Ποινή φυλάκισης χωρίς δίκη - Όταν οι πόλεις αποκλείουν τους πολίτες τους
Επιμέλεια: Κυριάκος Αργυρόπουλος
Ποινή φυλάκισης χωρίς δίκη - Όταν οι πόλεις αποκλείουν τους πολίτες τους
Το προφανές πρόβλημα για τα άτομα με αναπηρία, είναι η προσβασιμότητα.
Οι πόλεις, δεν είναι χτισμένες για όλους. Αποκλείουν τμήμα του πληθυσμού και το τοποθετούν στο περιθώριο. Ένα άτομο με αναπηρία αντιμετωπίζει προβλήματα ακόμη και για την απλούστερη διαδικασία, όπως ένας καφές σε μια πλατεία.
Ένα άτομο με αναπηρία, για αυτό τον καφέ στην πλατεία, πρέπει να ταλαιπωρηθεί για να φθάσει, να υπάρχει πρόσβαση στην πλατεία, εάν υπάρχει πρόσβαση να μην έχει εμπόδια, να μπορεί να μπει στο κατάστημα, να υπάρχει λειτουργική τουαλέτα και πολλά ακόμη. Εάν το πιο απλό καθίσταται προβληματικό, μπορούμε να φανταστούμε τα εμπόδια που η πολιτεία, η πόλη και πολλές φορές όλοι εμείς, τοποθετούμε στη ζωή των συμπολιτών μας με αναπηρία.
Το προφανές πρόβλημα για τα άτομα με αναπηρία, είναι η προσβασιμότητα. Η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη και οι πόλεις της Ελλάδας δεν είναι για όλους. Ο Ιωάννης Βαρδακαστάνης, πρόεδρος της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.), μιλώντας στο Dnews τονίζει ότι οι κρίσιμες έννοιες για την καθημερινότητα των ατόμων με αναπηρία είναι η «αλυσίδα προσβασιμότητας» και οι «οάσεις προσβασιμότητας».
«Έχουμε κατοικίες, καταστήματα, μέσα μαζικής μεταφοράς, πεζοδρόμια που μπορεί να είναι προσβάσιμα ή να μην είναι. Η αλυσίδα δημιουργείται όταν ένας κρίκος κουμπώνει αδιάσπαστα με τον επόμενο, όταν δηλαδή μπορεί κάποιος να κυκλοφορήσει από το σημείο Α στο σημείο Β και από εκεί στο Γ χωρίς εμπόδια. Για να σας δώσω να καταλάβετε, δεν αρκεί να είναι προσβάσιμα το μετρό και ο αρχαιολογικός χώρος. Εάν τα πεζοδρόμια και οι δρόμοι ανάμεσά τους έχουν εμπόδια, το άτομο με αναπηρία ή με μειωμένη κινητικότητα και πάλι δεν μπορεί να προσεγγίσει. «Όαση προσβασιμότητας» θα χαρακτηρίσουμε για παράδειγμα ένα πάρκο με ελεύθερες ράμπες εισόδου εξόδου, προσβάσιμο καφέ, προσβάσιμες τουαλέτες. Το ζήτημα είναι πώς θα φτάσει κάποιος ή κάποια εκεί, στην «έρημο» της προσβασιμότητας που έχει δημιουργηθεί».
Για το αναπηρικό κίνημα, όπως τονίζει ο κ. Βαρδακαστάνης, η προσβασιμότητα οφείλει να αντιμετωπιστεί ως ένα συγκριτικό πλεονέκτημα, οικονομικό, κοινωνικό, πολιτιστικό, επιχειρηματικό, ικανοποιώντας πρωτίστως ένα ανθρώπινο δικαίωμα. «Η χώρα μας έχει χάσει πολλές ευκαιρίες κυρίως την εποχή των μεγάλων έργων των Ολυμπιακών Αγώνων προκειμένου να σχεδιάσει και να υλοποιήσει έργα να ενισχύσει την κουλτούρα της συμπερίληψης. Τόσο η Πολιτεία όσο και η κοινωνία έχουν ακόμη μεγάλο δρόμο να διαβούν ώστε τα άτομα με αναπηρία να γίνουν ισότιμα μέλη και να μην αποκλείονται» προσθέτει.
