Απόφαση υφυπουργού υποδομών και μεταφορών Χριστίνας Αλεξοπούλου: Κανονισμός Δικαιωμάτων Επιβατών τακτικών και έκτακτων γραμμών με οδικά μέσα δημόσιας μεταφοράς (λεωφορεία, τρόλεϊ) και μέσα σταθερής τροχιάς (μετρό, τραμ).

Απόφαση υφυπουργού υποδομών και μεταφορών Χριστίνας Αλεξοπούλου:  Κανονισμός Δικαιωμάτων Επιβατών τακτικών και έκτακτων γραμμών με οδικά μέσα δημόσιας μεταφοράς (λεωφορεία, τρόλεϊ) και μέσα σταθερής τροχιάς (μετρό, τραμ).

Δημοσιεύω τις αναπηρικές διατάξεις του κανονισμού:

Μανώλης ΜΠασιάς

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

29 Δεκεμβρίου 2023

ΤΕΥΧΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

Αρ. Φύλλου 7483

ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ

Αριθμ. 362897

Κανονισμός Δικαιωμάτων Επιβατών τακτικών και έκτακτων γραμμών με οδικά μέσα δημόσιας μεταφοράς (λεωφορεία, τρόλεϊ) και μέσα σταθερής τροχιάς (μετρό, τραμ).

Η ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ

Έχοντας υπόψη:

...

αποφασίζουμε:

Άρθρο 1 Πεδίο εφαρμογής

1.

Στο πεδίο εφαρμογής της παρούσας απόφασης περιλαμβάνονται:

α. οι τακτικές αστικές γραμμές που εκτελούνται με οδικά μέσα μεταφοράς (Λεωφορεία, Τρόλεϊ) και μέσα σταθερής τροχιάς (Μετρό, Τραμ),

β. οι τακτικές υπεραστικές γραμμές που εκτελούνται με οδικά μέσα μεταφοράς (Λεωφορεία),

γ. οι τακτικές διεθνείς γραμμές που εκτελούνται με οδικά μέσα μεταφοράς (Λεωφορεία) όταν είτε το αρχικό σημείο επιβίβασης είτε το τελικό σημείο αποβίβασης των επιβατών βρίσκεται εντός της ελληνικής επικράτειας, και

δ. οι έκτακτες γραμμές που εκτελούνται με οδικά μέσα μεταφοράς (Λεωφορεία) όταν είτε το αρχικό σημείο επιβίβασης είτε το τελικό σημείο αποβίβασης των επιβατών βρίσκεται εντός της ελληνικής επικράτειας.

Άρθρο 2 Ορισμοί Για την εφαρμογή της παρούσας ισχύουν οι εξής ορισμοί:

1.

Κανονισμός Δικαιωμάτων Επιβατών: Κανονιστικό κείμενο με το οποίο θεσπίζεται το πλαίσιο παροχής υπηρεσιών μεταφοράς του επιβατικού κοινού από τους φορείς παροχής συγκοινωνιακού έργου με οδικά μέσα δημόσιας μεταφοράς (Λεωφορεία, Τρόλεϊ) και μέσα σταθερής τροχιάς (Μετρό, Τραμ) κατά τη διενέργεια, τακτικών και έκτακτων, αστικών, υπεραστικών ή διεθνών οδικών μεταφορών, με σκοπό την παροχή ποιοτικών, αποδοτικών και συνεχώς βελτιούμενων υπηρεσιών μεταφοράς του επιβατικού κοινού και την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και της βιωσιμότητας των επιβατικών μεταφορών στην Ελλάδα. Για τους σκοπούς της παρούσας υπουργικής απόφασης, όπου «Κανονισμός» νοείται Κανονισμός Δικαιωμάτων Επιβατών.

2.

Τακτικές γραμμές: Οι γραμμές με τις οποίες μεταφέρονται επιβάτες με καθορισμένη συχνότητα και σε συγκεκριμένες διαδρομές, κατά τις οποίες οι επιβάτες μπορούν να επιβιβάζονται και να αποβιβάζονται από το όχημα σε προκαθορισμένα σημεία στάσης.

3.

Έκτακτες γραμμές: Οι γραμμές οι οποίες δεν εμπίπτουν στον ορισμό των τακτικών γραμμών και των οποίων το κύριο χαρακτηριστικό είναι η μεταφορά ομάδων επιβατών που έχουν συσταθεί κατόπιν πρωτοβουλίας του πελάτη ή του ίδιου του μεταφορέα.

4.

Διεθνείς οδικές μεταφορές: οι τακτικές ή έκτακτες γραμμές μεταφοράς επιβατών οι οποίες διενεργούνται είτε μεταξύ Ελλάδας και κρατών μελών της Ε.Ε. (ενδοκοινοτικές) είτε μεταξύ Ελλάδας και τρίτων χωρών (μη ενδοκοινοτικές).

...

18.

Άτομο με αναπηρία ή άτομο με μειωμένη κινητικότητα: Οποιοδήποτε άτομο, η κινητικότητα του οποίου είναι μειωμένη κατά τη χρήση μεταφορικών μέσων, λόγω οποιασδήποτε σωματικής αναπηρίας (αισθητήριας ή κινητικής, μόνιμης ή προσωρινής), διανοητικής αναπηρίας ή αδυναμίας ή λόγω οποιασδήποτε άλλης αιτίας ανικανότητας ή λόγω ηλικίας και η κατάσταση του οποίου απαιτεί κατάλληλη προσοχή και προσαρμογή των προσφερόμενων σε όλους τους επιβάτες υπηρεσιών στις ιδιαίτερες ανάγκες του ατόμου αυτού.

Άρθρο 3 Δικαιώματα Επιβατών τακτικών και έκτακτων γραμμών με οδικά μέσα δημόσιας μεταφοράς και μέσα σταθερής τροχιάς

1.

