ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
Επί του Σχεδίου Νόμου «Μέτρα για την ανακούφιση των ΑμεΑ,
την απλοποίηση της λειτουργίας των Κέντρων Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕ.Π.Α.),
την καταπολέμηση της εισφοροδιαφυγής και συναφή ασφαλιστικά ζητήματα»
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ
ΜΕΤΡΑ ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΗ! ΓΙΑ ΤΑ ΑΜΕΑ ΚΑΙ ΑΠΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ
ΤΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ (ΚΕ.Π.Α.)
Α. Γενικά :
Οι νομοθετικές ρυθμίσεις που περιλαμβάνονται στο πρώτο μέρος
του παρόντος σχεδίου νόμου αναπτύσσονται σε 12 άρθρα. Με αυτά πραγματοποιείται
μια σειρά από μείζονος σημασίας παρεμβάσεις που σκοπό έχουν να επιλύσουν
ζητήματα, τόσο γενικά όσο και ειδικότερα, που αφορούν στη λειτουργία των
Κέντρων Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕ.Π.Α.) και τα οποία έχουν ταλαιπωρήσει τόσο
τους ίδιους τους πολίτες με αναπηρία αυτής της χώρας, όσο και τις οικογένειές
τους.
Τα Κέντρα Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕ.Π.Α.) είναι οι δομές
που από ιδρύσεως και έναρξης λειτουργίας τους (01.09.2011) έχουν επιφορτιστεί με το
σύνθετο έργο της πιστοποίησης αναπηρίας, ήτοι τον καθορισμό του ποσοστού αναπηρίας
από τις αρμόδιες Υγειονομικές Επιτροπές για κάθε παροχή ή διευκόλυνση που
προβλέπεται από την Πολιτεία για τα ΑμεΑ, και για την οποία απαιτείται η ως άνω
γνωμάτευση.
Ωστόσο, από την έναρξη λειτουργίας τους, έχει καταγραφεί μια
σειρά από προβλήματα γραφειοκρατικής φύσης, όσο και ουσίας, τα οποία έχουν
ταλαιπωρήσει έντονα τον πολίτη με αναπηρία και το οικογενειακό του περιβάλλον
και τον έχουν υποβάλει σε μία ψυχοφθόρα διαδικασία είτε εξαιτίας της μεγάλης
χρονικής αναμονής εξέτασης ή επανεξέτασής του από την οικεία επιτροπή είτε
εξαιτίας της υποχρέωσης καταβολής εκ μέρους του ενός, κάθε άλλο παρά αμελητέου,
οικονομικού ποσού για την ικανοποίηση του αιτήματος του.
Τα μέτρα που προτείνονται μέσα από το παρόν σχέδιο νόμου
έχουν σκοπό να ανακουφίσουν οικονομικά το άτομο με αναπηρία, να διευκολύνουν τη
ζωή του ελαχιστοποιώντας μεταξύ άλλων, κατά το μέγιστο δυνατό, την υποχρέωσή
του να μεταβαίνει στις αρμόδιες υπηρεσίες, καθώς και να ανοίξουν το δρόμο για
την εμπέδωση μίας νέας, ανθρωποκεντρικότερης, αντίληψης των πραγμάτων γύρω από
τα θέματα της αναπηρίας.
Κομβικό σημείο για την υιοθέτηση μιας τέτοιας νέας
προσέγγισης αποτελεί η προτεινόμενη με το παρόν διάταξη που αφορά στη σύνθεση
της Ειδικής Επιστημονικής Επιτροπής, η οποία καθορίζει αφενός το ποσοστό
αναπηρίας που συνεπάγεται κάθε πάθηση, βλάβη ή σωματική, ψυχική ή πνευματική
εξασθένηση, καθώς και οι υποτροπές αυτών, με εκατοστιαία αναλογία για όλους
τους Ασφαλιστικούς Φορείς και το Δημόσιο σε Ενιαίο Πίνακα Προσδιορισμού
Ποσοστού Αναπηρίας, αφετέρου τις παθήσεις για τις οποίες η διάρκεια της
αναπηρίας των ασφαλισμένων καθορίζεται επ' αόριστον, σύμφωνα με τις κείμενες
διατάξεις. Πιο συγκεκριμένα, ενισχύεται σαφώς ο επιστημονικός χαρακτήρας αυτής
με την εκ νέου συγκρότηση της από πρόσωπα με συγκεκριμένα ακαδημαϊκά κι
επιστημονικά προσόντα, αλλά και ειδική επαγγελματική εμπειρία.
Επιπλέον, με την προτεινόμενη τροπολογία του άρθρου 46 του
ν.4025/2012, επιχειρείται για πρώτη φορά στη χώρα μας ο εξορθολογισμός της
διαδικασίας χορήγησης των προνοιακών προγραμμάτων οικονομικής ενίσχυσης στα
Άτομα με Αναπηρία, στο πλαίσιο του εκσυγχρονισμού της δημόσιας διοίκησης, με
γνώμονα, αφενός, την καλύτερη εξυπηρέτηση των δικαιούχων των συγκεκριμένων
παροχών, αφετέρου δε την αναγκαία προσαρμογή και εναρμόνιση του κανονιστικού πλαισίου
χορήγησης των προνοιακών παροχών αναπηρίας προς το κανονιστικό πλαίσιο
λειτουργίας των ΚΕ.Π.Α..
