ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΜΕ ΘΕΜΑ: Διαδικασία μετάβασης ψυχικά ασθενών σε Μονάδες Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ
ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ
ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ
Δ/ΝΣΗ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ
ΤΜΗΜΑ Α, Β
Αθήνα 12 / 12 /2018
Αρ. Πρωτ.: Γ3α,β/Γ.Π.οικ.96899
Πληροφορίες
Ταχ. Δ/νση
Τ.Κ.
Τηλέφωνο
FAX
: Δ. Γεωργακόπουλος
Μ. Κωτσάκη
: Αριστοτέλους 19
: 101 87
: 2132161784 -85
: 2132161935
: dipsy@moh.gov.gr
ΠΡΟΣ : Όπως Πίνακας Αποδεκτών
ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ
ΘΕΜΑ: Διαδικασία μετάβασης ψυχικά ασθενών σε Μονάδες Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης.
Σχετ: 1. Η με αριθ. Υ5β/Γ.Π.οικ.35724/04-04-2002 κοινή υπουργική απόφαση (ΦΕΚ 485/Β/2002).
2. Η με αριθ. Υ5α,β/Γ.Π.οικ.39667/30-04-2013 κοινή υπουργική απόφαση (ΦΕΚ 1085/Β/2013).
3. Η με αριθ. Υ5α/Γ.Π.οικ99897/29-10-2013 εγκύκλιος του Υπουργείου Υγείας (ΑΔΑ: ΒΛΛΑΘ-Γ19).
4. Η με αριθ. Υ5α/Γ.Π.οικ19799/04-03-2014 εγκύκλιος του Υπουργείου Υγείας (ΑΔΑ: ΒΙΚΘΘ-ΣΧΥ).
5. Η με αριθ. Α4α/Γ.Π.οικ.6523/23-01-2015 εγκύκλιος του Υπουργείου Υγείας (ΑΔΑ: ΨΨ7ΓΘ-5ΦΒ).
6. Το με αριθ. Α4β/Γ.Π.οικ.68889/04-08-2017 έγγραφο του Υπουργείου Υγείας.
Στο πλαίσιο της επικαιροποίησης και του εξορθολογισμού της διαδικασίας μετάβασης των ψυχικά ασθενών σε Μονάδες Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης (Μ.Ψ.Α.), και με σκοπό τη μέγιστη δυνατή κάλυψη των αναγκών των ατόμων με σοβαρές ψυχικές διαταραχές και σοβαρά ψυχοκοινωνικά προβλήματα, συμπεριλαμβανομένων των ασθενών των Ψυχιατρικών Τμημάτων των Γενικών Νοσοκομείων αλλά και των ψυχικά πασχόντων που διαβιούν στην κοινότητα, σας γνωρίζουμε ότι η
Διοικητική Διαδικασία μετάβασης ψυχικά ασθενών σε Μονάδες Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης είναι η ακόλουθη:
1.Υποβολή αιτήματος μετακίνησης ασθενή σε Μ.Ψ.Α.
1.α. Φορέας υποβολής του αιτήματος
Το αίτημα για τη μετάβαση του/της ψυχικά ασθενή σε Μ.Ψ.Α. δύναται να υποβληθεί από:
- την Κοινωνική Υπηρεσία των Δήμων, των Κέντρων Κοινότητας και των Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου που παρέχουν υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας, των Κέντρων Υγείας, των Κέντρων Ψυχικής Υγείας και, ελλείψει αυτής, από τον Κοινωνικό Λειτουργό που εργάζεται στις προαναφερόμενες Υπηρεσίες.
- την Κοινωνική Υπηρεσία του Ψυχιατρικού Τμήματος Ψυχιατρικού, Γενικού ή Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου.