Ο Δημήτρης Σηφάκης, πρόεδρος του Πανελληνίου Συνδέσμου Τυφλών, μιλώντας στο Dnews τονίζει ότι τα προβλήματα για τα άτομα με οπτική αναπηρία είναι πολλά. «Σε πεζοδρόμια, σε πλατείες, δεν υπάρχουν οδηγοί όδευσης ώστε να μπορούμε να περπατάμε ελεύθερα με ασφάλεια. Ακόμη και όταν υπάρχουν είναι κατειλημμένοι από τραπεζοκαθίσματα, από παρκαρισμένα μηχανάκια από πατίνια που είναι η νέα μάστιγα της εποχής. Σε πολλές διασταυρώσεις δεν υπάρχουν ηχητικά φανάρια νέου τύπου για να μπορούμε να περνάμε με ασφάλεια. Τα περισσότερα πεζοδρόμια είναι στενά, έχεις ένα πεζοδρόμιο που είναι μισό μέτρο, υπάρχει και ένα δέντρο κάπου στη μέση και αυτό όπως καταλαβαίνετε εμποδίζει τη διέλευση».
Η ζωή για τους ανθρώπους με αναπηρία είναι δύσκολη. Ο κ. Σηφάκης, είναι από αυτούς που τόλμησαν, εκπαιδεύτηκαν και κινούνται σε μία αφιλόξενη πόλη. Πολλοί όμως όπως τονίζει, δεν κατάφεραν να το κάνουν: «Υπάρχουν άνθρωποι που δεν βγαίνουν από το σπίτι τους γιατί φοβούνται ότι δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα. Την απουσία οδηγών όδευσης, τα φανάρια, τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, στα περισσότερα από τα οποία δεν λειτουργεί η αναγγελία στάσεων» αναφέρει ο κ. Σηφάκης και προσθέτει με πικρία «ακόμα και εγώ πολλές φορές, φεύγω το πρωί να πάω στη δουλειά μου και συναντάω ένα αφύλακτο έργο σε ένα δρόμο που πέρασα την προηγούμενη μέρα και δεν υπήρχε και έχω χτυπήσει. Έχω εκπαιδευτεί και μπορώ να το ξεπερνάω αλλά κάποια άνθρωποι δεν μπορούν».
Αν δεν σε ακούν, το κάνεις μόνος σου
Ο Κωνσταντίνος Τσιφτσόπουλος, όπως αναδεικνύει το ρεπορτάζ του Αντώνιου Παντέλη από το parallaximag, προσπαθούσε επί ενάμιση χρόνο με επανειλημμένες αιτήσεις στον Δήμο Θεσσαλονίκης, να δημιουργηθεί ράμπα στη συμβολή των Οδών Βενιζέλου με Παπαδοπούλου. Αγανάκτησε από την απουσία ανταπόκρισης και αποφάσισε να πάρει την κατάσταση στα χέρια του. Ανήμερα της Παγκόσμιας Ημέρας Ατόμων με Αναπηρία, ανέλαβε την πρωτοβουλία να φτιάξει μια αυτοσχέδια ράμπα, μόνος του. Ξεκίνησε να τρυπάει το πεζοδρόμιο με ό,τι εργαλείο διέθετε. Γύρω του μαζεύτηκαν άνθρωποι για να τον στηρίξουν, συγκινημένοι και ενθουσιασμένοι από την αποφασιστικότητά του να φτιάξει την ράμπα ακόμη και όταν άρχισε να βρέχει.
Οι επιχειρηματίες της περιοχής του προσέφεραν ό,τι μπορούσαν. Αναγνωρίζουν το πρόβλημα και έχουν επανειλημμένα ζητήσει από τις αρμόδιες αρχές να παρέμβουν, καθώς στο συγκεκριμένο σημείο σημειώνονται συχνά τραυματισμοί, ιδιαίτερα μεταξύ ηλικιωμένων.
Η ώρα περνούσε, η βροχή δυνάμωνε, αλλά ο Κωνσταντίνος δεν πτοήθηκε. Κάθισε στο πεζοδρόμιο και, προσηλωμένος στον στόχο του, συνέχισε ασταμάτητα να δουλεύει. Ολοκλήρωσε την πρώτη φάση, έφτιαξε με τα χέρια του μπετόν και το άπλωσε ομοιόμορφα για να δημιουργήσει τη ράμπα. Μετά από τρεις ώρες σκληρής δουλειάς, ο Κωνσταντίνος στάθηκε μπροστά στο αναπηρικό αμαξίδιο και την ράμπα που είχε δημιουργήσει γεμάτος περηφάνια και συγκίνηση.
«Δεν το έκανα για μένα»
«Δεν το έκανα μόνο για μένα, αλλά για όλους όσους δυσκολεύονται καθημερινά. Μακάρι αυτό να στείλει ένα μήνυμα για το τι χρειάζεται πραγματικά η Θεσσαλονίκη. Ήθελα να κάνω κάτι ξεχωριστό για την Παγκόσμια Ημέρα Αναπηρίας», ανέφερε ο Κωνσταντίνος.