Οι προτεινόμενες διατάξεις εντάσσονται στην προσπάθεια της
Πολιτείας για κοινωνική επανένταξη και ποιοτική αναβάθμιση της ζωής των ατόμων
με αναπηρία ως συνταγματικά κατοχυρωμένης υποχρέωσής της, αλλά και ως σαφούς
δείγματος πολιτισμού της χώρας.
Β. Επί των άρθρων:
Άρθρο 1
Ενταξη στα προνοιακά προγράμματα οικονομικής ενίσχυσης
Ατόμων με
Αναπηρία
Με τις προτεινόμενες διατάξεις προβλέπεται η εν όλω και σε
κάθε στάδιο διαδικασία ένταξης των ΑμεΑ στα προνοιακά προγράμματα οικονομικής
ενίσχυσης, αλλά και η διαδικασία παράτασης των χορηγούμενων παροχών. Το ως άνω
κρίθηκε σκόπιμο δεδομένου ότι έχει καταγραφεί μια σειρά από ζητήματα
γραφειοκρατικής φύσης, τα οποία έχουν ταλαιπωρήσει έντονα τον πολίτη με
αναπηρία. Στόχος της παρούσας διάταξης είναι η επίλυση των δυσλειτουργιών
μεταξύ των εμπλεκομένων υπηρεσιών και δομών για την ένταξη των πολιτών με
αναπηρία στα προνοιακά προγράμματα οικονομικής ενίσχυσης, και αυτό ως αναγκαία
προϋπόθεση μιας επιγενόμενης προσαρμογής και εκλογίκευσης της εν λόγω
διαδικασίας.
Επιπροσθέτως, λαμβάνεται μέριμνα προκειμένου για την ύπαρξη
ενιαίας υγειονομικής κρίσης στις περιπτώσεις χορήγησης παροχών αναπηρίας στο
ίδιο πρόσωπο από δύο διοικητικές αρχές, εφόσον συντρέχει αρμοδιότητα των
Υγειονομικών Επιτροπών των Ενόπλων Δυνάμεων. Κι αυτό διότι, οι μεν αρμοδιότητες
των Υγειονομικών Επιτροπών ΚΕ.Π.Α. προσδιορίζονται από τις διατάξεις του
ν.3863/2010, των δε Υγειονομικών Επιτροπών των Ενόπλων Δυνάμεων από τις
διατάξεις του ν.δ.1327/1973, όπως ισχύουν σήμερα. Από έναρξης ισχύος, όμως, του
ν.3865/2010 ορίζεται ότι σχετικά με την υγειονομική κρίση των προαναφερόμενων
Υγειονομικών Επιτροπών των Ενόπλων Δυνάμεων το ποσοστό αναπηρίας που
συνεπάγεται κάθε πάθηση ή βλάβη ή σωματική ή ψυχική ή πνευματική εξασθένηση ή η
συνδυασμένη εμφάνιση τέτοιων παθήσεων βλαβών ή εξασθενήσεων, καθώς και οι
υποτροπές αυτών, προκαθορίζεται για το Δημόσιο και τους ασφαλιστικούς φορείς με
εκατοστιαία αναλογία στον Ενιαίο Κανονισμό Προσδιορισμού Ποσοστού Αναπηρίας,
σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.3863/2010.
Η συγκεκριμένη διάταξη επιλύει κατά συνέπεια το κλίμα της
εύλογης ανησυχίας που δημιουργήθηκε στην περίπτωση χορήγησης παροχών αναπηρίας
στο ίδιο πρόσωπο από δύο διαφορετικές διοικητικές αρχές, όταν αυτό έχει
παραπεμφθεί με βάση την αρμοδιότητα σε δύο διαφορετικές Υγειονομικές Επιτροπές
και έχουν εκδοθεί δύο γνωματεύσεις σε ισχύ με την πρόβλεψη προκειμένου για την
ένταξη στα προνοιακά προγράμματα οικονομικής ενίσχυσης Ατόμων με Αναπηρία να
γίνονται δεκτές και οι γνωματεύσεις της Α.ΣΥ.Ε. ή της Α.Ν.Υ.Ε. ή της Α.Α.Υ.Ε. ή
της Ανώτατης Υγειονομικής Επιτροπής της Ελληνικής Αστυνομίας ή της Ανώτατη
Υγειονομική Επιτροπή του Πυροσβεστικού Σώματος σε ισχύ που έχουν εκδοθεί από
τους αιτούντες για άλλη αιτία, εφόσον πληρούνται με βάση αυτές οι ιατρικές
προϋποθέσεις του κατά περίπτωση αιτούμενου προνοιακού προγράμματος οικονομικής
ενίσχυσης. Στη δε περίπτωση που υπάρχουν δύο γνωματεύσεις ή πιστοποιητικά
αναπηρίας που πληρούν τις προϋποθέσεις αποδοχής τους από τους φορείς, σύμφωνα
με τις κείμενες διατάξεις, λαμβάνεται υπόψη η πιο πρόσφατη.