- την Κοινωνική Υπηρεσία και, ελλείψει αυτής, από τον Κοινωνικό Λειτουργό της Μονάδας Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης που ανήκει είτε σε Ν.Π.Δ.Δ. είτε σε Ν.Π.Ι.Δ μη κερδοσκοπικού Χαρακτήρα του άρθρου 11 του ν.2716/1999 (προκειμένου για τη μετάβαση ασθενή από Οικοτροφείο σε Οικοτροφείο, Ξενώνα ή Προστατευμένο Διαμέρισμα).
- την Κοινωνική Υπηρεσία των λοιπών Μονάδων Ψυχικής Υγείας των Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου μη Κερδοσκοπικού Χαρακτήρα του άρθρου 11 του ν.2716/1999.
1.β. Προϋποθέσεις για την υποβολή του αιτήματος
Για την φιλοξενία ασθενή σε Μ.Ψ.Α. προαπαιτούνται τα κάτωθι:
- Ψυχιατρική Γνωμάτευση από το θεράποντα ιατρό, υπογεγραμμένη από τον Διευθυντή ή το νόμιμο αντικαταστάτη του, ώστε να προκύπτει η διαγνωστική κατηγορία κατά ICD-10 και η αναγκαιότητα ένταξης σε προστατευμένο περιβάλλον (βαθμός λειτουργικότητας, δεξιότητες αυτόνομης διαβίωσης, ανάγκη εποπτείας). Η ψυχιατρική γνωμάτευση που βεβαιώνει τη διάγνωση και υπαγορεύει την αναγκαιότητα ένταξης του ωφελούμενου σε προστατευμένο περιβάλλον στοιχειοθετείται από το θεράποντα ψυχίατρο της Ψυχιατρικής Κλινικής Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου ή του Ψυχιατρικού Τμήματος Γενικού ή Ψυχιατρικού Νοσοκομείου ή του Κέντρου Ψυχικής Υγείας ή της Κινητής Μονάδας ή της Ιδιωτικής Ψυχιατρικής Κλινικής.
- Βεβαίωση βάσει κοινωνικής έρευνας από τον κοινωνικό λειτουργό των μονάδων που αποτυπώνονται στην παράγραφο 1.α. για τις συντρέχουσες κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες
και συγκεκριμένα, διαθέσιμο εισόδημα, ύπαρξη ή μη υποστηρικτικού οικογενειακού περιβάλλοντος/οικείων προσώπων, ύπαρξη ή μη στέγης καθώς και για τον χρόνο νοσηλείας σε ψυχιατρικό τμήμα/κλινική (στην περίπτωση που τα στοιχεία αυτά είναι διαθέσιμα). Στην περίπτωση κοινωνικού λειτουργού Μονάδας Ν.Π.Ι.Δ., απαιτείται επιπροσθέτως βεβαίωση Κοινωνικού Λειτουργού του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Σχόλιο πλαισίου κειμένουΣχόλιο πλαισίου κειμένου ΑΔΑ: 69ΧΖ465ΦΥΟ-ΓΒΕ
- Για δε τη μετάβαση ασθενών σε Προστατευμένα Διαμερίσματα προαπαιτείται επιπρόσθετα η προηγούμενη φιλοξενία σε άλλες Μονάδες Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης (Ξενώνες – Οικοτροφεία).
2. Παραλαβή και αξιολόγηση αιτήματος μετακίνησης ασθενή σε Μ.Ψ.Α
2.α. Διαχειριστές Κενών Θέσεων - Επιτροπές Διαχείρισης της Μετάβασης- Γενικός Διαχειριστής Κενών Θέσεων
Η διαδικασία μετάβασης των ασθενών σε Μ.Ψ.Α. εποπτεύεται και συντονίζεται από τις Υγειονομικές Περιφέρειες (Υ.ΠΕ.). Για το σκοπό αυτό, σε κάθε Υ.ΠΕ. ορίζεται από το Διοικητή ένας υπάλληλος ως Διαχειριστής Κενών Θέσεων ( η λίστα με τα στοιχεία των ήδη ορισμένων Διαχειριστών παρατίθεται στο Παράρτημα).