Μια μέρα μετά και την μεγάλη έκταση που έλαβε το θέμα μετά τη δημοσίευση του ρεπορτάζ της Parallaxi, ο Δήμος Θεσσαλονίκης βρέθηκε στο σημείο και πραγματοποίησε αυτό που ο Κωνσταντίνος και οι καταστηματάρχες ζητούσαν εδώ και μήνες. Κατασκεύασε με κατάλληλα και ειδικά υλικά μια ράμπα για άτομα με αναπηρία.
Ο Κωνσταντίνος, μιλώντας στην Parallaxi, επισήμανε ότι υπήρξε ανταπόκριση από τον Στέλιο Αγγελούδη, τονίζοντας πως: «είχα μια συνάντηση με τον δήμαρχο, ο οποίος δεσμεύτηκε ότι θα ανοίξει δίαυλο επικοινωνίας με τους αναπηρικούς συλλόγους της Θεσσαλονίκης. Μου είπε ότι θα συζητήσει μαζί τους για τα σημεία της πόλης που δεν έχουν ράμπες, ξεκινώντας από το κέντρο, και πως θα ακούσει τους ίδιους τους ανάπηρους για τα σημεία όπου αντιμετωπίζουν προβλήματα — κάτι που θα λειτουργήσει σαν μελέτη.
Εγώ κρατάω μια ικανοποίηση, αλλά αυτά προς το παρόν είναι λόγια, πρέπει να δούμε πράξεις. Ο δήμαρχος είπε πως κάθε μέρα θα γίνεται και μια ράμπα. Ακούγεται εντυπωσιακό, αλλά αν δεν το δούμε στην πράξη, δεν μπορούμε να το πιστέψουμε».
«Το άτομο με αναπηρία πρέπει να βγει από τη φυλακή του»
Ο Μιχάλης Μήγγος, πρόεδρος του Συλλόγου ΑμεΑ της Π.Ε. Κοζάνης, αναφέρεται στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία στην πόλη, επισημαίνοντας ότι η προσβασιμότητα παραμένει περιορισμένη και προβληματική. Όπως τόνισε, μιλώντας στη Θένια Βασιλειάδου και το xronos-kozanis τα προβλήματα δεν περιορίζονται μόνο σε ράμπες και πεζοδρόμια, αλλά αφορούν και τις συνθήκες των δρόμων, ανηφόρες, κατηφόρες και στενά σημεία. «Στην Κοζάνη, τα άτομα με αναπηρία χρειάζονται ειδικά αμαξίδια με υποβοήθηση, ωστόσο η χρηματοδότηση από το κράτος δεν επαρκεί για την αγορά τέτοιων αμαξιδίων» επισημαίνει ο κ. Μήγγος.
Ο ίδιος ανέφερε ότι η Δυτική Μακεδονία έχει τα υψηλότερα ποσοστά αναπηρίας στη χώρα, με περίπου 18%-20% του πληθυσμού της να αντιμετωπίζει κινητικές, ακουστικές και οπτικές αναπηρίες. Όπως σημείωσε, πολλοί δημόσιοι χώροι και καταστήματα δεν διαθέτουν τουαλέτες ΑμεΑ ή διαθέτουν χώρους που δεν εξυπηρετούν τις ανάγκες τους, καθώς συχνά οι τουαλέτες έχουν μετατραπεί σε αποθήκες ή βεστιάρια.
Περιγράφοντας τις καθημερινές δυσκολίες, ο κ. Μήγγος ανέφερε πως οι μικρές παραλείψεις, όπως η τοποθέτηση σταντ, γλαστρών και άλλων εμποδίων στα πεζοδρόμια, κάνουν ακόμα πιο δύσκολη την κίνηση των ατόμων με αναπηρία. «Πως να πάω να στηρίξω τις τοπικές επιχειρήσεις όταν κλείνουν τις οδεύσεις τυφλών ή παρκάρουν μπροστά στις ράμπες; Η ουσία είναι το άτομο με αναπηρία να βγει από τη «φυλακή» – το σπίτι του και να έχει αυτονομία στη μετακίνηση του» σημειώνει.
Είναι ζήτημα κουλτούρας και ενός κράτους-θεατή
Ο κ. Σηφάκης, εστιάζει και στην κοινωνική συμπεριφορά απέναντι στην αναπηρία και επισημαίνει ότι το πρόβλημα στη χώρα σχετίζεται με την κουλτούρα, την έλλειψη παιδείας, αλλά και την αδιαφορία του κράτους.
«Μπορεί κάποιος να αφήσει το όχημά του για λίγο σε μία ράμπα για να πάρει έναν καφέ, αλλά εκείνη την ώρα μπορεί να εγκλωβίζει ένα άτομο. Η αίσθησή μου είναι ότι ο καθένας κάνει ότι του έρθει στο κεφάλι» επισημαίνει και τονίζει ότι τα προβλήματα των ατόμων με αναπηρία δεν περιορίζονται στις δυσκολίες κυκλοφορίας στους δρόμους.