Ειδικότερα, προβλέπονται διακριτές αρμοδιότητες μεταξύ των
εμπλεκόμενων υπηρεσιών (δημοτική Κοινωνική Υπηρεσία, ΚΕ.Π.Α.), με αποτέλεσμα:
α. Την υποβολή των αρχικών αιτήσεων για την ένταξη στα
προνοιακά προγράμματα οικονομικής ενίσχυσης ΑμεΑ στις καθ' ύλην αρμόδιες
Κοινωνικές Υπηρεσίες των Δήμων και όχι στα ΚΕ.Π.Α., οι οποίες εφεξής
αναλαμβάνουν εξολοκλήρου τη διαχείριση κάθε αίτησης από την υποβολή (διοικητικός
προέλεγχος) μέχρι τη διεκπεραίωσή της (έκδοση σχετικής απόφασης),
β. τη θέσπιση τυποποιημένου παραπεμπτικού για κάθε
εξεταζόμενη από τις Υγειονομικές Επιτροπές ΚΕ.Π.Α. περίπτωση, στο οποίο θα
περιγράφονται επακριβώς οι ιατρικές προϋποθέσεις επί των οποίων θα πρέπει να
αποφανθεί η Υγειονομική Επιτροπή ΚΕ.Π.Α., συμβάλλοντας καθοριστικά στην αποφυγή
εφεξής επανάκρισης των περιστατικών, στη μείωση του χρόνου διεκπεραίωσης κάθε
αιτήματος, άρα και της ταλαιπωρίας των εξεταζομένων, αφού η απόφαση της ΥΕ θα ανταποκρίνεται
πλήρως στο σκοπό για τον οποίο εκδίδεται και δεν θα δημιουργούνται νομικά ή
άλλα προβλήματα με τις υπηρεσίες απονομής των σχετικών παροχών.
Επιπλέον, αποκαθίσταται το δίκαιο της απαίτησης για έναρξη
των οικονομικών αποτελεσμάτων ενιαία για όλους τους αιτούντες, από την
ημερομηνία υποβολής της αίτησης στο Δήμο, μετά τον υποχρεωτικό από την αρμόδια
υπηρεσία προέλεγχο της συνδρομής των διοικητικών προϋποθέσεων ένταξης στο κατά
περίπτωση πρόγραμμα, καθώς και της ημερομηνίας έναρξης των οικονομικών αποτελεσμάτων
στις περιπτώσεις παράτασης του σχετικού δικαιώματος, από την επόμενη ημέρα μετά
τη λήξη ισχύος της προηγούμενης γνωμάτευσης.
Άρθρο 2
Ρύθμιση θεμάτων ΚΕ.Π.Α.
Με την προτεινόμενη διάταξη του Άρθρου 2, αντικαθίσταται η
διάταξη της παρ.1 του άρθρου 6 του ν.3863/2010.
-Η-
Με το άρθρο 6 του ν.3863/2010 προσδιορίστηκε το κανονιστικό
πλαίσιο λειτουργίας των Κέντρων Πιστοποίησης Αναπηρίας, καθώς και των αρμόδιων
για την έκδοση γνωματεύσεων αναπηρίας, Υγειονομικών Επιτροπών Αναπηρίας των
ΚΕΠΑ. Η συγκεκριμένη διάταξη διατηρήθηκε σε ισχύ με το άρθρο 23 παρ.2 του
ν.3918/2011, ενώ η παράγραφος 1 της ως άνω είχε τροποποιηθεί μόνον ως προς την
έναρξη της εφαρμογής της με το άρθρο 76 παρ. 2 του ν.3996/2011.
Ωστόσο, ενώ κατά την κείμενη νομοθεσία αρμοδιότητα των
Υγειονομικών Επιτροπών ΚΕ.Π.Α. είναι η ενιαία υγειονομική κρίση για τον
καθορισμό του βαθμού αναπηρίας των πολιτών, σειρά φορέων και υπηρεσιών του
Δημοσίου έθεσαν σε ισχύ ορισμένες ειδικές διατάξεις, με τις οποίες απαιτήθηκε
σε πλείονες περιπτώσεις η έκδοση ειδικής υγειονομικής κρίσης εκ μέρους των
Υγειονομικών Επιτροπών ΚΕ.Π.Α., προκειμένου να χορηγούνται οι πάσης φύσεως
παροχές, επιδόματα, οικονομικές διευκολύνσεις ή απαλλαγές στους δικαιούχους
πολίτες με αναπηρία.