Αρμοδιότητες του Διαχειριστή Κενών Θέσεων:
Συντονίζει τη συνεργασία των Κοινωνικών Υπηρεσιών, των Επιτροπών Διαχείρισης της Μετάβασης (βλ. παρακάτω) και των Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου και Ιδιωτικού Δικαίου μη Κερδοσκοπικού Χαρακτήρα, σχετικά με την κάλυψη των κενών θέσεων των Μονάδων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης της περιοχής ευθύνης του.
Ενημερώνει το Γενικό Διαχειριστή Κενών Θέσεων (βλ. παρακάτω) στις περιπτώσεις που ανακύπτουν προβλήματα στη διασύνδεση και τη συνεργασία μεταξύ των Κοινωνικών Υπηρεσιών, των Επιτροπών Διαχείρισης της Μετάβασης και των Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου και Ιδιωτικού Δικαίου μη Κερδοσκοπικού Χαρακτήρα της περιοχής ευθύνης του, ο οποίος παρεμβαίνει για την επίλυση του προβλήματος.
Συνεργάζεται με το Γενικό Διαχειριστή Κενών Θέσεων για τη συλλογή στοιχείων και το συντονισμό των απαιτούμενων διοικητικών ενεργειών.
Παρακολουθεί τη διαδικασία της μετάβασης και είναι διαρκώς ενήμερος για τις θέσεις οι οποίες πρόκειται να καλυφθούν.
Τα αιτήματα για τη μετάβαση ψυχικά ασθενών σε Μ.Ψ.Α. συνοδευόμενα από τα σχετικά δικαιολογητικά που ορίζονται στην παράγραφο 1.β. της παρούσας, υποβάλλονται σε κλειστό φάκελο, συνοδευόμενα από διαβιβαστικό το οποίο φέρει εμπιστευτικό πρωτόκολλο, από τους φορείς της παραγράφου 1.α. στο Διαχειριστή Κενών Θέσεων της Υ.ΠΕ., στην οποία υπάγεται ο φορέας της εκάστοτε Κοινωνικής Υπηρεσίας ή, σε περίπτωση ασθενή που δεν νοσηλεύεται, στο Διαχειριστή Κενών Θέσεων της Υ.ΠΕ. στην οποία υπάγεται ο Τομέας στον οποίο διαβιεί ο ασθενής. Σχόλιο πλαισίου κειμένουΣχόλιο πλαισίου κειμένου ΑΔΑ: 69ΧΖ465ΦΥΟ-ΓΒΕ
Ο Διαχειριστής Κενών Θέσεων διαβιβάζει το σχετικό φάκελο καθώς και στοιχεία για τις υφιστάμενες κενές θέσεις των Μ.Ψ.Α. της οικείας Υ.ΠΕ., στην Επιτροπή Διαχείρισης της Μετάβασης, η οποία συστήνεται σε κάθε Υ.ΠΕ. με απόφαση του Διοικητή αυτής, εντός 15 ημερών από τη δημοσίευση της παρούσας εγκυκλίου.
Οι Επιτροπές Διαχείρισης της Μετάβασης, οι οποίες συνεδριάζουν δύο φορές το μήνα, αποτελούνται από έναν (1) ψυχίατρο και έναν (1) κοινωνικό λειτουργό μέλη Τ.Επ.Ε.Ψ.Υ.Ε (και, έως τη συγκρότησή τους, μέλη Τ.Ε.Ψ.Υ.) της οικείας Υ.ΠΕ., ή από έναν (1) ψυχίατρο και έναν (1) κοινωνικό λειτουργό των μονάδων ψυχικής υγείας της οικείας Υ.ΠΕ. Ειδικά για την 1η και την 2η Υ.ΠΕ., η Επιτροπή Διαχείρισης της Μετάβασης δύναται να συγκροτείται από δύο επιπλέον μέλη (έναν επιπλέον ψυχίατρο και έναν επιπλέον κοινωνικό λειτουργό).
