Συναλλαγές Τυφλών με Εθνική Τράπεζα και άλλες τράπεζες

Του Μανώλη Μπασιά.

Τον Ιούλιο του 1999 συνοδευόμενος από τη σύζυγό μου, πήγα στο υποκατάστημα της Εθνικής Τράπεζας Αργυρούπολης για ανάληψη χρημάτων.

Επί 22 χρόνια ως εργαζόμενος στον ΟΤΕ συναλλασσόμουν με το κατάστημα αυτό χωρίς πρόβλημα. Εκείνη την ημέρα βρήκα μπροστά μου ένα καινούργιο υπάλληλο, ο οποίος αρνήθηκε να με πληρώσει, μη αρκούμενος ούτε στην υπογραφή της συζύγου μου. Ζήτησα τη συμπαράσταση άλλων υπαλλήλων της τράπεζας, οι οποίοι καταλήφθηκαν από ευθυνοφοβία και μου αρνήθηκαν κάθε βοήθεια, όταν έμαθαν πως υπήρχε εγκύκλιος, την οποία με ζήλο εφάρμοζε ο αρνούμενος να με πληρώσει υπάλληλος. Εγώ αρνήθηκα να συμμορφωθώ στις υποδείξεις τους για χρήση εξωτερικών μαρτύρων και έφυγα από την τράπεζα.

Επικοινώνησα τότε με το δικαστικό τμήμα της Τράπεζας, όπου για πολλά χρόνια εργαζόταν ο συνάδελφός μας κύριος Σπύρος Διώχνος και μίλησα με την κυρία Μπεκιάρη, στην οποία εξήγησα το όλο πρόβλημα, ότι με την πρακτική αυτή παραβιάζεται το απόρρητο των καταθέσεων και ότι κινδυνεύουν οι τυφλοί που έχουν χρήματα να γίνουν στόχος από τους ανθρώπους που υπογράφουν ως μάρτυρες και μαθαίνουν τις καταθέσεις τους. Μάλιστα απείλησα πως αν το θέμα δεν τακτοποιηθεί, θα απευθυνθώ μέσω του Φάρου Τυφλών και του Πανελληνίου Συνδέσμου Τυφλών στους τυφλούς όλης της χώρας για να πάρουν τις καταθέσεις τους από την εθνική Τράπεζα.
Μου υποσχέθηκε ότι το συντομότερο δυνατό το ζήτημα θα το τακτοποιήσει. Λίγες μέρες μετά με ειδοποίησαν ότι το ζήτημα το αντιμετώπισε η τράπεζα με γνωμοδότηση νομικού συμβούλου της.

Με τη γνωμοδότηση αυτή πλέον δεν χρειάζονται εξωτερικοί μάρτυρες και αρκεί μόνη η υπογραφή του τυφλού και αντί δύο εξωτερικών μαρτύρων η υπογραφή του ταμία και ενός ακόμα υπαλλήλου της Τράπεζας κατά κανόνα του προϊσταμένου. Με το υποκατάστημα Αργυρούπολης από τότε μέχρι και σήμερα δεν είχα κανένα πρόβλημα. Την γνωμοδότηση αυτή δεν γνωρίζουν πολλοί υπάλληλοι της Τράπεζας και πολλοί συνάδελφοί μας και ίσως γι’ αυτό γίνεται όλος ο θόρυβος του τελευταίου καιρού. Αναφέρω δύο παραδείγματα: Πριν από δύο χρόνια προσήλθα στο υποκατάστημα της Εθνικής που βρίσκεται στη συμβολή Σόλωνος και Ιπποκράτους και βρήκα μπροστά μου μια υπάλληλο, που μου είπε ότι δεν μπορώ να σηκώσω χρήματα. Της απάντησα τότε με ψυχραιμία ότι δεν έχει δίκιο, ότι η εγκύκλιος, που ξέρει έχει αλλάξει και ότι εγώ είμαι εκείνος που με τη βοήθεια του δικαστικού της τράπεζας συνετέλεσα στην αλλαγή αυτή. Τότε φωναξα τον διευθυντή, που ήταν ενήμερος και που προσυπέγραψε την απόδειξη πληρωμής μου, αφού προηγουμένως μου διαβασε το βιβλιάριο και βοήθησε στην καταμέτρηση των χρημάτων.

Προ μηνός περίπου, υπάλληλος των εργαστηρίων του Φάρου Τυφλών μου τηλεφώνησε και μου ανέφερε ότι υπάρχει πρόβλημα με την Εθνική Τράπεζα κοντά στο Φάρο, γιατί κάποιοι υπάλληλοι ζητούν μάρτυρες. Τότε του είπα να ζητήσει τον διευθυντή και να επικαλεσθεί την νέα εγκύκλιο του 1999. Έτσι και έγινε και το πρόβλημα λύθηκε αμέσως.