Οι ανωτέρω διατάξεις προκάλεσαν την πρόσθετη ταλαιπωρία του
πολίτη με αναπηρία, ο οποίος αναγκάσθηκε να μεταβαίνει περισσότερες φορές στις
αρμόδιες υπηρεσίες προς συμπλήρωση ελλείψεων ή προς παροχή διευκρινίσεων, την
επιβάρυνση του διοικητικού και ιατρικού προσωπικού με την έκδοση επιπλέον υγειονομικής
κρίσης, την αύξηση της γραφειοκρατίας, καθώς και το πρόσθετο πρόβλημα των
εννοιολογικών συγχύσεων αναφορικά με τον προσδιορισμό της αναπηρίας, ελλείψει
μιας ενιαίας ορολογίας στις εν λόγω διατάξεις. Το τελευταίο είχε συχνά ως
αποτέλεσμα την παρακώλυση και της ίδιας της χορήγησης των προβλεπομένων παροχών
στους δικαιούχους.
Για τους λόγους αυτούς, κρίθηκε σκόπιμο μέσα από την
προτεινόμενη διάταξη, αφενός να επαναληφθεί ρητώς πως οι Γνωστοποιήσεις
Αποτελέσματος Πιστοποίησης Ποσοστού Αναπηρίας εκδίδονται για κάθε νόμιμη χρήση
και αφετέρου να εκκινήσουν επ'αυτής της βάσης οι διαδικασίες για την εναρμόνιση
των κανονιστικών διατάξεων για τη χορήγηση των πάσης φύσεως παροχών,
επιδομάτων, οικονομικών ενισχύσεων, διευκολύνσεων ή απαλλαγών στα άτομα με αναπηρία,
με την έκδοση κοινών αποφάσεων των εμπλεκομένων Υπουργών.
Άρθρο 3
Κατάργηση παραβόλου για την εξέταση σε ΚΕ.Π.Α. για
ανασφάλιστους και αιτούντες προνοιακών επιδομάτων αναπηρίας
Δεδομένης της βαθιάς ανθρωπιστικής, οικονομικής και
κοινωνικής κρίσης στην οποία έχει εισέλθει η χώρα και η οποία έχει ως
αποτέλεσμα την οικονομική και κοινωνική εξαθλίωση μεγάλου τμήματος του
πληθυσμού, οι πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, όπως οι πολίτες με αναπηρία και
οι οικογένειες τους, χρήζουν της μεγαλύτερης δυνατής κοινωνικής προστασίας από
το κράτος.
Για το λόγο αυτό, με την προτεινόμενη διάταξη διευρύνεται το
πεδίο ισχύος της διάταξης της παρ.5β του Άρθρου 6ν.3863/2010, όπως αυτή ισχύει,
έτσι ώστε να απαλλάσσονται από την υποχρέωση καταβολής του παραβόλου των 46,14
ευρώ για τη χρήση των υπηρεσιών ΚΕ.Π.Α., οι
-ζ'
ανασφάλιστοι πολίτες και όσοι αιτούνται προνοιακά επιδόματα
αναπηρίας.
Η δε παράγραφος 5 του άρθρου 6 του ν.3863/2010 είχε
προηγουμένως τροποποιηθεί με το άρθρο 26 παρ.1 του ν.4038/2012 και με το άρθρο
27 παρ. 4 του ν.4075/2012.
Άρθρο 4
Ειδική Επιστημονική Επιτροπή - Ενιαίος Πίνακας Προσδιορισμού
Ποσοστών Αναπηρίας (Ε.Π.Π.Π.Α.)
Με την παρούσα διάταξη προβλέπεται δια νόμου η συγκρότηση
της Ειδικής Επιστημονικής Επιτροπής που αναφέρεται στο άρθρο 7 του Ν.
3846/2010.
Με την προβλεπόμενη, στη συγκεκριμένη διάταξη, σύνθεση της
Ειδικής Επιστημονικής Επιτροπής δίνεται σαφής έμφαση στην επιλογή προσώπων με
τα απαραίτητα ακαδημαϊκά, επιστημονικά και επαγγελματικά προσόντα, γεγονός που
αναδεικνύει τον επιστημονικό χαρακτήρα που αυτή οφείλει να έχει. Ταυτόχρονα,
καταβάλλεται προσπάθεια για την εκπροσώπηση του ευρύτερου δυνατού φάσματος
ιατρικών ειδικοτήτων σε αυτή, δεδομένου ότι η διαδικασία της πιστοποίησης και
αξιολόγησης της αναπηρίας με επιστημονική και επαγγελματική επάρκεια θα
συμβάλει στην επικαιροποίηση και αναπροσαρμογή του Ενιαίου Πίνακα Προσδιορισμού
Ποσοστών Αναπηρίας με βάση τα νέα δεδομένα και τις νέες ανάγκες. Κατ' αυτό τον
τρόπο, θα θεραπευθούν οι παραλείψεις και θα αρθούν τυχόν αδικίες που απέβησαν
σε βάρος των ΑμεΑ.