Κάθε πολίτης, και ιδιαίτερα τα άτομα με αναπηρία ή άτομα με μειωμένη κινητικότητα, δικαιούται όπως επιβιβαστεί και κάνει χρήση, χωρίς καμία άμεση ή έμμεση διάκριση, των δημόσιων οδικών μέσων μεταφοράς (Λεωφορεία, Τρόλεϊ) και μέσων σταθερής τροχιάς (Μετρό και Τραμ) καταβάλλοντας το εκ της νομοθεσίας οριζόμενο, ανά κατηγορία μεταφορικού μέσου, κόμιστρο.

Κατ’ εξαίρεση- και προκειμένου οι μεταφορείς να συμμορφωθούν προς τις ισχύουσες απαιτήσεις ασφαλείας που ορίζει το διεθνές, ενωσιακό ή εθνικό δίκαιο και τις απαιτήσεις υγείας και ασφαλείας που ορίζουν οι αρμόδιες αρχές ή στις περιπτώσεις όπου ο σχεδιασμός του οχήματος ή η υποδομή, συμπεριλαμβανομένων των στάσεων λεωφορείων και των τερματικών σταθμών ή χώρων αφετηρίας, καθιστά αδύνατη την επιβίβαση, αποβίβαση ή μεταφορά του ατόμου με αναπηρία ή με μειωμένη κινητικότητα κατά τρόπο ασφαλή και λειτουργικά εφικτό- επιτρέπεται να αρνούνται να δεχθούν κράτηση, να εκδώσουν ή να παράσχουν κατ’ άλλο τρόπο εισιτήριο σε, ή να επιβιβάσουν άτομα λόγω αναπηρίας ή μειωμένης κινητικότητας.

2.

Επιβάτης τακτικής, αστικής, υπεραστικής ή διεθνούς γραμμής και επιβάτης έκτακτης, εθνικής ή διεθνούς γραμμής με οδικά μέσα δημόσιας μεταφοράς (Λεωφορεία, Τρόλεϊ) και μέσα σταθερής τροχιάς (Μετρό, Τραμ), και υπό την επιφύλαξη μειωμένων κομίστρων για κοινωνικούς λόγους, αγοράζει το νόμιμο, κατά περίπτωση, κόμιστρο αντίστοιχης διαδρομής χωρίς πρόσθετο κόστος, λόγω τυχόν αναπηρίας ή μειωμένης κινητικότητας, και χωρίς καμία άμεση ή έμμεση διάκριση λόγω της εθνικότητάς του.

3.

Επιβάτης τακτικής, αστικής, υπεραστικής ή διεθνούς γραμμής και επιβάτης έκτακτης, εθνικής ή διεθνούς γραμμής με οδικά μέσα δημόσιας μεταφοράς (Λεωφορεία, Τρόλεϊ) και μέσα σταθερής τροχιάς (Μετρό, Τραμ) δικαιούται όπως υποβάλλει στον αρμόδιο μεταφορέα, εφόσον επιθυμεί, παράπονο, αίτημα ή διαμαρτυρία σχετικά με το παρεχόμενο από αυτόν μεταφορικό έργο, υπόδειξη για τη βελτίωση και αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών μεταφοράς.

4.

Πολίτης, επιβάτης ή μη των τακτικών και έκτακτων γραμμών που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος Κανονισμού Δικαιωμάτων, δύναται, εφόσον επιθυμεί και σύμφωνα με την οριζόμενη διαδικασία της παραγράφου 5 (Ενότητες Α και Β) του άρθρου 6, να υποβάλει προς εξέταση στα αρμόδια κατά περίπτωση όργανα, αναφορά- καταγγελία για παράβαση των δικαιωμάτων του παρόντος άρθρου αλλά και για παράβαση των υποχρεώσεων των μεταφορέων, όπως αυτά καθορίζονται στο άρθρο 4 του παρόντος Κανονισμού.

...

6.

Άτομο με αναπηρία ή άτομο με μειωμένη κινητικότητα, επιβάτης υπεραστικής ή διεθνούς τακτικής και έκτακτης γραμμής δικαιούται δωρεάν συνδρομής η οποία αντιστοιχεί κατ’ ελάχιστον στην έκταση που καθορίζεται στο Παράρτημα III μέρος α του άρθρου 10 στους καθορισμένους τερματικούς σταθμούς, καθώς και δωρεάν συνδρομής επί των λεωφορείων, η οποία αντιστοιχεί κατ’ ελάχιστον στην έκταση που καθορίζεται στο Παράρτημα III μέρος β του άρθρου 10.

7.

Η παραβίαση των ως άνω δικαιωμάτων συνεπάγεται την καταβολή αποζημίωσης κατά τα οριζόμενα του άρθρου 7 και του Παραρτήματος Ι του άρθρου 10.

Άρθρο 4 Υποχρεώσεις Επιβατών τακτικών και έκτακτων γραμμών με οδικά μέσα δημόσιας μεταφοράς και μέσα σταθερής τροχιάς

1.

α) Κάθε επιβάτης κατά την εκτέλεση τακτικής αστικής γραμμής με οδικά μέσα δημόσιας μεταφοράς (Λεωφορεία, Τρόλεϊ) και μέσα σταθερής τροχιάς (Μετρό και Τραμ) καταβάλλει ή φέρει το προβλεπόμενο εκ της ισχύουσας κάθε φορά νομοθεσίας κόμιστρο (εισιτήριο ή κάρτα απεριορίστων διαδρομών) της διαδρομής που επιθυμεί να διανύσει, το επικυρώνει κατά την είσοδό του στο όχημα/συρμό ή κατά την είσοδο και την έξοδό του στο σταθμό μετρό, το φυλάσσει καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδρομής έως και την έξοδό του από το όχημα/συρμό ή το σταθμό και το επιδεικνύει, συνοδευόμενο από τα αναγκαία κατά περίπτωση παραστατικά που πιστοποιούν τυχόν δικαίωμά του σε μειωμένο κόμιστρο ή σε ελεύθερη μετακίνηση, όποτε του ζητείται από τους εντεταλμένους Ελεγκτές Κομίστρου. Η χρήση επικυρωμένου εισιτηρίου είναι αυστηρώς προσωπική.