Πιστεύω πως και ο θόρυβος που γίνεται τελευταία οφείλεται σε γνώση μόνο της παλιάς καταργημένης εγκυκλίου και σε άγνοια της τελευταίας ισχύουσας γνωμοδότησης της Εθνικής Τράπεζας του 1999.
Θεωρώ ότι η ισχύουσα εγκύκλιος προστατεύει τους συναλλασσόμενους τυφλούς, γιατί ελέγχονται τα γραφόμενα από τους υπαλλήλους στα βιβλιάρια και τα χρήματα που λαμβάνουν, χωρίς να παραβιάζεται το τραπεζικό απόρρητο.

Διαφωνώ με την υπογραφή υπεύθυνων δηλώσεων του νόμου 1599από τους τυφλούς τις οποίες, αν υπογράφουν από ανάγκη να λάβουν χρήματα, θα κινδυνεύουν να πέφτουν θύματα απρόσεκτων και πονηρών ακόμα υπαλλήλων.

Προ ετών πάλι στην Εθνική Τράπεζα ζήτησα ανάληψη 10.000 δραχμών και ο υπάλληλος μου αφαίρεσε από το βιβλιάριο 20.000 δραχμές. Όταν πήγα στο σπίτι η σύζυγός μου διαπίστωσε το λάθος και την άλλη ημέρα πρωί πρωί πήγα να το διορθώσω. Τι θα γινόταν, αν είχα υπογράψει τη δήλωση. Θα είχα εγώ υποστεί τις συνέπειες του λάθους ή και του δόλου του υπαλλήλου;

Η ανάγκη για προστασία μας στις περιπτώσεις αυτές δεν θίγει τη δικαιοπρακτική μας ικανότητα την οποία έχουν όλοι οι τυφλοί που δεν τελούν υπό δικαστική συμπαράσταση, αλλά προκύπτει από την υπαρκτή αδυναμία μας να αναγνώσουμε έγγραφα βλεπόντων.
Και Ο Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας στο κεφάλαιο περί εγγράφων και ο Αστικός Κώδικας στο κεφάλαιο περί διαθηκών και ο Κώδικας Συμβολαιογράφων στο άρθρο 9 περιλαμβάνουν τέτοιες διατάξεις.
Αν ο τυφλός παρουσιασθεί μόνος του ενώπιον συμβολαιογράφου, πώς θα ελέγξει το περιεχόμενο του συμβολαίου; Πώς θα προστατευθεί από τα λάθη ή το δόλο;

Και όλοι γνωρίζουμε πως δεν ζούμε σε κοινωνία αγγέλων.

Βεβαίως υπάρχουν ακόμα πολλές τράπεζες, που έχουν εγκυκλίους όπως την παλιά εγκύκλιο της Εθνικής π.χ. τράπεζα Πειραιώς, κλπ. Έχω τη γνώμη ότι πρέπει να κινηθούμε και σ’ αυτές όπως και με την Εθνική, ώστε η υπογραφή να γίνεται εσωτερικά από δύο υπαλλήλους των τραπεζών και όχι από εξωτερικούς μάρτυρες.

Το δημοσίευμα στο περιοδικό του Φάρου Τυφλών που έγινε το 1999 έχει ως εξής:

      Συναλλαγές τυφλών με Εθνική τράπεζα.
      Του Μανώλη Μπασιά.
     