Άρθρο 5
Θέματα Ιατρών του Ειδικού Σώματος Υγειονομικών Επιτροπών
ΚΕ.Π.Α.
Με την προτεινόμενη διάταξη του Άρθρου 5 προβλέπεται η
εξαίρεση των ιατρών του Ειδικού Σώματος Υγειονομικών Επιτροπών ΚΕ.Π.Α., όπως
ακριβώς ίσχυε κατά το Άρθρο 10 ν.3812/2009 για «ιατρούς, οδοντιάτρους, ελεγκτές
ιατρούς, θεραπευτές ιατρούς των ασφαλιστικών ταμείων», από τις διατάξεις που
διέπουν την επιλογή προσωπικού με σύμβαση έργου, δηλαδή με αναλογική εφαρμογή
των διατάξεων που ορίζουν τα κριτήρια επιλογής του προσωπικού με σχέση εργασίας
ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου του άρθρου 21 του ν. 2190/1994, όπως ισχύει.
Άρθρο 6
Εκπροσώπηση Ε.Σ.Α.με.Α. και Α.Γ.Σ.Σ.Ε. στο Δ.Σ. του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ
Με την προτεινόμενη διάταξη προβλέπεται νομοθετικά η
εκπροσώπηση της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.με.Α.) στο
Διοικητικό Συμβούλιο του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ως εύλογο δικαίωμα του
τριτοβάθμιου κοινωνικού και συνδικαλιστικού οργάνου εκπροσώπησης των Ατόμων με
Αναπηρία να εκπροσωπείται στο σώμα του ως άνω Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης, στον
οποίο υπάγονται και τα Κέντρα Πιστοποίησης Αναπηρίας. Προβλέπεται, επίσης, η
εκπροσώπηση στο Δ.Σ. του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ της Ανώτατης Γενική Συνομοσπονδίας
Συνταξιούχων Ελλάδος (Α.Γ.Σ.Σ.Ε.), ώστε να εκπροσωπείται το σύνολο των
συνταξιούχων, ιδιωτικού και δημόσιου τομέα. Κατά συνέπεια, το ΙΚΑ- ΕΤΑΜ
διοικείται εφεξής από δεκαεπταμελές διοικητικό συμβούλιο.
Άρθρο 7
Κατάργηση της αναστολής καταβολής εξωιδρυματικού επιδόματος
παραπληγίας-τετραπληγίας κατά τη νοσηλεία των δικαιούχων
Με το Άρθρο 7 λαμβάνεται μέριμνα για την ειδική κατηγορία
των παραπληγικών - τετραπληγικών ατόμων. Η υπ'αριθμόν Φ11321- 1119/79/27.3.2013 Υ.Α.
(τροποποίηση της Φ9/οικ.909/22.6.1983), σύμφωνα με την οποία αναστάλθηκε η καταβολή
του εξωιδρυματικού επιδόματος παραπληγίας-τετραπληγίας σε περιπτώσεις νοσηλείας
των δικαιούχων σε οποιασδήποτε μορφής νοσηλευτικό ίδρυμα ανεξάρτητα από το
χρονικό διάστημα της νοσηλείας τους, καταργείται, θεωρουμένης της καταβολής του
ως άνω ως απολύτως αναγκαίας για την κάλυψη των αναγκών της συγκεκριμένης
κατηγορίας ατόμων με αναπηρία. Σύμφωνα δε με την υπ'αρίθμ. Φ9/οικ.909/22.6.1983 Υ.Α. ,
η οποία και ισχύει εφεξής, η χορήγηση του εξωιδρυματικού επιδόματος λόγω
νοσηλείας των τετραπληγικών- παραπληγικών ασφαλισμένων των οργανισμών κύριας
ασφάλισης αναστέλλεται μόνον όταν η διάρκεια της νοσηλείας σε οποιασδήποτε
μορφής νοσηλευτικό ίδρυμα ξεπερνά το χρονικό διάστημα των τριάντα ημερών.
ΆΡΘΡΟ 8
Αντικατάσταση του όρου «τυφλότητα» με τον ειδικότερο όρο
«αναπηρία ooaonc» στην ΚΥΑΔ29α/Φ.32/Γ•Π•οικ.10806/529
Με το Άρθρο 8 λαμβάνεται μέριμνα για την ειδική κατηγορία
των τυφλών ατόμων και ατόμων με προβλήματα όρασης. Τροποποιείται, ειδικότερα,
το άρθρο 1 της ΚΥΑ Δ29α/Φ.32/Γ.Π.οικ.10806/529 (ΦΕΚ 1189/15.05.2013, τευχ.Β), έτσι
ώστε οι αρμόδιες για τη χορήγηση προνοιακών επιδομάτων υπηρεσίες των Δήμων να
κάνουν δεκτές γνωματεύσεις των ΚΕΠΑ που πιστοποιούν «οπτική αναπηρία - αναπηρία
όρασης από 80% και άνω», καθότι η αναφορά της εν λόγω Κ.Υ.Α. σε «ποσοστό
τυφλότητας από 80% και άνω» δεν εναρμονιζόταν με τις αντίστοιχες αποφάσεις των
Υγειονομικών Επιτροπών των Κ.Ε.Π.Α.
