Tαλαιπωρία και αντιφάσεις για τις παροχές αναπηρίας

Tαλαιπωρία και αντιφάσεις για τις παροχές αναπηρίας

Χριστίνα Κοψίνη

Από τη μια πλευρά, οι δυσκολίες πρόσβασης των αναπήρων στο περίφημο κτίριο ΚΕΠΑ της οδού Πειραιώς, σε συνθήκες και αναμονές που κάνουν τους ασφαλισμένους με προβλήματα υγείας να νιώθουν την απόλυτη απαξία ● Από την άλλη πλευρά, τα κυκλώματα που θησαυρίζουν.

Ανυπέρβλητα προβλήματα και καθυστερήσεις στην έκδοση των αποφάσεων για την πιστοποίηση της αναπηρίας ή την έγκριση ενός από τα πολλά διαφορετικά επιδόματα που προβλέπονται (μεταξύ των οποίων τα εξής: βαριάς αναπηρίας, εξωιδρυματικό, ετέρου προσώπου, βαριάς νοητικής στέρησης, κωφών ή βαρήκοων, τυφλών, κίνησης, διατροφικό, αιματολογικών παθήσεων) αντιμετωπίζουν οι ασφαλισμένοι.

Πολυδιάσπαση παροχών, αλληλοεπικαλύψεις και παράλογοι αποκλεισμοί με αναξιόπιστα ποσοστά αναπηρίας που δεν αντιστοιχούν στη βαρύτητα ακόμη και σε ομοειδείς παθήσεις. Για παράδειγμα, στην αιμορροφιλία το ποσοστό αναπηρίας είναι 50% με επίδομα ύψους 752,76 ευρώ, ενώ οι ασθενείς με μεσογειακή αναιμία λαμβάνουν ποσοστό αναπηρίας 67% αλλά το επίδομα είναι 390,96 ευρώ.

Ομως δεν απουσιάζει και η πλειοδοσία παροχών. Για παράδειγμα, το 2021 καθιερώθηκε ως προϋπόθεση για όλα τα Ταμεία το 50% για την έκδοση πιστοποίησης αναπηρίας, χωρίς όμως να θεσπιστούν και οι λοιπές διατάξεις ενός κανονισμού αναπηρίας του ΕΦΚΑ, ενώ το 2023 καθιερώθηκε η δυνατότητα των συνταξιούχων αναπηρίας να εργάζονται, χωρίς όμως να αυστηροποιηθούν οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης. Και την ίδια στιγμή οι κωφοί στην παραγωγική ηλικία των 18-65 ετών δεν δικαιούνται καν επίδομα.

Το πρόβλημα με τα αναπηρικά επιδόματα και την έκδοση των αναπηρικών συντάξεων από τα ΚΕΠΑ του ΕΦΚΑ έχει πολλές διαστάσεις. Από τη μια πλευρά, οι δυσκολίες πρόσβασης των αναπήρων στο περίφημο κτίριο ΚΕΠΑ της οδού Πειραιώς, σε συνθήκες και αναμονές που κάνουν τους ασφαλισμένους με προβλήματα υγείας να νιώθουν την απόλυτη απαξία. Από την άλλη πλευρά, τα κυκλώματα που θησαυρίζουν, άλλοτε από τον πόνο των ανθρώπων και άλλοτε από την προσπάθεια εξασφάλισης πλασματικών ποσοστών αναπηρίας, που τώρα με τη δυνατότητα απασχόλησης τα κάνουν -για ορισμένους- ακόμη πιο επιθυμητά.

Δυστυχώς, ούτε το υπουργείο Εργασίας ούτε ο eΕΦΚΑ φαίνεται να έχουν ένα ολοκληρωμένο σχέδιο, μια προοπτική αναμόρφωσης του συστήματος των 160.000 πιστοποιήσεων αναπηρίας που γίνονται κάθε χρόνο. Μάλιστα ως λύση αντιμετώπισης του προβλήματος κυβερνητικά στελέχη προτείνουν την αποφόρτιση του ΕΦΚΑ με τη μεταφορά των εξετάσεων για την πιστοποίηση της αναπηρίας στα δημόσια νοσοκομεία. Δηλαδή δεν αρκεί που τα δημόσια νοσοκομεία είναι αποδεκατισμένα από προσωπικό, τώρα κινδυνεύουν ακόμη περισσότερο και από νέες ευθύνες, με ό,τι σημαίνει αυτό και για την τυχόν επιβάρυνση των ασφαλισμένων από το συμπληρωματικό «φακελάκι» που έτσι ή αλλιώς δεν μπορεί να ελεγχθεί. Πάντως, για την ώρα η πρόταση για μεταφορά της αρμοδιότητας στα δημόσια νοσοκομεία δεν έχει κερδίσει έδαφος. Αλλωστε τον τελευταίο καιρό τίποτε δεν προχωρά.

Οπως συνέβη και με τις προτάσεις που είχε καταθέσει στην υπουργό Νίκη Κεραμέως εδώ και πολύ καιρό ο εξαναγκασθείς σε παραίτηση Κ. Μεγαρίτης, μέχρι πρότινος αρμόδιος υποδιοικητής για τον τομέα πιστοποίησης αναπηρίας. Περιττό είναι και οποιοδήποτε σχόλιο για την ανάθεση των ΚΕΠΑ σε έναν παντελώς άσχετο με τα θέματα της κοινωνικής ασφάλισης δημοτικό σύμβουλο του Δήμου Φιλοθέης, ονόματι Ιωάννη Δελακουρίδη, στη θέση του νέου υποδιοικητή με αρμοδιότητα τα ΚΕΠΑ.

