Επιστολή της Ε.Σ.Α.μεΑ. προς τον κ. Στ. Παπασταύρου, Υπουργό Επικρατείας-Συντονιστικό Μηχανισμό του ν.4488/2017 με θέμα: «Ελληνικό Σήμα Προσβασιμότητας.»
Πληροφορίες: Δημήτρης Λογαράς
Αθήνα: 14.02.2024
Αρ. Πρωτ.:
194
ΠΡΟΣ: κ. Στ. Παπασταύρου, Υπουργό
Επικρατείας-Συντονιστικό Μηχανισμό του ν.4488/2017
ΚΟΙΝ: «Πίνακας Αποδεκτών»
ΘΕΜΑ: «Ελληνικό Σήμα Προσβασιμότητας.»
Αξιότιμε κύριε Υπουργέ,
Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.),
τριτοβάθμια οργάνωση των ατόμων με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και των
οικογενειών τους στη χώρα και αναγνωρισμένος Κοινωνικός Εταίρος της ελληνικής
Πολιτείας σε ζητήματα αναπηρίας, με αφορμή την εκπόνηση της Εθνικής Στρατηγικής
για τα Άτομα με Αναπηρία, επιθυμεί με την παρούσα επιστολή της να σας
ενημερώσει για ένα εξαιρετικά κρίσιμο και σημαντικό θέμα που αφορά τη θεσμοθέτηση
της εφαρμογής του Ελληνικού Σήματος Προσβασιμότητας που ανέπτυξε και κατοχύρωσε
στο Υπουργείο Ανάπτυξης ο ΕΣΥΠ/ΕΛΟΤ από κοινού με την Ε.Σ.Α.μεΑ. και το
Ινστιτούτο της ΕΣΑμεΑ «ΙΝ-ΕΣΑμεΑ».
Όπως γνωρίζετε, η προσβασιμότητα έχει πολλές διαστάσεις, που
αποτελούν αντίστοιχα αρμοδιότητα διαφορετικών Υπουργείων (όπως ενδεικτικά
Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Υποδομών & Μεταφορών, Ψηφιακής
Διακυβέρνησης, Ανάπτυξης, Πολιτισμού, Τουρισμού, Παιδείας Θρησκευμάτων &
Αθλητισμού, Εργασίας κ.λπ.) ταυτόχρονα.
Αν και η χώρα διαθέτει αρκετά προωθημένο θεσμικό πλαίσιο για
την προσβασιμότητα, ιδίως τη φυσική και ψηφιακή, εν τούτοις ποτέ δεν ανέπτυξε
κανένα σύστημα ελέγχου και πιστοποίησης αυτής. Η δε διάσταση της
προσβασιμότητας αγαθών και υπηρεσιών απουσίαζε παντελώς από τις εθνικές
πολιτικές μέχρι την πρόσφατη ψήφιση του ν.4994/2023 που ενσωματώνει στο εθνικό
δίκαιο τη σχετική ευρωπαϊκή Οδηγία 2019/882. Και πάλι όμως, μέχρι σήμερα,
ενόψει της έναρξης εφαρμογής της προαναφερθείσας Οδηγίας το 2025, δεν έχει
υπάρξει καμία μέριμνα ή έκδοση οδηγιών και ανάπτυξη λοιπών εργαλείων για την
εφαρμογή της, προς ενημέρωση των υπόχρεων να την εφαρμόσουν ή/και ελέγξουν την
εφαρμογή της.
Προκειμένου να καλυφθεί το παραπάνω κενό, ήδη από το 2012 η
Ε.Σ.Α.μεΑ. σε συνεργασία με τον αρμόδιο εθνικό φορέα τυποποίησης ΕΣΥΠ/ΕΛΟΤ (και
με τη συμμετοχή εκπροσώπων Υπουργείων και Κοινωνικών Εταίρων βάσει της διεθνούς
διαδικασίας εκπόνησης προτύπων) ανέπτυξε, και ολοκλήρωσε το 2013, το μοναδικό
εθνικό πρότυπο ΕΛΟΤ 1439 «Οργανισμός φιλικός σε πολίτες με αναπηρία –
Απαιτήσεις και συστάσεις» και την τεχνική προδιαγραφή ΕΛΟΤ 1449 «Αξιολόγηση της
συμμόρφωσης – Απαιτήσεις για την αξιολόγηση της συμμόρφωσης με το πρότυπο ΕΛΟΤ
1439, την απονομή και τη χρήση του σήματος προσβασιμότητας σε άτομα με
αναπηρία (ΑμεΑ)». Το πρότυπο αναφέρεται στην καθολική προσβασιμότητα
επιχειρήσεων και οργανισμών τόσο του ιδιωτικού όσο και του δημόσιου και
ευρύτερου δημόσιου τομέα ως προς τις πάσης φύσεως υποδομές, υπηρεσίες,
διαδικασίες, αλλά και το προσωπικό που διαθέτουν, λαμβάνοντας μάλιστα υπόψη και
το μέγεθος αυτών. Σκοπός του προτύπου και της σχετικής τεχνικής προδιαγραφής
είναι αφενός η διασφάλιση της άσκησης των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία ως
καταναλωτών, αφετέρου η καλλιέργεια νέας επιχειρησιακής κουλτούρας, που θα επιτρέψει
στις εγχώριες επιχειρήσεις να διεκδικήσουν μερίδιο στην ευρωπαϊκή αγορά των
ατόμων με αναπηρία, ηλικιωμένων και λοιπών ομάδων με παρόμοιες ανάγκες.