Άρθρο9
Παράταση yoonvnonc αναπηρικής σύνταξης
Με την προτεινόμενη διάταξη προβλέπεται η περαιτέρω παράταση
ισχύος της διάταξης του άρθρου 66 του ν. 4144/2013 έως τις 31/12/2015. Ειδικότερα,
στις περιπτώσεις λήξης του συνταξιοδοτικού δικαιώματος λόγω αναπηρίας και
εφόσον εκκρεμεί στις υγειονομικές επιτροπές ΚΕ.Π.Α. ιατρική κρίση, χωρίς
υπαιτιότητα των ασφαλισμένων, προβλέπεται παράταση του δικαιώματος
συνταξιοδότησης λόγω αναπηρίας για ένα εξάμηνο, με το ίδιο ποσό που ελάμβαναν
οι συνταξιούχοι πριν από τη λήξη του δικαιώματος, υπό την προϋπόθεση ότι για το
δικαίωμα αυτό είχαν κριθεί από την αρμόδια υγειονομική επιτροπή αναπηρίας, με
ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 67%. Προβλέπεται επίσης ότι εάν μετά τη
γνωμάτευση των υγειονομικών επιτροπών ΚΕ.Π.Α., κριθεί ότι αυτοί οι ασφαλισμένοι
είτε φέρουν μικρότερο ποσοστό αναπηρίας από το προγενεστέρως κριθέν είτε δεν
φέρουν συντάξιμο ποσοστό αναπηρίας, οι αχρεωστήτως καταβληθείσες παροχές
αναζητούνται άτοκα, δια συμψηφισμού, με μηνιαία παρακράτηση 20% από τις τυχόν
χορηγούμενες συνταξιοδοτικές παροχές, ενώ στην περίπτωση που δεν χορηγούνται
παροχές, αναζητούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του Κ.Ε.Δ.Ε. Οι ως άνω ρυθμίσεις
εφαρμόζονται και για όλα τα επιδόματα που χορηγούνται λόγω αναπηρίας, όπως, ενδεικτικά,
προνοιακά, βαριάς αναπηρίας, εξωιδρυματικό απολύτου αναπηρίας, καθώς και
συντάξεις με αιτία την αναπηρία, όπως, ενδεικτικά, συντάξεις θανάτου σε ανίκανα
για κάθε βιοποριστική εργασία παιδιά, ενώ για τον ίδιο χρόνο παρατείνεται η
ιατροφαρμακευτική περίθαλψη όσων εμπίπτουν στο παρόν άρθρο. Δεδομένης της
ισχύος του άρθρου αυτού, για όλα τα πρόσωπα που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής
του, αρχής γενομένης από τη δημοσίευση του παρόντος νόμου στο Φύλλο Εφημερίδας
της Κυβερνήσεως και έως τις 31.12.2015, η κάλυψη των δικαιούχων με τις ως άνω παροχές
δύναται, κατά συνέπεια, να εκτείνεται έως και τις 30.6.2016.
Άρθρο 10
Τροποποίηση του άρθρου 27 του ν.1902/1990. περί
«ιιεταγενέστερης της
ασφάλισης αναπηρίας»
Με τη διάταξη του άρθρου αυτού αντικαθίσταται η περ. δ' της
παρ.5 του άρθρου 27 του ν.1902/1990 και καταργείται το άρθρο 9 του ν.3863/2010.
Η μεν διάταξη του άρθρου 27 παρ. 5 περ. δ' του ν.1902/1990
προβλέπει τη δυνατότητα συνταξιοδότησης του ασφαλισμένου λόγω αναπηρίας με
προϋπάρχουσα της υπαγωγής στην ασφάλιση αναπηρία, εφόσον η μεταγενέστερη της
ασφάλισης αναπηρία, δηλαδή η επιδείνωσή της, φθάνει τουλάχιστον το μισό της
κατά περίπτωση αναπηρίας.
Με το δε άρθρο 9 του ν.3863/2010, το οποίο αφορά τόσο στο Ι.Κ.Α.-
Ε.Τ.Α.Μ. όσο και στους λοιπούς ασφαλιστικούς οργανισμούς κύριας και επικουρικής
ασφάλισης, αρμοδιότητας Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας,
προβλέπεται η δυνατότητα συνταξιοδότησης του ασφαλισμένου λόγω αναπηρίας, έστω
και αν η πάθηση ή βλάβη ή εξασθένιση σωματική ή πνευματική, είναι προγενέστερη
της υπαγωγής του στην ασφάλιση, εφόσον καθίσταται ανίκανος για την εργασία του
λόγω ουσιώδους επιδείνωσης και πληροί τις προϋποθέσεις που ορίζουν οι διατάξεις
που αφορούν το φορέα στον οποίο ασφαλίζεται.