      Είναι γνωστό πως με παλαιότερη εγκύκλιο της εθνικής τράπεζας της Ελλάδος, τυφλοί συναλλασσόμενοι, προκειμένου να εξυπηρετούνται από τους υπαλλήλους, που ήθελαν να εφαρμόσουν την εγκύκλιο αυτή, έπρεπε να φέρνουν μαζί τους δύο ακόμη πρόσωπα, που υπέγραφαν και ως μάρτυρες. Η λύση αυτή, ενώ ικανοποιούσε την ευθυνοφοβία πολλών υπαλλήλων, δημιουργούσε στους τυφλούς πολλά προβλήματα, γιατί δεν ήταν εύκολο κάθε φορά που είχαν δουλειά στην τράπεζα, να έχουν μαζί τους δύο διαθέσιμους βλέποντες και δεύτερο γιατί έτσι παραβιαζόταν το απόρρητο των συναλλαγών, αφού ο κάθε γείτονας μπορούσε να λαβαίνει γνώση των συναλλαγών τους, πράγμα που ήταν απαράδεκτο και επικίνδυνο.
      Πριν από κάποια χρόνια, βρήκα μπροστά μου ένα υπάλληλο, που δεν ήθελε να με εξυπηρετήσει, μη αρκούμενος ούτε στην υπόγραφή της γυναίκας μου, που βρισκόταν δίπλα μου.
      Παραπονέθηκα εντόνως στην διοίκηση της τράπεζας, χρησιμοποιώντας τα πιο πάνω επιχειρήματα.
      Με νεώτερη γνωμάτευση δικαστικού λοιπόν της τράπεζας, ανακλήθηκε η παλαιά εγκύκλιος. Με τη νεώτερη, γνωμάτευση αναγνωρίζεται πως οι τυφλοί είναι κατά κανόνα ικανοί για δικαιοπραξία, γίνεται δεκτός ο ισχυρισμός μας ότι υπάρχει ανάγκη προστασίας του απορρήτου, και απαλλάσσονται οι τυφλοί από την υποχρέωση να φέρνουν στην τράπεζα μάρτυρες, κάθε φορά που ήθελαν να συναλλαγούν.
      Ορίζεται όμως πως το έγγραφο της συναλλαγής πρέπει να υπογράφεται εσωτερικά από υπαλλήλους της τράπεζας.  Την πιο πάνω πράξη μπορούν να επικαλούνται οι συνάδελφοι, όταν θέλουν να εξυπηρετούνται, γιατί παρά το ότι ισχύει για αρκετά χρόνια, αγνοείται από πολλούς ταμίες της τράπεζας.
      Είναι βέβαιο πως η λύση αυτή είναι προς τη σωστή κατεύθυνση και συμφωνεί με την αρχή της κατοχύρωσης τράπεζας και πελάτη.
      Ελπίζουμε πως θα βρεθεί ακόμα καλυτερη λύση, εντός του πνεύματος αυτού της κατοχύρωσης και εξυπηρέτησης.  Ελπίζουμε επίσης πως και άλλες τράπεζες, που έχουν αντίστοιχες ή και χειρότερες εγκυκλίους, που και παράνομες είναι και θίγουν την αξιοπρέπειά μας, θα φροντίσουν και αυτές να τις βελτιώσουν, απαλλάσσοντάς μας από πλείστες ταλαιπωρίες.
      Το τηλέφωνο της αρμόδιας υπηρεσίας της τράπεζας είναι 334'39'76

Ακολούθως παραθέτω την ισχύουσα  γνωμοδότηση του δικαστικού της Εθνικής Τράπεζας του 1999.

ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΥ ,ΥΠΟΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Β'

ΤΜΗΜΑ 2

Α.Π.: 25805

ΑΡΜ. ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ. Σ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ Αθήνα. 27-7-99

ΠΡΟΣ ΤΗΝ '   ' ΠΕ-δΙΑ' ΥΠΟΔ/ΝΣΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ

ΘΕΜΑ: Ασφαλής διεξαγωγή των συναλλαγών.

Σε απάντηση ερωτήματος του Κατ/τος Αργυρουπολης σχετικά με την

αντιμετώπιση συναλλαγών από τύφλούς που αφορούν αναλήψεις από

λογαριασμούς καταθέσεων σε τυφλούς παρακαλούμε να σημειώσετε τα εξής:

1) Κατά τη γνώμη μας, στις περιπτώσεις που αντισυμβαλλόμενος της

Τράπεζας είναι ατομο τυφλό, το οποίο δεν τελεί υπό δικαστική

συμπαράσταση, θα πρέπει οι συμβάσεις,   οι γενικοί όροι

συναλλαγών και τα σχετικά έγγραφα να διαβάζονται ενώπιον του και

ενώπιον δύο μαρτύρων, υπαΛλήλων της Τράπεζας μας κατά προτίμηση,

οι οποίοι και Θα συνυπογράφουν σχετική παράγραφο - σημείωση που

θα τίθεται στο τέλος κάθε εγγράφου και θα έχει ως εξής:

<Οι υπογραφοντες κ.κ... , και".,. υπάλληλοι του κατ/τος της ΕΤΕ

βεβαιώνουν ότι ολόκληρο το παραπάνω κείμενο συμβάσεως ( }

ανεγνώσθη εις επηκοον του κ,

................. ο οποίος δήλωσε ότι  κατενόησε αυτό πλήρως  και  συμφωνεί ανεπιφύλακτα και εξ ολοκλήρου με το περιεχόμενο του>

2) Ειδικότερα προκειμένου περί αναλήψεων ή καταθέσεων χρηματων

από ή σε λογαριασμούς καταθέσεων, από τυφλούς, οι οποίοι δεν

τελούν υπό δικαστική συμπαράσταση, ανεξαρτήτως ποσού, θα πρέπει ο

τυφλός να υπογράφει στη σχετική απόδειξη και να προσυπογράφουν

την απόδειξη δύο υπάλληλοι της Τράπεζας.

Ετσι σε περίπτωση ενδεχόμενης αμφισβήτησης της ανάληψης από τον

τυφλό, η Τράπεζα θα μπορεί να χρησιμοποιήσει ως μάρτυρες τους δύο

υπαλλήλους της, οι οποίοι προσυπέγραψαν την απόδειξη.