β) Κάθε επιβάτης κατά τη διάρκεια της μετακίνησής του με υπεραστικές, τακτικές και έκτακτες γραμμές, διαθέτει νόμιμο και έγκυρο τίτλο μεταφοράς, δηλαδή το προβλεπόμενο κατά περίπτωση επικυρωμένο εισιτήριο, δελτίο ελευθέρας ή μειωμένης τιμής εισιτήριο κ.λπ. Ειδικά στην περίπτωση των διεθνών τακτικών γραμμών οι επιβάτες διαθέτουν εισιτήρια που φέρουν σφραγίδα του εκδίδοντος τουριστικού γραφείου.

γ) Στην περίπτωση εκτέλεσης υπεραστικών και διεθνών τακτικών γραμμών άτομο με αναπηρία ή άτομο με μειωμένη κινητικότητα:

γα) κοινοποιεί στον μεταφορέα, τον ταξιδιωτικό πράκτορα ή το διοργανωτή ταξιδιών, κατά τη στιγμή της κράτησης ή προαγοράς του εισιτηρίου, τις ειδικές του ανάγκες όσον αφορά το κάθισμα, υπό την προϋπόθεση ότι η ανάγκη είναι γνωστή εκείνη τη στιγμή.

γβ) γνωστοποιεί ότι χρήζει συνδρομής στους μεταφορείς, τους φορείς διαχείρισης τερματικών σταθμών, τους ταξιδιωτικούς πράκτορες ή τους διοργανωτές ταξιδιών, το αργότερο 36 ώρες πριν από τη στιγμή που αιτείται τη συνδρομή, και

γγ) παρουσιάζεται στο καθορισμένο σημείο:

i.

την ώρα που έχει προκαθορισθεί από τον μεταφορέα, η οποία δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 60 λεπτά πριν από τη γνωστοποιημένη ώρα αναχώρησης, εκτός εάν έχει συμφωνηθεί βραχύτερο χρονικό διάστημα μεταξύ μεταφορέα και επιβάτη, ή

ii.

εάν δεν έχει οριστεί ώρα, το αργότερο 30 λεπτά πριν από τη γνωστοποιημένη ώρα αναχώρησης.

...

Στην περίπτωση δικαιούχων μειωμένου κομίστρου, όπως φοιτητές, σπουδαστές, μαθητές, πολύτεκνοι και τέκνα πολυτέκνων, απαιτείται η επίδειξη του αντίστοιχου δικαιολογητικού που πιστοποιεί το δικαίωμα αυτό, όπως ακαδημαϊκή ταυτότητα, δελτίο μαθητικού ή ειδικού εισιτηρίου, δελτίο πολυτέκνων, αστυνομική ταυτότητα για πιστοποίηση της ηλικίας. Στην περίπτωση κάρτας που εκδόθηκε μαζικά για συλλογική οργάνωση ή ένωση προσώπων, απαιτείται και βεβαίωση της Ένωσης που ανήκει ο δικαιούχος.

3.

Οι επιβάτες, καθ’ όλη τη διάρκεια της μετακίνησής τους με τα οδικά μέσα δημόσιας μεταφοράς και μέσα σταθερής τροχιάς αλλά και κατά την παραμονή τους στους σταθμούς:

...

γ) συνδράμουν τους χρήζοντες βοηθείας, όπως άτομα με αναπηρία ή με μειωμένη κινητικότητα και ηλικιωμένους, και παραχωρούν τη θέση τους σε αυτούς,

4.

β) ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗ ΜΕ ΖΩΑ

βα) Η μεταφορά μικρών ζώων συντροφιάς με οδικά μέσα και μέσα σταθερής τροχιάς (Μετρό, Τραμ) επιτρέπεται, με ευθύνη του επιβάτη και κατά την κρίση του οδηγού ή άλλου εντεταλμένου προσωπικού του μεταφορέα ανάλογα με τις συνθήκες πληρότητας του οχήματος/ συρμού και την ασφάλεια των επιβατών (με εξαίρεση τους σκύλους βοηθείας), εφόσον:

i.

Είναι τοποθετημένα σε ασφαλές κλουβί μεταφοράς, κλειστού τύπου διαστάσεων έως 70εκ. x 40εκ. x 50εκ. για την περίπτωση των τακτικών αστικών γραμμών ή σε ασφαλές κλουβί μεταφοράς, κλειστού τύπου διαστάσεων έως 50εκ. x 40εκ. x 35εκ. για την περίπτωση των υπεραστικών τακτικών καθώς και των έκτακτων γραμμών.

ii.

Συνοδεύονται από τον ιδιοκτήτη ή κάτοχό τους.

iii.

Ο ιδιοκτήτης ή κάτοχος του ζώου φέρει το ατομικό βιβλιάριο υγείας- διαβατήριο του ζώου.

iv.

Ο ιδιοκτήτης ή κάτοχος του ζώου βρίσκεται πλησίον αυτού και μεριμνούν για τη μη πρόκληση τραυματισμού ή όχλησης άλλων επιβατών.

v.

Τα τοποθετούν στους ελεύθερους χώρους των οχημάτων/συρμών, εκτός των διαδρόμων, των σημείων εισόδου- εξόδου των επιβατών και επικύρωσης των εισιτηρίων ούτως ώστε να μη διακυβεύεται η ασφαλής μετακίνηση των υπόλοιπων επιβατών.

vi.

ββ) Ειδικώς, οι σκύλοι βοηθείας, ήτοι οι εκπαιδευμένοι σκύλοι οδηγοί τυφλών και σκύλοι βοηθοί ατόμων με αναπηρίες, καθώς και οι σκύλοι που βρίσκονται στη διαδικασία εκπαίδευσης ως σκύλοι βοηθείας μεταφέρονται ως εξής:

i.

Χωρίς κλουβί μεταφοράς και χωρίς φίμωτρο, εφόσον φέρουν λουρί χειρισμού, ανεξάρτητα από το μέγεθός τους.

ii.

