδήματος) προβλέπεται ότι ο φορολογούμενος υποχρεούται να δηλώνει όλα τα
εισοδήματά του, τα φορολογούμενα με οποιοδήποτε τρόπο ή απαλλασσόμενα, στη
Φορολογική Διοίκηση ηλεκτρονικά.
γ) Σύμφωνα με την Απόφαση Διοικητή ΑΑΔΕ, Α.1070/2020, άρθρο
6, παρ. 3, προβλέπεται:
«Με την υποβολή του ηλεκτρονικού αρχείου δεν εξαντλείται η
υποχρέωση των εργοδοτών – ασφαλιστικών φορέων σχετικά με τις βεβαιώσεις όλων
των εισοδημάτων, αλλά απαιτείται η χορήγηση βεβαιώσεων προς τους δικαιούχους σε
έντυπη ή ηλεκτρονική μορφή. Ο χρόνος χορήγησης της βεβαίωσης είναι ο ίδιος με
τον χρόνο υποχρέωσης υποβολής του ηλεκτρονικού αρχείου».
(Η προθεσμία της υποχρέωσης ήταν η 13η Φεβρουαρίου 2020).
Όπως γνωρίζετε, ο Συνήγορος του Πολίτη είχε παρέμβει με
επιστολή του προς τους αρμόδιους υπουργούς (Μάιος 2019) και με δελτίο τύπου
(Ιούνιος 2019) ζητώντας να επιλυθούν συνολικά τα σχετικά προβλήματα της
φορολόγησης των προνοιακών επιδομάτων αναπηρίας με την μέσω της νομοθετικής
ρύθμισης του θέματος και να δοθούν οδηγίες ως προς την αλλαγή των κωδικών του
TAXIS ώστε τα αναπηρικά προνοιακά επιδόματα να μην υπολογίζονται στα
εισοδηματικά όρια. Αυτό όμως δεν έγινε τελικά αφού δεν έγινε κάποια τροποποίηση
στον ΚΦΣ, ενώ από την Απόφαση Διοικητή ΑΑΔΕ, Α.1070/2020, ναι μεν ξεκαθαρίζεται
ότι στους κωδικούς 659-660 πλέον δεν αναγράφονται τα προνοιακά επιδόματα
αναπηρίας, όμως δεν διευκρινίζεται αν δύνανται να δηλώνονται στον κωδ. 781, που
για πολλά χρόνια θεωρούταν «προαιρετικός» κωδικός, αφού σε αυτόν αναγράφονται
τα ποσά που δεν φέρουν τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του εισοδήματος και σε
καμία περίπτωση δεν αναφέρει ότι δεν δηλώνονται καν στη δήλωση φορολογίας
εισοδήματος.
Κατόπιν των ανωτέρω, παρακαλείται ο Συνήγορος του Πολίτη,
με την ειδική αρμοδιότητα που του έχει ορισθεί ως Πλαίσιο
Προαγωγής για την εφαρμογή της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των ΑμεΑ
(CRPD) να βγει να προστατέψει το δικαίωμα στην πληροφορία που πρέπει να έχουν
τα ΑμεΑ, βάσει του άρθρου 9 και του άρθρου 21 της Σύμβασης, ν. 4074/2012, ν.
4488/2017, επίσης βάσει του άρθρου 5 του Συντάγματος, διότι δεν νοείται τα ΑμεΑ
να είναι τα τελευταία που ενημερώνονται κι ακόμα να μένουν ανενημέρωτα για τα
ποσά που έλαβαν για τις παροχές τους εντός του έτους 2019, και για το πώς θα
συμπληρώσουν σωστά τις φορολογικές τους δηλώσεις.
Τέλος πάντων, γιατί είναι τόσο δύσκολο για την ΑΑΔΕ να
βγάλει, για μία έστω φορά, σαφή οδηγία για τα προνοιακά επιδόματα στη
φορολογική δήλωση;
Ολοκληρώνοντας, παρακαλώ πολύ για την όποια ενημέρωση να
επικοινωνήσετε μαζί μου μόνο με τον ηλεκτρονικό τρόπο επικοινωνίας.
Με εκτίμηση.