Η θητεία των Μελών της Επιτροπής Διαχείρισης της Μετάβασης έχει διάρκεια δύο έτη.
Οι Επιτροπές Διαχείρισης της Μετάβασης αξιολογούν τα αιτήματα βάσει κριτηρίων (βλ. 2.β.) εντός 15 ημερών και αποφασίζουν για τη μετάβαση των ασθενών σε κατάλληλη Μ.Ψ.Α., κοινοποιώντας τις αποφάσεις τους, με εμπιστευτικό πρωτόκολλο, στον αρμόδιο Διαχειριστή Κενών Θέσεων, ο οποίος και διεκπεραιώνει το σχετικό αίτημα, ενημερώνοντας για τις ενέργειές του τον Γενικό Διαχειριστή Κενών Θέσεων.
Σε περίπτωση που το αίτημα μετάβασης αφορά είτε σε εξειδικευμένες μονάδες (αυτισμός, άνοια- Alzheimer) είτε σε μονάδες για παιδιά και έφηβους η Επιτροπή Διαχείρισης της Μετάβασης δύναται να συνεπικουρείται από έναν εξειδικευμένο επαγγελματία ψυχικής υγείας (ιατρός), ο οποίος ορίζεται με απόφαση του Διοικητή της οικείας ΥΠΕ και η θητεία του έχει διάρκεια δύο έτη.
Τα αιτήματα μετάβασης ασθενών από Μ.Ψ.Α. για παιδιά-εφήβους σε Μ.Ψ.Α. ενηλίκων, διεκπεραιώνονται κατά προτεραιότητα. Σχόλιο πλαισίου κειμένουΣχόλιο πλαισίου κειμένου ΑΔΑ: 69ΧΖ465ΦΥΟ-ΓΒΕ
Επιπλέον, στην περίπτωση που δεν υπάρχουν κενές θέσεις στην Υ.ΠΕ. στην οποία υπάγεται ο φορέας ή στην οποία διαβιεί ο ασθενής, ο αρμόδιος Διαχειριστής Κενών Θέσεων αποστέλλει το φάκελο του αιτήματος στον Γενικό Διαχειριστή Κενών Θέσεων, ο οποίος παρακολουθεί τις υφιστάμενες κενές θέσεις σε όλη την Επικράτεια. Στη συνέχεια ο Γενικός Διαχειριστής Κενών Θέσεων προωθεί το αίτημα στον Διαχειριστή Κενών Θέσεων όμορης Υ.ΠΕ., βάσει των υφιστάμενων κενών θέσεων.
Οι αρμοδιότητες του Γενικού Διαχειριστή Κενών Θέσεων και του αναπληρωτή του ανατίθενται σε υπαλλήλους της Διεύθυνσης Ψυχικής Υγείας του Υπουργείου Υγείας (τα στοιχεία επικοινωνίας του Γενικού Διαχειριστή Κενών Θέσεων και του αναπληρωτή του παρατίθενται στο Παράρτημα).
2.β. Κριτήρια για τη μετάβαση των ασθενών σε Μονάδες Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης
Τα κριτήρια τα οποία λαμβάνονται υπόψη για τη μετάβαση των ασθενών σε Μονάδες Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης είναι τα εξής:
Ο χρόνος νοσηλείας σε ψυχιατρικό τμήμα/κλινική.
Η διασφάλιση της θεραπευτικής συνέχειας, όπου αυτό είναι εφικτό, εντός του ιδίου Τομέα.
Ο βαθμός λειτουργικότητας του ασθενή (χαμηλή, μέση, υψηλή).
Κοινωνικά κριτήρια (διαθέσιμο εισόδημα, ύπαρξη υποστηρικτικού οικογενειακού περιβάλλοντος/οικείων προσώπων).