Ο χρήστης ή εκπαιδευτής, κατά περίπτωση, του σκύλου βοηθείας φέρει και επιδεικνύει, όποτε του ζητείται από τους Ελεγκτές Κομίστρου ή τους ειδικά εξουσιοδοτημένους για το σκοπό αυτό υπαλλήλους, τα εκ του νόμου οριζόμενα παραστατικά που πιστοποιούν την επάρκεια εκπαίδευσής του ζώου (αν είναι εκπαιδευμένο ή τελεί υπό εκπαίδευση), την υγεία αυτού, όσο και ότι ο χρήστης ή εκπαιδευτής του σκύλου βοηθείας διαθέτει τη σχετική πιστοποίηση και αποδεικτικό χρήσης του ζώου.

iii.

...

βγ) Σε περίπτωση πρόκλησης ζημίας, εφαρμογή έχουν οι γενικότερες διατάξεις του Αστικού Κώδικα περί ευθύνης του κατόχου ζώου για ζημία που προκλήθηκε από αυτό σε τρίτον (άρθρο 924 ΑΚ).

3.

ηα) Σε ό,τι αφορά την ενημέρωση, πληροφόρηση, εξυπηρέτηση του επιβατικού κοινού και διαφύλαξη ασφάλειας και υγιεινής, υποχρεούνται να:

i.

εξυπηρετούν το κοινό και να εκτελούν το συγκοινωνιακό έργο με τα οχήματα όπως ο νόμος, οι συμφωνίες με το Δημόσιο και σχετικές αποφάσεις αρμοδίων οργάνων ορίζουν,

ii.

λαμβάνουν έγκαιρα, σε περιπτώσεις βλαβών, όλα τα απαραίτητα μέτρα, ώστε να αποκαθίσταται, το συντομότερο δυνατό, η ομαλή λειτουργία του δικτύου για το οποίο είναι αρμόδιες και να διευκολύνεται η ομαλή εκτέλεση των δρομολογίων,

iii.

συντηρούν συστηματικά το τροχαίο υλικό και να διαθέτουν προς τούτο όλες τις αναγκαίες υποστηρικτικές υπηρεσίες και εγκαταστάσεις (υποδομές), ώστε να διασφαλίζεται η ασφαλής και άνετη μετακίνηση των επιβατών,

iv.

διαφυλάσσουν συνθήκες υγιεινής και ασφάλειας κατά την μετακίνηση των επιβατών. Προς αποφυγή, δε, προφανούς κινδύνου μετάδοσης νοσημάτων σε τρίτους,

η είσοδος στους χώρους, τα μέσα και στις υποδομές των Αστικών Συγκοινωνιών δεν επιτρέπεται σε άτομα με ακάλυπτα τραύματα ή πληγές και το προσωπικό των Αστικών Συγκοινωνιών δικαιούται να απομακρύνει από τους παραπάνω χώρους τα εν λόγω άτομα,

v.

φροντίζουν για την καθαριότητα και την υγιεινή των οχημάτων/συρμών που τίθενται στην κυκλοφορία, καθώς και των χώρων που χρησιμοποιούνται από το κοινό (σταθμοί).

 

xiii.

μεριμνούν ώστε τα λεωφορεία να σταθμεύουν μόνο στις προκαθορισμένες, προς τούτο στάσεις, με εξαίρεση λόγους ανωτέρας βίας,

xiv.

μεριμνούν ώστε τα λεωφορεία να σταθμεύουν τον απαραίτητο χρόνο πλησίον των πεζοδρομίων, για την ασφαλή επιβίβαση - αποβίβαση των επιβατών.

xv.

μεριμνούν ώστε οι στάσεις και οι σταθμοί να φέρουν απαραιτήτως πινακίδες με πληροφοριακά στοιχεία των διερχόμενων γραμμών, οι οποίες μπορούν να είναι και ηλεκτρονικές, δια των οποίων παρέχονται πληροφορίες ως προς το χρόνο διέλευσης των λεωφορείων και των συρμών (τηλεματικές έξυπνες στάσεις και πληροφοριακές πινακίδες),

 

xxvii.

μεριμνούν ώστε οι επιβάτες να διαθέτουν κατάλληλες και κατανοητές πληροφορίες, ει δυνατόν σε προσιτή μορφή από άτομα με αναπηρία ή με μειωμένη κινητικότητα, σχετικά με τα δικαιώματα που έχουν και ειδικά αυτά που υφίστανται δυνάμει του Κανονισμού (ΕΕ) 181/2011 καθώς και των στοιχείων επικοινωνίας του εθνικού φορέα ελέγχου εφαρμογής του ίδιου αυτού Κανονισμού, όπως αυτή ορίζεται στο άρθρο 9. Η εν λόγω πληροφόρηση παρέχεται στους επιβάτες στους τερματικούς σταθμούς αλλά και μέσω διαδικτύου,

xxviii.

παρέχουν επαρκή πληροφόρηση στο κοινό, ει δυνατόν σε προσιτή μορφή, καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδρομής σε γενικά θέματα που αφορούν τη λειτουργία των συγκοινωνιακών μέσων της αρμοδιότητάς του και ενημερώνουν τους πολίτες με τους ακόλουθους τρόπους:

-

μέσω των Μ.Μ.Ε. για κάθε θέμα μείζονος σημασίας που αφορά το σύστημα των Αστικών Συγκοινωνιών της περιοχής που εξυπηρετούν,

-

μέσω του διαδικτυακού τους τόπου,

-

μέσω του τηλεφωνικού πληροφοριακού κέντρου ή συγκεκριμένης τηλεφωνικής γραμμής ή/και μέσω ψηφιακών εργαλείων και εφαρμογών,

-

μέσω του έντυπου πληροφοριακού υλικού που εκδίδεται και διανέμεται δωρεάν,

-

με πίνακες δρομολογίων σε στάσεις και αφετηρίες/ τέρματα λεωφορείων και τρόλεϊ,

-

με ειδικούς χάρτες μετεπιβιβάσεων που βρίσκονται στους σταθμούς του ηλεκτρικού σιδηροδρόμου και του μετρό και διευκολύνουν τη συνδυασμένη χρήση των Δημόσιων Μέσων Μεταφοράς.