Πλην όμως, η διάταξη του ως άνω δεν μπορεί να εφαρμοστεί και
στην πράξη ουδέποτε εφαρμόστηκε από τους ασφαλιστικούς φορείς, διότι ουδόλως
προσδιορίζεται η έννοια της «ουσιώδους επιδείνωσης», όπως γινόταν με την
προηγούμενη διάταξη (ν.1902/1990), σύμφωνα με την οποία ο ασφαλισμένος δικαιούται
σύνταξη αναπηρίας εφόσον η μεταγενέστερη της ασφάλισης αναπηρία φθάνει
τουλάχιστον το μισό της κατά περίπτωση αναπηρίας.
Για το λόγο αυτό προτείνεται η κατάργηση του άρθρου 9 του
ν.3863/2010 από τότε που ίσχυσε και η συνέχιση εφαρμογής του άρθρου 27 του ν.1902/1990
με τη νομοθετική εφεξής πρόβλεψη η μεταγενέστερη της ασφάλισης αναπηρία να
φθάνει τουλάχιστον στο 40% της κατά περίπτωση αναπηρίας.
Άρθρο 11
Οριστικοποίηση συντάξεων αναπηρίας
Με τη διάταξη του άρθρου 11 προτείνεται η επέκταση εφαρμογής
της ισχύουσας στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ νομοθεσίας για την οριστικοποίηση των χορηγουμένων
συντάξεων λόγω αναπηρίας των μέχρι 31.12.1992 ασφαλισμένων του και στους παλαιούς
ασφαλισμένους των φορέων κοινωνικής ασφάλισης αρμοδιότητας Υπουργείου Εργασίας,
Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, των οποίων οι καταστατικές ή
άλλες διατάξεις της νομοθεσίας δεν προβλέπουν την οριστικοποίηση των
χορηγουμένων συντάξεων λόγω αναπηρίας.
Όσον αφορά την κατηγορία των ασφαλισμένων από 1.1.1993 και
εφεξής, εφαρμόζονται τα προβλεπόμενα από τις γενικής ισχύος ρυθμίσεις της παρ.3
του άρθρου 25 του ν. 2084/1992 όπως έχουν αντικατασταθεί και ισχύουν με τις
διατάξεις του άρθρου 8 του ν. 3863/2010.
Για την κατηγορία όμως των μέχρι 31.12.1992 ασφαλισμένων
εφαρμόζονται τα προβλεπόμενα από τη νομοθεσία κάθε φορέα. Ετσι, υπάρχουν Φορείς
Κοινωνικής Ασφάλισης η νομοθεσία των οποίων προβλέπει την αυτοδίκαιη
οριστικοποίηση των συντάξεων λόγω αναπηρίας είτε σε περιπτώσεις ασθενειών που
τούτο προβλέπεται με ρητή διάταξη νόμου είτε εφόσον οι ασφαλισμένοι έχουν
συμπληρώσει ένα καθορισμένο όριο ηλικίας και λαμβάνουν αναπηρική σύνταξη για
μεγάλα χρονικά διαστήματα, καθώς πλέον δεν κρίνεται σκόπιμη η εκ νέου
διαπίστωση των προϋποθέσεων για τη λήψη σύνταξης λόγω αναπηρίας από τις
αρμόδιες υγειονομικές επιτροπές.
Υπάρχουν όμως και ορισμένοι Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης στη
νομοθεσία των οποίων δεν υφίσταται πρόβλεψη να καθίστανται αυτοδικαίως
οριστικές οι συντάξεις λόγω αναπηρίας, με αποτέλεσμα οι ασφαλισμένοι στους
φορείς αυτούς να ταλαιπωρούνται σημαντικά, να επιβαρύνεται ο φόρτος εργασίας
των αρμοδίων υγειονομικών επιτροπών και να απαιτούνται επιπλέον διοικητικές
διαδικασίες.
Οι φορείς στους οποίους από τη νομοθεσία τους δεν υφίσταται
σχετική πρόβλεψη είναι οι εξής :
1) Ο Τομέας Σύνταξης και Ασφάλισης Υγειονομικών του Κλάδου
Κύριας Ασφάλισης του Ενιαίου Ταμείου Ανεξάρτητα Απασχολουμένων (Ε.Τ.Α.Α.-
Τ.Σ.Α.Υ.)
Λ
-1-
2) Ο Τομέας
Ασφάλισης Νομικών του Κλάδου Κύριας Ασφάλισης του Ενιαίου Ταμείου Ανεξάρτητα
Απασχολουμένων (Ε.Τ.Α.Α.-Τ.Α.Ν.)
3) Ο Τομέας
Ασφάλισης Ιδιοκτητών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών και Θεσσαλονίκης του Κλάδου
Κύριας Ασφάλισης του Ενιαίου Ταμείου Ασφάλισης Προσωπικού Μέσων Μαζικής
Ενημέρωσης.