Η εντοπιότητα ή/και η ύπαρξη οικείων του ασθενή στον τόπο που εδρεύει η Μ.Ψ.Α.
Ο χρόνος που έχει μεσολαβήσει από την υποβολή του αιτήματος.
Ο τύπος της Μονάδας Ψυχικής Υγείας
Τα αιτήματα που αφορούν σε άστεγους ασθενείς διεκπαιρεώνονται κατά προτεραιότητα.
2.γ. Συλλογή και διαχείριση στοιχείων κενών θέσεων και υποψηφίων ενοίκων
-Οι Μονάδες Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης (Οικοτροφεία, Ξενώνες, Προστατευμένα Διαμερίσματα) των Ν.Π.Δ.Δ & Ν.Π.Ι.Δ. μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα αποστέλλουν τα στοιχεία για τις υφιστάμενες κενές θέσεις καθώς και τα στοιχεία επικοινωνίας των Επιστημονικά Υπευθύνων τους (τηλ, email) το αργότερο έως την 10η ημέρα του επόμενου μήνα από τον μήνα αναφοράς, στο Γενικό Διαχειριστή Κενών Θέσεων και συγκεκριμένα στην ηλεκτρονική διεύθυνση “dipsy@moh.gov.gr” της Διεύθυνσης Ψυχικής Υγείας, καθώς και στον Διαχειριστή Κενών Θέσεων της εκάστοτε ΥΠΕ. Σχόλιο πλαισίου κειμένουΣχόλιο πλαισίου κειμένου ΑΔΑ: 69ΧΖ465ΦΥΟ-ΓΒΕ
-Τα στοιχεία των κενών θέσεων των Μ.Ψ.Α (Οικοτροφεία, Ξενώνες, Προστατευμένα Διαμερίσματα) των Ν.Π.Δ.Δ & Ν.Π.Ι.Δ. μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα ανά Υ.Π.Ε. αναρτώνται από το Γενικό Διαχειριστή Κενών Θέσεων, στην ιστοσελίδα του Προγράμματος Ψυχαργώς (https://www.psychargos.gov.gr/), καθώς και στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Υγείας (https://www.moh.gov.gr), στην καρτέλα «υγεία» στην ενότητα «Ψυχική Υγεία».
3. Ένταξη του ασθενή σε Μονάδα Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης
Η Μ.Ψ.Α. στην οποία παραπέμπεται ο ασθενής βάσει της απόφασης της Επιτροπής υποχρεούται να τον δεχθεί. Σε περίπτωση αδυναμίας προσαρμογής του ασθενή στη δομή μετά την παρέλευση τριμήνου, ο φορέας υποδοχής, κατόπιν σχετικής σύμφωνης γνώμης της αρμόδιας Τομεακής Επιστημονικής Επιτροπής (και, έως τη συγκρότησή της, στην αρμόδια ΤΕΨΥ), υποβάλλει αίτημα επανεξέτασης στο Διαχειριστή Κενών Θέσεων της Οικείας Υ.ΠΕ, ο οποίος με την σειρά του το αποστέλλει στην οικεία Επιτροπή Διαχείρισης της Μετάβασης προκειμένου για την εύρεση θέσης σε άλλη Μ.Ψ.Α.
Σε περίπτωση διακομιδής του ασθενή από τη Μ.Ψ.Α. στην οποία φιλοξενείται σε νοσηλευτική μονάδα λόγω υποτροπής ή άλλων προβλημάτων υγείας, η θέση φιλοξενίας του δεν κενώνεται και επιστρέφει σε αυτή μετά τη λήξη της νοσηλείας του.
ΠΡΟΣΟΧΗ:
α) Η παρούσα Εγκύκλιος αφορά στο σύνολο των Μονάδων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης που αναπτύσσονται από Ν.Π.Δ.Δ. (Γενικά, Πανεπιστημιακά, Ψυχιατρικά Νοσοκομεία) και από Ν.Π.Ι.Δ μη κερδοσκοπικού Χαρακτήρα του άρθρου 11 του ν.2716/1999, συμπεριλαμβανομένων και των εξειδικευμένων στεγαστικών μονάδων (άνοια-Alzheimer, αυτισμός), καθώς και των στεγαστικών μονάδων για παιδιά και εφήβους.