Το κράτος βάζει πολλά περισσότερα εμπόδια στην καθημερινότητά τους. Όπως αναφέρει ο κ. Σηφάκης, μόλις 15 από τις περίπου 1000 εφαρμογές του gov.gr είναι προσβάσιμες σε άτομα με προβλήματα όρασης. Τα άτομα με προβλήματα όρασης, αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην εκπαίδευση, δεν υπάρχουν συγγράμματα που μπορούν να διαβάσου και «κάνουμε αγώνα για να μπορέσουμε να τελειώσουμε μία σχολή».
Η απόλυτη ένδειξη της απουσίας του κράτους είναι ότι ακόμη και στα κτήρια που διεκπεραιώνουν τις υποθέσεις των ατόμων με αναπηρία δεν υπάρχουν προσβάσεις.
Υπάρχουν Κέντρα Κοινότητας των δήμων, οι δομές πρώτης υποδοχής των πολιτών που έχουν στόχο, μεταξύ άλλων, την καταπολέμηση του αποκλεισμού, τα οποία δεν διαθέτουν υποδομές για άτομα με οπτική αναπηρία. Η ειρωνεία όμως που ξεπερνά κάθε αποδεκτό όριο είναι ότι δεν διαθέτουν υποδομές ούτε κάποια Κέντρα Πιστοποίησης Αναπηρίας. «Πολλές φορές δεν υπάρχει αναβατόριο να μπορεί ένας άνθρωπος που είναι στο αμαξίδιο να μπει στο κτίριο και να κάνει δουλειά του. Και είναι τα κτίρια που πηγαίνουν οι άνθρωποι προκειμένου διεκπεραιώνουν δουλειές που σχετίζονται με την αναπηρία τους» αναφέρει ο κ. Σηφάκης.
Τα άτομα με οπτική αναπηρία, αντιμετωπίζουν προβλήματα και στις τράπεζες, δεν μπορούν να κάνουν ανάληψη από ΑΤΜ, δεν μπορούν να κάνουν ανάληψη από το ταμείο ή μία απλή επικαιροποίηση στοιχείων εάν δεν έχουν μαζί τους δύο μάρτυρες.
Η Εύα Στρατή στο ρεπορτάζ του Ionian αποτυπώνει τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία στην πόλη της Πάτρας.
Φωτογραφία του Dnews
ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΠΑΤΡΑ
Παρακολούθηση αργότεραΚοινοποίηση
Αναπαραγωγή
Δείτε στο YouTube
Παραδίδουν κάθε χρόνο το υπόμνημα στη Βουλή
Κάθε χρόνο, την Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία, ο κ. Σηφάκης, βρίσκεται στο Κοινοβούλιο. Παραδίδει στα κόμματα και την Κυβέρνηση το υπόμνημα των 49 σελίδων που περιγράφει τα προβλήματά τους.
Ο κ. Σηφάκης είναι ευγενικός. Παρά τις καθημερινές δυσκολίες παραμένει ψύχραιμος και αναζητά την αισιόδοξη πλευρά. Ο ίδιος δηλώνει ότι η κατάσταση βελτιώνεται αλλά με πολύ αργούς ρυθμούς, ψηφίζονται νόμοι, αλλά όπως τονίζει «δυστυχώς δεν προχωράνε τα πράγματα, δεν προχωράνε γρήγορα δηλαδή, υπάρχει σχέδιο δράσης για τα άτομα με αναπηρία από το 2019 αλλά δυστυχώς δεν το βλέπουμε στην καθημερινότητά μας».
Για την λειτουργικότητα των πόλεων, την επίλυση των προβλημάτων των ατόμων με αναπηρία ευθύνονται οι κυβερνήσεις και τα υπουργεία. Όμως, σε αυτή την περίπτωση, ο κάθε ένας από εμάς, μπορεί να κάνει τη μικρή διαφορά αν σκεφτεί ότι μία κλειστή ράμπα από ένα αυτοκίνητο, ένα μηχανάκι σε ένα πεζοδρόμιο, μία καρέκλα καφετέριας πάνω σε έναν οδηγό όδευσης, εμποδίζει κάποιον συνάνθρωπό μας να βαδίσει. Παραφράζοντας τον ποιητή, τα καθημερινά εμπόδια, «αλυσοδένουνε» τα άτομα με αναπηρία όχι «στην πόλη της Καλκούτα», αλλά στην πόλη της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης, της Πάτρας, της Κοζάνης και δυστυχώς δεκάδων ακόμη ελληνικών πόλεων!