4) Ο Τομέας
Σύνταξης Εφημεριδοπωλών και Υπαλλήλων Πρακτορείων Αθηνών του Κλάδου Κύριας
Ασφάλισης του Ενιαίου Ταμείου Ασφάλισης Προσωπικού Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης
(Τ.Σ.Ε.Υ.Π.Α. - Ε.Τ.Α.Π.-Μ.Μ.Ε.)
5) Ο Τομέας
Σύνταξης Εφημεριδοπωλών και Υπαλλήλων Πρακτορείων Θεσσαλονίκης του του Κλάδου
Κύριας Ασφάλισης του Ενιαίου Ταμείου Ασφάλισης Προσωπικού Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης
(Τ.Σ.Ε.Υ.Π.Θ. - Ε.Τ.Α.Π.-Μ.Μ.Ε.)
Επίσης, δεν υφίσταται αντίστοιχη πρόβλεψη για τους
ασφαλισμένους του ενταχθέντος στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ πρώην Ταμείου Ασφάλισης Προσωπικού
ΟΤΕ (ΤΑΠ-ΟΤΕ), οι οποίοι εξακολουθούν να συνταξιοδοτούνται με τις καταστατικές
διατάξεις του ενταχθέντος Ταμείου. Για τους ασφαλισμένους του τ. ΤΣΠ-ΕΤΕ δεν
προβλέπεται μονιμοποίηση της αναπηρίας σύμφωνα με τις καταστατικές του
διατάξεις, αλλά επανεξέταση του ανικάνου από το ΔΣ κατά την κρίση του για τη
διαπίστωση της εξακολούθησης ή μη της αναπηρίας.
Σύμφωνα με τη νομοθεσία που ισχύει στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ (άρθρο 18
του Κανονισμού ασφαλιστικής αρμοδιότητας ΙΚΑ-ΕΤΑΜ) που με την προτεινόμενη
ρύθμιση θα εφαρμόζεται και στους ανωτέρω φορείς, οι συντάξεις λόγω αναπηρίας
καθίστανται αυτοδικαίως οριστικές όταν ο συνταξιούχος :
- Εχει
συμπληρώσει το 55ο έτος της ηλικίας (το 50ο έτος οι γυναίκες) και έχει
συνταξιοδοτηθεί συνεχώς επί 7 έτη κατά τη διάρκεια των οποίων έχει υποβληθεί σε
τουλάχιστον 3 εξετάσεις από τις αρμόδιες υγειονομικές επιτροπές.
- Εχει
συμπληρώσει το 60ο έτος της ηλικίας (το 55ο έτος οι γυναίκες) και έχει
συνταξιοδοτηθεί συνεχώς επί 5 έτη κατά τη διάρκεια των οποίων έχει υποβληθεί σε
τουλάχιστον 2 εξετάσεις από τις αρμόδιες υγειονομικές επιτροπές.
- Ανεξαρτήτως
ορίου ηλικίας εφόσον έχει συνταξιοδοτηθεί επί 12 έτη συνεχώς
- Ανεξαρτήτως
ορίου ηλικίας εφόσον έχει συνταξιοδοτηθεί επί 20 έτη διακεκομμένα αλλά
συνεχόμενα τα τελευταία τρία έτη.
Άρθρο 12
Ρυθμίσεις θεμάτων ΟΓΑ περί συνοδείας ΑμεΑ δικαιούχων Λ.Α.Ε.
-Ιθ-
Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 3 του αρ. 1 του Ν.
3050/02(ΦΕΚ 214Α) δικαιούχοι των παροχών του Λ.Α.Ε. είναι οι συνταξιούχοι του
ΟΓΑ όλων των κατηγοριών και οι ασφαλισμένοι του Κλάδου Κύριας Ασφάλισης
Αγροτών, οι οποίοι έχουν εξοφλήσει τις ασφαλιστικές τους εισφορές, καθώς και τα
μέλη οικογενείας αυτών.
Από τις ανωτέρω διατάξεις προκύπτει ότι δεν υπάρχει ειδική
μέριμνα για την συμμετοχή με την βοήθεια συνοδού στα προγράμματα Κοινωνικού
Τουρισμού και Εκδρομών του Λογαριασμού Αγροτικής Εστίας, των συνταξιούχων με
υψηλά ποσοστά αναπηρίας (τυφλοί, παραπληγικοί, απόλυτα ανάπηροι, πάσχοντες από
νοητική αναπηρία, σύνδρομο down ή εγκεφαλική παράλυση) που δεν έχουν μέλη
οικογένειας (σύζυγο, τέκνα) δικαιούχους των ως άνω παροχών.
Η πολιτεία έχει την υποχρέωση να διασφαλίζει τα δικαιώματα
των συνταξιούχων αυτών που χρήζουν ιδιαίτερης φροντίδας και οφείλει να μεριμνά
ώστε να απολαμβάνουν απρόσκοπτα τις παροχές του Λ.Α.Ε. και να μην αποκλείονται
εξαιτίας της αναπηρίας τους. Κατόπιν των ανωτέρω προτείνεται η συγκεκριμένη
διάταξη.