ηβ) Ειδικότερα σε ό,τι αφορά την ενημέρωση, πληροφόρηση, εξυπηρέτηση του επιβατικού κοινού στο Μετρό και στο Τραμ, υπάρχουν επικαιροποιημένα:

i.

εντός των σταθμών του μετρό και σε εμφανή θέση, πίνακες δρομολογίων (τουλάχιστον του πρώτου και του τελευταίου) και των συχνοτήτων διέλευσης των συρμών, καθώς και πίνακες με γενικές πληροφορίες για τα εισιτήρια, τις κάρτες απεριορίστων διαδρομών και τη λειτουργία των γραμμών,

ii.

εντός των συρμών, σχεδιάγραμμα του δικτύου του μετρό και σύστημα ηχητικής αναγγελίας του επόμενου σταθμού,

iii.

στις αποβάθρες των στάσεων του Τραμ και σε εμφανή θέση, ηλεκτρονικοί πίνακες δρομολογίων και χρόνων διέλευσης των συρμών, πίνακες των διαδρομών και στάσεων των γραμμών, καθώς και πληροφορίες σχετικά με τα ισχύοντα εισιτήρια,

iv.

εντός των οχημάτων του Τραμ, σύστημα οπτικής και ηχητικής αναγγελίας της επόμενης στάσης στα ελληνικά και στα αγγλικά, καθώς και σχεδιάγραμμα του δικτύου του Τραμ.

ηγ) Η πληροφόρηση και ενημέρωση που προβλέπεται στα στοιχεία xvi, xxi, xxii, xxiii, xxvi και xxvii της υποπερ. (ηα), αναφορικά με την εκτέλεση τακτικών αστικών μεταφορών με οδικά μέσα μεταφοράς και μέσα σταθερής τροχιάς των περ. (α) και (β) της παρ. 2, μπορεί να παρέχεται και από τους διαδικτυακούς τόπους του ΟΑΣΑ και του ΟΣΕΘ αντίστοιχα.

 

ηδ) Σε ό,τι αφορά την εξυπηρέτηση των ατόμων με αναπηρία και ατόμων με μειωμένη κινητικότητα, υποχρεούνται να:

i.

λαμβάνουν μέτρα που να διασφαλίζουν την προσβασιμότητα στα συγκοινωνιακά μέσα ατόμων με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα και γενικά όσων χρειάζονται βοήθεια (π.χ. γυναίκες σε κατάσταση εγκυμοσύνης, ανάπηροι, υπερήλικες, μικρά παιδιά) και να ενθαρρύνουν τη χρήση των Αστικών Συγκοινωνιών από τα άτομα αυτά.

ii.

μεριμνούν για λειτουργία των υποδομών που υπάρχουν στο δίκτυο του Μέσου για το οποίο είναι αρμόδιες, καθώς και στις οικείες εγκαταστάσεις υποδοχής κοινού, ώστε να είναι εφικτή η προσβασιμότητα από άτομα με αναπηρία, μειωμένη κινητικότητα και χρήζοντα βοηθείας (π.χ. γυναίκες σε κατάσταση εγκυμοσύνης, ανάπηροι, υπερήλικες, μικρά παιδιά) και να ενημερώνουν το κοινό όταν δεν είναι δυνατή η επιβίβαση/αποβίβαση/μετακίνηση του ατόμου με αναπηρία ή μειωμένη κινητικότητα κατά τρόπο ασφαλή και λειτουργικά εφικτό.

iii.

φροντίζουν για τη σήμανση θέσεων εντός των οχημάτων και βαγονιών για τα παραπάνω άτομα.

iv.

μεριμνούν ώστε τα άτομα αυτά να συμμορφώνονται με τις ισχύουσες απαιτήσεις ασφαλείας που ορίζει το διεθνές, ευρωπαϊκό ή εθνικό δίκαιο ή τις απαιτήσεις υγείας και ασφάλειας που ορίζουν οι αρμόδιες αρχές.

v.

θεσπίζουν οδηγίες και διαδικασίες κατάρτισης του προσωπικού που έχει άμεση επαφή με το επιβατικό κοινό για την ευαισθητοποίηση σε θέματα αναπηρίας, όπως περιγράφεται στο μέρος α’ του Παραρτήματος ΙV του άρθρου 10.

ηε) Το προσωπικό κίνησης των μεταφορέων (οδηγοί και ηλεκτροδηγοί, σταθμάρχες, επόπτες, εκδότες, ελεγκτές κομίστρου και το προσωπικό ασφαλείας) που καθημερινώς συνδιαλέγεται με το επιβατικό κοινό, κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του, σε συνάρτηση με τους ισχύοντες κάθε φορά Κανονισμούς Εσωτερικής Λειτουργίας και Οργάνωσης,:

i.

επιδεικνύει άριστη συμπεριφορά και τον αρμόζοντα σεβασμό κατά την επικοινωνία του με τους επιβάτες και το κοινό γενικότερα και να θέτει στη διάθεση του ενδιαφερόμενου επιβάτη τον Αριθμό Μητρώου του, όταν αυτό του ζητείται,

ii.

συμπεριφέρεται με ευγένεια και να παρέχει κάθε δυνατή πληροφορία σχετική με τη συγκοινωνία,

iii.

καταβάλλει, στο πλαίσιο της υπάρχουσας τεχνικής δυνατότητας του αντίστοιχου μέσου, κάθε δυνατή προσπάθεια για την εξυπηρέτηση του επιβατικού κοινού και ιδιαίτερα των ατόμων με μειωμένη κινητικότητα και γενικά όσων χρήζουν βοηθείας,

iv.

έχει ευπρεπή εμφάνιση και φέρει ανελλιπώς στολή και διακριτικά όπου οι κανονισμοί το ορίζουν, και

v.

εφαρμόζει την απαγορευτική διάταξη σχετικά με το κάπνισμα, την ακρόαση ατομικής μουσικής και τη χρήση κινητού τηλεφώνου, πλην του υπηρεσιακού κινητού για την πλήρωση υπηρεσιακών και μόνον αναγκών και πάντα με τη χρήση ασύρματου ακουστικού.