β) Για τη μετάβαση ασθενή εντός Μονάδων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης του ιδίου φορέα (Ν.Π.Δ.Δ. ή Ν.Π.Ι.Δ μη κερδοσκοπικού Χαρακτήρα του άρθρου 11 του ν.2716/1999), δεν
απαιτείται σχετική απόφαση της Επιτροπής Διαχείρισης της Μετάβασης, αλλά σύμφωνη γνώμη της οικείας Τομεακής Επιστημονικής Επιτροπής, με ταυτόχρονη ενημέρωση του Διαχειριστή Κενών Θέσεων της οικείας Υ.ΠΕ. Σχόλιο πλαισίου κειμένουΣχόλιο πλαισίου κειμένου ΑΔΑ: 69ΧΖ465ΦΥΟ-ΓΒΕ
γ) Την πρώτη (1η) και την δέκατη πέμπτη (15η) μέρα κάθε μήνα, η Κοινωνική Υπηρεσία των τριών Ψυχιατρικών Νοσοκομείων (Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αθηνών «Δαφνί», Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής «Δρομοκαΐτειο» και Γ.Ν.Θ. «Γ. Παπανικολάου») συνεχίζουν να αποστέλλουν τα στοιχεία που προβλέπονται στο με αριθ. πρωτ. Υ5α/Γ.Π.οικ.100912/01-11-2013 έγγραφο με θέμα «Υποβολή περιοδικών αναφορών για την εξέλιξη της μετάβασης των χρονίων σε Μονάδες Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης στεγαστικού τύπου»
δ) Απαιτείται γραπτή έγκριση από τις Τ.Επ.Ε.Ψ.Υ.Ε. και Τ.Επ.Ε.Ψ.Υ.Π.Ε (και, έως τη συγκρότησή τους, από τις ΤΕΨΥ/ΤΕΨΥΠΕ), για την παράταση του χρόνου φιλοξενίας των ωφελουμένων σε ξενώνα (μέχρι 36 μήνες, ανάλογα με το χρόνο παραμονής και το βαθμό υποστήριξης) ή τη συνέχιση της διαμονής των ωφελουμένων σε οικοτροφεία και προστατευμένα διαμερίσματα.
ε) Το θεραπευτικό πλαίσιο το οποίο θα διέπει τη διαδικασία μετακίνησης ενός ψυχικά ασθενή σε μια Μονάδα Ψυχοκοινωνικής Αποκατάτασης και το οποίο θα περιλαμβάνει στοιχεία αναφορικά με την προετοιμασία του ασθενή, το περιεχόμενο του φακέλου που θα παραδίδεται στον φορέα υποδοχής κ.α, θα καθοριστεί με νεότερη εγκύκλιο.
στ) Για τη φιλοξενία ασθενή σε Μ.Ψ.Α. δεν απαιτείται τρέχουσα νοσηλεία αυτού. Αρκεί ως προϋπόθεση η προηγούμενη νοσηλεία του ασθενούς (ανεξαρτήτως χρονικής διάρκειας) σε Ψυχιατρικό Τμήμα Γενικού Νοσοκομείου ή σε Ψυχιατρικό Νοσοκομείο ή σε Μονάδα Απεξάρτησης αναγνωρισμένη από το κράτος ή σε Ιδιωτική Ψυχιατρική Κλινική.
Με την παρούσα εγκύκλιο καταργούνται οι ανωτέρω σχετικές 3-5 εγκύκλιοι.
Παρακαλούμε για την πιστή τήρηση των ανωτέρω.
Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΥΓΕΙΑΣ
Γ. ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