Στη συνέχεια, ΕΣΥΠ/ΕΛΟΤ και Ε.Σ.Α.μεΑ. (δια του Ινστιτούτου
της Ε.Σ.Α.μεΑ. «ΙΝ-ΕΣΑμεΑ») συμφώνησαν στην από κοινού ανάπτυξη ενιαίου σήματος
(Ελληνικό Σήμα Προσβασιμότητας) και τη δημιουργία σχετικού Μητρώου
επιχειρήσεων/οργανισμών που θα λάβουν το Σήμα. Η συμμετοχή της Ε.Σ.Α.μεΑ. στο
όλο σχήμα κρίθηκε από την αρχή αναγκαία και καθοριστική με στόχο τη διασφάλιση
της εμπιστοσύνης του κοινού στο οποίο απευθύνεται, το οποίο, όπως έχει
αποδειχθεί βάσει μελετών, εμπιστεύεται ως προς την αξιοπιστία της πληροφόρησης
κυρίως τους φορείς εκπροσώπησής του. Μέχρι τότε διάφορες ιδιωτικές προσπάθειες
ανάπτυξης σημάτων είχαν αποτύχει ακριβώς διότι στην όλη διαδικασία δεν
συμμετείχαν εκπρόσωποι του αναπηρικού κινήματος με αποτέλεσμα αναξιόπιστες
αξιολογήσεις. Οι δύο φορείς υπέγραψαν Σύμβαση Συνεργασίας (σχετική η Απόφαση ΔΣ
ΕΣΥΠ/719-21/05-02-2021 με ΑΔΑ 9ΩΑΨΟΞΜΓ-ΠΓ8) και συνέταξαν Κανονισμό απονομής
και χρήσης του Ελληνικού Σήματος Προσβασιμότητας στον οποίο περιγράφεται:
-η διαδικασία απονομής και χρήσης του Σήματος,
συνιδιοκτησίας των δύο φορέων, με αξιοποίηση των εταιρειών πιστοποίησης της
αγοράς μετά από εκπαίδευση των στελεχών τους και με υποχρεωτική συμμετοχή και
αξιολογητών με αναπηρία,
-η δημιουργία Μητρώου επιχειρήσεων/οργανισμών που λαμβάνουν
το Σήμα, και
-διάφορα άλλα θέματα, όπως η εκπαίδευση των αξιολογητών
χωρίς ή/και με αναπηρία κ.λπ.
Επισημαίνεται ότι με βάση την ΥΑ με αριθ. 22729/509 (ΦΚ
Β’708/13.07.1998) ο ΕΛΟΤ εφαρμόζει διαδικασίες και συστήματα πιστοποίησης με
σκοπό την απονομή σημάτων συμμόρφωσης και τη χορήγηση πιστοποιητικών
συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις τυποποιητικών εγγράφων. Το ως άνω σήμα,
με την ονομασία «Ελληνικό Σήμα Προσβασιμότητας», κατοχυρώθηκε το 2021 με δήλωσή
του στο μητρώο σημάτων του Υπουργείου Ανάπτυξης (σχετική η ΑΠΟΦΑΣΗ του
Υπουργείου Ανάπτυξης ΕΠΙ ΔΗΛΩΣΗΣ ΣΗΜΑΤΟΣ με αριθμό ΕΞ8686/ 06-10-2021).
Μάλιστα, ταυτόχρονα, με σκοπό τη διευκόλυνση πιστοποίησης της τήρησης των
απαιτήσεων προσβασιμότητας κατά τη χρηματοδότηση έργων, δράσεων ή/και κατά τη
διενέργεια δημόσιων διαγωνισμών προτάθηκε το 2022 στον Υπουργό Ανάπτυξης η
προώθηση της παρακάτω διάταξης: «Πρόταση διάταξης Νόμου για την αξιοποίηση του
Ελληνικού Σήματος Προσβασιμότητας ως προαπαιτούμενο αποδεικτικό της συμμόρφωσης
με τις απαιτήσεις προσβασιμότητας ΑμεΑ
1. Η συμμόρφωση των υπόχρεων με τις απαιτήσεις
προσβασιμότητας, ήτοι της προσβασιμότητας υποδομών, δραστηριοτήτων και
υπηρεσιών, προϊόντων και διαδικασιών, συμβατικών ή ψηφιακών -όπου επιβάλλεται
από το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο ή από αιρεσιμότητες ή/και αναγκαίους όρους
χρηματοδοτικών εργαλείων, εθνικών ή της Ευρωπαϊκής Ένωσης- αποδεικνύεται με την
κατοχή του Ελληνικού Σήματος Προσβασιμότητας που απονέμεται βάσει του
Κανονισμού Απονομής και Χρήσης του Ελληνικού Σήματος Προσβασιμότητας και του
ελληνικού προτύπου ΕΛΟΤ 1439 «Οργανισμός φιλικός σε πολίτες με αναπηρία –
Απαιτήσεις και συστάσεις» ή άλλου ισοδύναμου.