ηστ) Ειδικότερα, ανά κατηγορία Προσωπικού Κίνησης:

i.

Οι οδηγοί ή οι ηλεκτροδηγοί, κατά περίπτωση:

-

τηρούν τους κανόνες οδικής κυκλοφορίας και σταθμεύουν ακριβώς στα σημεία που έχουν τοποθετηθεί οι πινακίδες των στάσεων,

-

επιδεικνύουν σωστή οδηγική συμπεριφορά και φροντίζουν με υπευθυνότητα και συνέπεια για την ασφαλή και άνετη μετακίνηση των επιβατών,

-

ενημερώνουν το κοινό για έκτακτες ή προσωρινές αλλαγές που αφορούν τη συγκοινωνιακή γραμμή στην οποία εργάζονται,

-

σταματούν το λεωφορείο, για επιβίβαση ή αποβίβαση επιβατών, στα σημεία που έχουν τοποθετηθεί οι πινακίδες στάσεων και να φροντίζουν για την επιβίβαση ή αποβίβαση του επιβατικού κοινού με την ενδεδειγμένη προσοχή και ασφάλεια, ιδιαίτερα στα άτομα με αναπηρίες ή άλλα εμποδιζόμενα άτομα. Στα ως άνω καθήκοντα βασικό στοιχείο αποτελεί η υποχρέωση του οδηγού να μην κινεί το λεωφορείο με ανοιχτή πόρτα, ως και να μην ανοίγει τη πόρτα για αποβίβαση επιβατών προ της ακινητοποίησης του λεωφορείου ή να μην ξεκινά πριν αποβιβαστούν ή επιβιβαστούν οι επιβάτες και κλείσει τις πόρτες,

-

τηρούν τις γενικότερες διατάξεις του Κ.Ο.Κ. κατά την οδήγηση του λεωφορείου, αποφεύγουν αδικαιολόγητους ελιγμούς, υψηλές ταχύτητες, ως και απότομα φρεναρίσματα ή ξεκινήματα και γενικώς οδηγούν το λεωφορείο με την ενδεδειγμένη και πρέπουσα σύνεση, ασφάλεια και ταχύτητα, ώστε η εκτέλεση του δρομολογίου, ως και η διέλευση του λεωφορείου από κάθε στάση, να γίνεται στον προγραμματισμένο χρόνο,

-

επιδεικνύουν ιδιαίτερη προσοχή, κατά την επιβίβαση ατόμων με αναπηρία ή ατόμων με μειωμένη κινητικότητα και μεριμνούν για την ασφαλή μεταφορά τους, όπως παραχώρηση θέσης και ασφάλεια αναπηρικού αμαξιδίου,

-

συνιστούν στους επιβάτες να παραχωρούν τη θέση τους σε άτομα που χρήζουν βοηθείας, όπως έγκυες, ηλικιωμένοι και άτομα με ειδικές ανάγκες, κατά τη διάρκεια δρομολογίων με λεωφορεία στα οποία επιτρέπεται η μεταφορά όρθιων επιβατών,

-

βια) δεν αρνούνται να δεχθούν κράτηση, να εκδώσουν ή να παράσχουν κατ’ άλλο τρόπο εισιτήριο σε, ή να επιβιβάσουν χωρίς επιπλέον κράτηση άτομα λόγω αναπηρίας ή μειωμένης κινητικότητας. Κατ’ εξαίρεση, επιτρέπεται να αρνηθούν την κράτηση, έκδοση ή παροχή κατ’ άλλο τρόπο εισιτηρίου ή την επιβίβαση σε άτομα λόγω αναπηρίας ή μειωμένης κινητικότητας, μόνο για να συμμορφωθούν προς τις ισχύουσες απαιτήσεις ασφαλείας που ορίζει το διεθνές, ενωσιακό ή εθνικό δίκαιο, ή τις απαιτήσεις υγείας και ασφαλείας που ορίζουν οι αρμόδιες αρχές και όταν ο σχεδιασμός του οχήματος ή η υποδομή, συμπεριλαμβανομένων των στάσεων λεωφορείων και των τερματικών σταθμών, καθιστά αδύνατο να πραγματοποιηθεί η επιβίβαση, η αποβίβαση ή η μεταφορά του ατόμου με αναπηρία ή με μειωμένη κινητικότητα κατά τρόπο ασφαλή και λειτουργικά εφικτό.

Εφόσον αρνούνται να δεχθούν κράτηση, να εκδώσουν ή να παράσχουν κατ’ άλλο τρόπο εισιτήριο για τους λόγους που σημειώνονται ανωτέρω, οι μεταφορείς, οι ταξιδιωτικοί πράκτορες και οι διοργανωτές ταξιδιών ενημερώνουν τον ενδιαφερόμενο αποδέκτη σχετικά με οιαδήποτε εναλλακτική υπηρεσία μεταφοράς.

Εφόσον έχει γίνει κράτηση ή έχει χορηγηθεί εισιτήριο σε άτομο με αναπηρία ή με μειωμένη κινητικότητα τηρώντας τις απαιτήσεις του άρθρου 14 παράγραφος 1 στοιχείο α) του Κανονισμού (ΕΕ) 181/2011 και παρά ταύτα δεν έγινε δεκτό προς επιβίβαση λόγω της αναπηρίας ή της μειωμένης κινητικότητάς του, τότε στο πρόσωπο αυτό, καθώς και σε κάθε άτομο που το συνοδεύει, ο μεταφορέας πρέπει να του δίνει το δικαίωμα να επιλέξει: α) επιστροφή των χρημάτων που κατεβλήθησαν για το εισιτήριο β) παροχή δωρεάν μεταφοράς ατόμου συνοδείας της επιλογής του ατόμου με αναπηρία το οποίο θα του παρέχει τη συνδρομή που χρειάζεται,

βιβ) θεσπίζουν οδηγίες και διαδικασίες κατάρτισης του προσωπικού που έχει άμεση επαφή με το ταξιδιωτικό κοινό για την ευαισθητοποίηση σε θέματα αναπηρίας, όπως περιγράφεται στο μέρος α’ του Παραρτήματος ΙV του άρθρου 10,