Σύμφωνα και με τα όσα δήλωσε στην «Εφ.Συν.» ο διοικητής του φορέα, Αλέξανδρος Βαρβέρης, ο ΕΦΚΑ προετοιμάζει δύο σημαντικές αλλαγές αλλά κυρίως στο κτιριακό, με τη δημιουργία ενός νέου κέντρου ΚΕΠΑ στο Νέο Φάληρο και ενός δεύτερου στο Γαλάτσι. Θα είναι έτοιμα μέχρι το καλοκαίρι, οπότε αναμένεται –σε συνδυασμό και με τις τοποθετήσεις των νέων γιατρών– να αυξήσουν κατά 35% τη δυναμικότητα του συστήματος και να μειώσουν τους χρόνους των ραντεβού για τις εξετάσεις των ασθενών.

Αλλά ακόμη κι αν καταργηθεί το Κέντρο της Πειραιώς τα προβλήματα παραμένουν και είναι πολλά – και φυσικά δεν αφορούν μόνο την έκδοση των αναπηρικών συντάξεων. Χαρακτηριστικά τα προβλήματα που επισημαίνονται σε εμπιστευτική έκθεση που έχει υποβληθεί στην υπουργό Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης.

Τα παράδοξα των αναπηρικών παροχών

Η έκθεση αναφέρεται στη σημαντική αλλαγή για τα ΚΕΠΑ το 2022, όταν καθιερώθηκε η δυνατότητα υποβολής ηλεκτρονικής αίτησης για αξιολόγηση. Αυτό διευκόλυνε τους πολίτες, μειώνοντας έως και κατά τρεις τις επισκέψεις στο ΚΕΠΑ.

Ομως δημιούργησε άλλα προβλήματα. Πριν από το 2022, ο πολίτης μπορούσε να υποβάλει αίτημα για παροχή (στον ΕΦΚΑ ή στον ΟΠΕΚΑ). Η αίτηση αυτή εκκινούσε και τη διαδικασία αξιολόγησης αναπηρίας. Συγκεκριμένα, μετά το αίτημα για την παροχή, ο ΕΦΚΑ εξέδιδε παραπεμπτικό για το ΚΕΠΑ (αν και το έκανε με μεγάλη καθυστέρηση). Στο παραπεμπτικό σημειωνόταν τι συγκεκριμένο χρειαζόταν. Ο πολίτης έπαιρνε το παραπεμπτικό, έφτιαχνε τον εισηγητικό ιατρικό φάκελο και τα κατέθετε στο ΚΕΠΑ. Από 16.9.2022, για να υποβάλει ο ασφαλισμένος αίτημα για αναπηρική παροχή πρέπει, για τον μεν ΟΠΕΚΑ να έχει ήδη πιστοποίηση αναπηρίας, για τον δε ΕΦΚΑ να έχει τουλάχιστον υποβάλει αίτημα στο ΚΕΠΑ.

Από αυτή την αλλαγή προκλήθηκαν παράδοξα που ακόμη αναζητούν λύση. Συγκεκριμένα, υπάρχουν πολλές περιπτώσεις ατόμων που υπέβαλαν μεν αίτημα για αναπηρική παροχή πριν από την αλλαγή συστήματος, αλλά δεν είχαν υποβάλει αίτημα για πιστοποίηση πριν από την αλλαγή, χωρίς να ευθύνονται οι ίδιοι. Ετσι (α) για ένα χρονικό διάστημα έμειναν χωρίς πιστοποίηση και (β) έχαναν το δικαίωμα στην παροχή για αυτό το χρονικό διάστημα.

Επίσης, δημιουργείται ακόμη ένα παράδοξο όταν ένα πρόσωπο αιτείται την αξιολόγησή του από το ΚΕΠΑ, αλλά στην πορεία αποβιώνει. Το ΚΕΠΑ εκδίδει πιστοποίηση και μετά θάνατον, με ημερομηνία λήξης ισχύος την ημερομηνία θανάτου. Ομως στη συνέχεια, οι πάροχοι (ΕΦΚΑ και ΟΠΕΚΑ) δεν δέχονται το αίτημα για την παροχή από τους κληρονόμους.

Επίσης, με το νέο σύστημα ορίστηκε ότι προτού λήξει η πιστοποίηση πρέπει να υποβληθεί αίτημα παράτασης, προκειμένου να μη διακοπεί η παροχή. Πολλοί όμως δεν κάνουν εγκαίρως την αίτηση (από αμέλεια, από άγνοια των συνεπειών ή για λόγους ανωτέρας βίας). Το αποτέλεσμα είναι να δημιουργούνται κενά διαστήματα μεταξύ των πιστοποιήσεων. Ως αποτέλεσμα αυτού διακόπτεται η παροχή τους και για να την αποκτήσουν εκ νέου πρέπει να περιμένουν για μήνες (μέχρι να εκδοθεί η νέα πιστοποίηση και να επεξεργαστεί από την αρχή το νέο αίτημα για παροχή). Επιπλέον όμως η αίτησή τους θα κριθεί με τις διατάξεις που θα ισχύουν εκείνη τη στιγμή, οι οποίες μπορεί να έχουν αλλάξει εις βάρος τους. Επιπλέον, αυτά τα κενά διαστήματα θα τα συναντήσουν ως εμπόδιο στο μέλλον, γιατί λόγω αυτών δεν θα μπορούν να μονιμοποιήσουν την αναπηρική τους σύνταξη.

Πηγή: www.efsyn.gr