2. Στις δημόσιες συμβάσεις και διαγωνισμούς του δημόσιου και
ευρύτερου δημόσιου τομέα ή/και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στους οποίους
απαιτείται η διασφάλιση της προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία, απαραίτητη
προϋπόθεση συμμετοχής αποτελεί η κατοχή του Ελληνικού Σήματος Προσβασιμότητας ή
άλλου ισοδύναμου.»
Αν και υπήρχε η πολιτική βούληση για την υιοθέτηση της
πρότασης, εν τούτοις η σχετική διαδικασία δεν ολοκληρώθηκε ποτέ μέχρι σήμερα.
Κύριε Υπουργέ,
Το τελευταίο χρονικό διάστημα το Υπουργείο Τουρισμού έχει
θεσμοθετήσει την ανάπτυξη μεταξύ άλλων σημάτων και Σήματος προσβάσιμης
τουριστικής επιχείρησης, το δε Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας
προτίθεται να αναπτύξει Σήμα Προσβασιμότητας, το οποίο προφανώς, συνάδον με τις
αρμοδιότητες του Υπουργείου, θα αναφέρεται στην προσβασιμότητα των κτιριακών
υποδομών και εγκαταστάσεων.
Όπως όμως είναι εμφανές, η πληθώρα σημάτων πιστοποίησης
επιμέρους διαστάσεων της προσβασιμότητας δεν μπορεί παρά να οδηγήσει σε
απαξίωση όλων και τελικά κάθε άλλο παρά να εξυπηρετήσει το σκοπό ύπαρξής τους.
Αυτό εξάλλου επισημάνθηκε και από την Εθνική Αρχή Προσβασιμότητας με την από
21.12.2021 Γνωμοδότησή της, με θέμα «Συμμετοχή της Εθνικής Αρχής
Προσβασιμότητας (ΕΑΠ) στη νομοπαρασκευαστική διαδικασία: Σήματα Πιστοποίησης
Προσβασιμότητας», όπου αναφέρεται ότι «Η Εθνική Αρχή Προσβασιμότητας
αναγνωρίζει την ανάγκη ανάπτυξης και χρήσης αξιόπιστων σχημάτων πιστοποίησης
της προσβασιμότητας σε όλους τους τομείς, βάσει της διεθνούς πρακτικής, και
προτείνει την υιοθέτηση, προώθηση και χρήση του Ελληνικού Σήματος Προσβασιμότητας,
ιδιοκτησίας του Ελληνικού Οργανισμού Τυποποίησης (ΕΛΟΤ) και της Εθνικής
Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑμεΑ), ως πιστοποίηση της καθολικής
προσβασιμότητας επιχειρήσεων και οργανισμών, όποτε αυτό απαιτείται.»
Σε συνέχεια όλων των παραπάνω, και γνωρίζοντας την πολιτική
σας βούληση να υποστηρίξετε την ισότιμη ένταξη των ατόμων με αναπηρία σε όλους
τους τομείς, ιδιαίτερα μάλιστα υπό τον ρόλο σας ως Συντονιστικός Μηχανισμός του
άρθρου 69 του ν.4488/2017, προτείνουμε την επικαιροποίηση και υιοθέτηση
του Ελληνικού Σήματος Προσβασιμότητας (ΕΣΥΠ/ΕΛΟΤ-ΙΝ-ΕΣΑμεΑ) ως του μόνου
εθνικού Σήματος Προσβασιμότητας και την ενσωμάτωση της δράσης αυτής στην υπό
εκπόνηση Εθνική Στρατηγική για τα άτομα με αναπηρία.
Η Ε.Σ.Α.μεΑ. ελπίζει στη θετική ανταπόκρισή σας στην πρότασή
της και τίθεται στη διάθεσή σας για τον καθορισμό συνάντησης, διαβεβαιώνοντάς
σας ότι θα συνεχίσει να στηρίζει με όλες τις δυνάμεις της τις όποιες δράσεις
δρομολογούνται για τη διασφάλιση της προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία και
τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους.
Με εκτίμηση
Ο Πρόεδρος
Ι. Βαρδακαστάνης
Ο Γεν. Γραμματέας
Β. Κούτσιανος
Πηγή: Ε.Σ.Α.μεΑ.