βιζ ) μεριμνούν ώστε οι επιβάτες να διαθέτουν κατάλληλες και κατανοητές πληροφορίες, ει δυνατόν σε προσιτή μορφή από άτομα με αναπηρία ή με μειωμένη κινητικότητα, σχετικά με τα δικαιώματα που έχουν δυνάμει του Κανονισμού (ΕΕ) 181/2011 καθώς και των στοιχείων επικοινωνίας του εθνικού φορέα ελέγχου εφαρμογής του ίδιου αυτού Κανονισμού, όπως αυτή ορίζεται στο άρθρο 9 της παρούσης. Η εν λόγω πληροφόρηση παρέχεται στους επιβάτες στους τερματικούς σταθμούς αλλά και μέσω διαδικτύου το αργότερο κατά την αναχώρησή τους,

γ) Το προσωπικό των μεταφορικών επιχειρήσεων που εκτελούν τακτικές ή έκτακτες επιβατικές γραμμές:

...

γδ) επιδεικνύει ιδιαίτερη επιμέλεια και προσοχή όταν πρόκειται για εμποδιζόμενα άτομα, όπως ηλικιωμένα πρόσωπα, έγκυες γυναίκες και άτομα με ειδικές ανάγκες,

Άρθρο 7 Καταβολή αποζημίωσης από Μεταφορέα ή Ταξιδιωτικό Πράκτορα ή Διοργανωτή Ταξιδίων

1.

Αποζημίωση για την παράβαση των δικαιωμάτων που το άρθρο 3 θεσπίζει, καταβάλλεται στον θιγόμενο πολίτη, κατόπιν ολοκλήρωσης της διαδικασίας εξέτασης της σχετικής αναφοράς- καταγγελίας από τα αρμόδια, κατά περίπτωση, όργανα εξέτασης κατά τα οριζόμενα του άρθρου 6 και υπό την επιφύλαξη της παρ. 4 του ίδιου αυτού άρθρου.

2.

Οι αποζημιώσεις όπως περιγράφονται στο Παράρτημα Ι του άρθρου 10 είναι χρηματικές. Εναλλακτικά της χρηματικής αποζημίωσης, ο θιγόμενος πολίτης μπορεί να επιλέξει την παροχή αντίστοιχου ποσού προϊόντων κομίστρου.

3.

Το είδος και το ύψος της αποζημίωσης, ανά είδος εκτελούμενης γραμμής, καθορίζεται στο Παράρτημα Ι του άρθρου 10.

Άρθρο 8 Επιβλητέες κυρώσεις στις περιπτώσεις διαπίστωσης παράβασης διατάξεων του Κανονισμού Δικαιωμάτων Επιβατών τακτικών και έκτακτων γραμμών με οδικά μέσα δημόσιας μεταφοράς και μέσα σταθερής τροχιάς

1.

Στις περιπτώσεις διαπίστωσης, κατ’ εφαρμογή της διαδικασίας της παρ. 2 της Ενότητας Β της παραγράφου 5 του άρθρου 6, παράβασης των διατάξεων του παρόντος Κανονισμού επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο στους παραβάτες το ύψος του οποίου κυμαίνεται από εκατόν πενήντα ευρώ (150,00 €) έως τρεις χιλιάδες ευρώ (3.000,00 €) και εισπράττεται υπέρ Δημοσίου, σύμφωνα με τις διατάξεις περί εισπράξεως δημοσίων εσόδων.

2. Οι παραβάσεις του περιεχομένου του παρόντος Κανονισμού διακρίνονται σε:

α. Σοβαρές παραβάσεις.

β. Πολύ σοβαρές παραβάσεις.

γ. Ιδιαζόντως σοβαρές παραβάσεις.

Η κατάταξη των παραβάσεων στις ανωτέρω κατηγορίες παρατίθεται στο Παράρτημα ΙΙ του άρθρου 10.

Άρθρο 9

Αρχές ελέγχου εφαρμογής διατάξεων

των Κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 181/2011 και (ΕΚ)

αριθ. 2006/2004

1.

Αρμόδιος εθνικός φορέας ελέγχου εφαρμογής των διατάξεων του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 181/2011 για τα δικαιώματα των επιβατών λεωφορείων και πούλμαν ορίζεται η Γενική Διεύθυνση Μεταφορών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών. Στις αρμοδιότητες αυτής περιλαμβάνεται:

α. Η διασφάλιση λήψης εκ μέρους του μεταφορέα, του ταξιδιωτικού πράκτορα, του διοργανωτή ταξιδιών ή του φορέα διαχείρισης τερματικού σταθμού όλων των αναγκαίων μέτρων και πρωτοβουλιών για:

αα) την αποφυγή διακρίσεων μεταξύ των επιβατών, όσον αφορά τους όρους μεταφοράς που προσφέρονται από τους μεταφορείς,

αβ) τα δικαιώματα των επιβατών σε περίπτωση ατυχημάτων που συμβαίνουν κατά τη χρήση λεωφορείου ή πούλμαν και έχουν ως αποτέλεσμα το θάνατο ή τραυματισμό επιβατών ή την απώλεια ή φθορά των αποσκευών τους,

αγ) την αποφυγή διακρίσεων και την υποχρεωτική παροχή συνδρομής σε άτομα με αναπηρία και σε άτομα με μειωμένη κινητικότητα,

Άρθρο 10 Παραρτήματα Προσαρτώνται στην παρούσα απόφαση, ως αναπόσπαστο μέρος αυτής τα παρακάτω παραρτήματα:

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III

ΣΥΝΔΡΟΜΗ ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΗ ΣΤΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΚΑΙ ΣΤΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΜΕΙΩΜΕΝΗ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ

α) Παροχή συνδρομής σε καθορισμένους τερματικούς σταθμούς ή χώρους αφετηρίας

Συνδρομή και διευθετήσεις ούτως ώστε τα άτομα με αναπηρία και τα άτομα με μειωμένη κινητικότητα να μπορούν:

(αα) να γνωστοποιούν την άφιξή τους στον τερματικό σταθμό ή στο χώρο αφετηρίας και να ζητούν συνδρομή σε καθορισμένα σημεία,

(αβ) να μεταβαίνουν από το καθορισμένο σημείο στη θυρίδα ελέγχου εισιτηρίων, στην αίθουσα αναμονής και στον χώρο επιβίβασης,

(αγ) να επιβιβάζονται στο όχημα, με ανελκυστήρες, αναπηρικά αμαξίδια ή άλλη απαιτούμενη συνδρομή, ανάλογα με την περίπτωση,

(αδ) να φορτώνουν τις αποσκευές τους,

(αε) να παραλαμβάνουν τις αποσκευές τους,

(αστ) να αποβιβάζονται από το όχημα,

(αζ ) να μεταφέρουν σκύλο συνοδείας στο λεωφορείο ή το πούλμαν,

(αη) να μεταβαίνουν στο κάθισμά τους.

β) Παροχή συνδρομής επί των οχημάτων

Συνδρομή και διευθετήσεις ούτως ώστε τα άτομα με αναπηρία και τα άτομα με μειωμένη κινητικότητα να μπορούν:

(βα) να λαμβάνουν βασικές πληροφορίες για το ταξίδι, σε προσιτή μορφή, εφόσον ζητηθεί από τον επιβάτη,

(ββ) να επιβιβάζονται/αποβιβάζονται κατά τις στάσεις της διαδρομής, εάν υπάρχει άλλο προσωπικό πέραν του οδηγού επί του οχήματος.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙV ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΣΕ ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ α) Κατάρτιση για την ευαισθητοποίηση σε θέματα αναπηρίας Η κατάρτιση του προσωπικού που έχει άμεση επαφή με το ταξιδιωτικό κοινό περιλαμβάνει:

(αα) ευαισθητοποίηση και κατάλληλη ανταπόκριση σε επιβάτες με σωματικές, αισθητηριακές (ακοής και όρασης), μη εμφανείς αναπηρίες ή μαθησιακές δυσκολίες, που συμπεριλαμβάνει τη δυνατότητα διάκρισης των διαφόρων ικανοτήτων των ατόμων που ενδέχεται να έχουν μειωμένη κινητικότητα, αίσθηση προσανατολισμού ή δυνατότητα επικοινωνίας,

(αβ) τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία και τα άτομα με μειωμένη κινητικότητα, στα οποία περιλαμβάνονται τα συμπεριφορικά, περιβαλλοντικά/ φυσικά και οργανωτικά εμπόδια,

(αγ) αναγνωρισμένους σκύλους συνοδείας, περιλαμβανομένου του ρόλου και των αναγκών του σκύλου συνοδείας,

(αδ) αντιμετώπιση απρόοπτων περιστατικών,

(αε) διαπροσωπικές ικανότητες και μεθόδους επικοινωνίας με κωφούς και άτομα με προβλήματα ακοής, όρασης ή λόγου και άτομα με μαθησιακές δυσκολίες,

(αστ) τρόπους προσεκτικού χειρισμού αναπηρικών αμαξιδίων και λοιπών βοηθητικών μέσων κινητικότητας, ούτως ώστε να αποφεύγονται ζημίες (για όλο το προσωπικό που είναι υπεύθυνο για τη μεταφορά αποσκευών, ενδεχομένως).

β) Κατάρτιση για την παροχή συνδρομής σε άτομα με αναπηρία

Η κατάρτιση του προσωπικού που παρέχει άμεση συνδρομή σε άτομα με αναπηρία και άτομα με μειωμένη κινητικότητα περιλαμβάνει:

(βα) τρόπους βοήθειας των χρηστών αναπηρικών αμαξιδίων για να καθίσουν στο αναπηρικό αμαξίδιο ή να σηκωθούν από αυτό,

(ββ) ικανότητες παροχής συνδρομής σε άτομα με αναπηρία και άτομα με μειωμένη κινητικότητα που ταξιδεύουν με αναγνωρισμένο σκύλο συνοδείας, περιλαμβανομένου του ρόλου και των αναγκών αυτών των σκύλων,

(βγ) τεχνικές για τη συνοδεία ατόμων με προβλήματα όρασης και για τη μεταχείριση και μεταφορά αναγνωρισμένων σκύλων συνοδείας,

(βδ) κατανόηση των ειδών εξοπλισμού που μπορεί να βοηθήσει τα άτομα με αναπηρία και τα άτομα με μειωμένη κινητικότητα και γνώσεις χειρισμού αυτού του εξοπλισμού,

(βε) χρήση του χρησιμοποιούμενου βοηθητικού εξοπλισμού επιβίβασης και αποβίβασης, καθώς και γνώση των κατάλληλων διαδικασιών συνδρομής κατά την επιβίβαση και την αποβίβαση, που εγγυώνται την ασφάλεια και την αξιοπρέπεια των ατόμων με αναπηρία και των ατόμων με μειωμένη κινητικότητα,

(βστ) κατανόηση της ανάγκης για αξιόπιστη και επαγγελματική βοήθεια. Επίσης, επίγνωση του ενδεχομένου να αισθανθούν ευάλωτοι ορισμένοι επιβάτες με αναπηρία κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, λόγω της εξάρτησής τους από την παρεχόμενη βοήθεια,

(βζ ) γνώσεις πρώτων βοηθειών.

Άρθρο 11

Καταργούμενες διατάξεις

Από την έναρξη ισχύος της παρούσας καταργούνται η υπ’αρ. ΟΙΚ. Β- 37843/3546/13/30.07.2013 (Β’2008) υπουργική απόφαση, καθώς και η υπό στοιχεία οικ. Α27733/ 2213/29.05.2015 (Β’ 1181) υπουργική απόφαση.

Άρθρο 12 Έναρξη ισχύος Η ισχύς της απόφασης αυτής αρχίζει από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Αθήνα, 29 Νοεμβρίου 2023

Η Υφυπουργός

ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