ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ και επιστολή Ε.Σ.Α.μεΑ.: Έκτακτη παρέμβαση
Ε.Σ.Α.μεΑ.: Ο χρόνος για τον Προσωπικό Βοηθό μετρά αντίστροφα
Αθήνα: 02.06.2025
Αρ. Πρωτ.:
627
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Έκτακτη παρέμβαση Ε.Σ.Α.μεΑ.: Ο χρόνος για τον Προσωπικό
Βοηθό μετρά αντίστροφα
Με επείγουσα επιστολή της στην κ. Δόμνα Μιχαηλίδου, υπουργό
Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, η ΕΣΑμεΑ τονίζει ότι η ολοκλήρωση της
δεύτερης πιλοτικής φάσης του Προγράμματος για τον Προσωπικό Βοηθό έχει
καθυστερήσει ιδιαίτερα, και ακόμη περισσότερο η διαδικασία αξιολόγησή της.
Ανησυχητικά ασαφές παραμένει εάν θα υφίστανται οι αναγκαίοι
πόροι για την υλοποίηση της καθολικής εφαρμογής του «Προσωπικού Βοηθού» με τη
λήξη της πιλοτικής εφαρμογής του.
Σημαντικά ζητήματα που έχουν αναδειχθεί μέχρι σήμερα και
τονίστηκαν κατά τη διάρκεια της τελευταίας συνεδρίασης της Επιτροπής
Συντονισμού και Παρακολούθησης της υλοποίησης του πολιτικού προγράμματος, η
οποία έλαβε χώρα στις 7 Οκτωβρίου 2024:
–
Η ανάγκη για αποσαφήνιση του ρόλου του Προσωπικού Βοηθού από τον ρόλο του
Φροντιστή, προκειμένου να μην δημιουργούνται εσφαλμένες προσδοκίες από την
πλευρά των ωφελούμενων και να διασφαλίζεται η φιλοσοφίας της ανεξάρτητης
διαβίωσης.
–
Η αναγκαιότητα θεσμοθέτησης των Κέντρων Ανεξάρτητης Διαβίωσης, τα οποία διεθνώς
λειτουργούν υπό την ευθύνη των ίδιων των ατόμων με αναπηρία και μπορούν να
δώσουν λύσεις σε αρκετά προβλήματα που ανέκυψαν κατά την πιλοτική εφαρμογή του
Προγράμματος.
–
Οι διαφοροποιήσεις στους χρόνους υλοποίησης του Προγράμματος μεταξύ των
διαφορετικών Περιφερειών της χώρας.
–
Το γεγονός ότι ενώ στην πλατφόρμα είναι εγγεγραμμένος σημαντικός αριθμός
Προσωπικών Βοηθών, πολλοί εξ’ αυτών δεν προχωρούν στη σύναψη συμφωνητικού.
–
Η καθυστέρηση στη σύσταση των Ειδικών Επιτροπών Αξιολόγησης Διεπιστημονικού
Χαρακτήρα, η οποία επηρέασε συνολικά την υλοποίηση του Προγράμματος.
–
Η ανάγκη για εκπαίδευση των μελών των Ειδικών Επιτροπών Αξιολόγησης
Διεπιστημονικού Χαρακτήρα στην φιλοσοφία της ανεξάρτητης διαβίωσης.
–
Το γεγονός ότι η τυχαία κλήρωση, παρότι αποτελεί αδιάβλητη διαδικασία, είναι
εγγενώς άδικη διότι παραβλέπει τον βαθμό ανάγκης των ωφελούμενων βάσει
αντικειμενικών κριτηρίων.
–
Η ανάγκη για διά ζώσης εκπαίδευση των Προσωπικών Βοηθών (με βιωματικές
ασκήσεις) προκειμένου να είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις αυξημένες ανάγκες
ατόμων από συγκεκριμένες κατηγορίες αναπηρίας και να αποφεύγονται φαινόμενα
αποφυγής σύναψης συμφωνητικών.
–
Η ανάγκη εκπαίδευσης των ίδιων των ατόμων με αναπηρία στην ανεξάρτητη διαβίωση
και στη διαχείριση του Προσωπικού Βοηθού τους. Αξίζει να σημειωθεί ότι η
εν λόγω εκπαίδευση στις άλλες χώρες λαμβάνει χώρα από τα ίδια τα άτομα με
αναπηρία μέσω των οργανώσεων εκπροσώπησής τους.
–
Η θέσπιση μηχανισμού επίλυσης διαφορών μεταξύ Προσωπικών Βοηθών και
ωφελούμενων, προκειμένου να αντιμετωπίζονται άμεσα και αποτελεσματικά τυχόν
συγκρούσεις ή δυσλειτουργίες, χωρίς να επιβαρύνεται ο ίδιος ο ωφελούμενος.
–
Η εξεύρεση τρόπων για την αποτροπή της αιφνίδιας λύσης της συνεργασίας μεταξύ
ωφελούμενου και Προσωπικού Βοηθού χωρίς προηγούμενη ενημέρωση του πρώτου.
Παρά τις επιφυλάξεις που εξέφρασε η ΕΣΑμεΑ κατά τη διάρκεια
διαμόρφωσης του θεσμικού πλαισίου για την υλοποίηση της πιλοτικής φάσης,
παραμένει σταθερά ενεργός υποστηρικτής του Προγράμματος, καθώς ανταποκρίνεται
στο διαχρονικό και θεμελιώδες αίτημα του αναπηρικού κινήματος για αξιοπρεπή και
ανεξάρτητη διαβίωση εντός της κοινότητας.
Η Ε.Σ.Α.μεΑ. συμμετείχε ενεργά σε όλα τα στάδια διαμόρφωσης
του θεσμικού πλαισίου, καταθέτοντας τεκμηριωμένες προτάσεις που βασίζονταν στο
άρθρο 19 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με
Αναπηρίες, στο Γενικό Σχόλιο Νο 5 της αρμόδιας Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών,
αλλά και στην ευρωπαϊκή εμπειρία.
Το κείμενο της επιστολής:
Εξαιρετικά Επείγον
Πληροφορίες: Δημήτρης Λογαράς
Αθήνα: 02.06.2025
Αρ. Πρωτ.:
626
ΠΡΟΣ: κα Δ.- Μ. Μιχαηλίδου, Υπουργό
Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας
ΚΟΙΝ: «Πίνακας Αποδεκτών»
ΘΕΜΑ: «Επείγουσα παρέμβαση της Ε.Σ.Α.μεΑ. για την
καθολική εφαρμογή της Υπηρεσίας ‘Προσωπικός Βοηθός για Άτομα με Αναπηρία’ – Ο
χρόνος πλέον μετρά αντίστροφα»
Κυρία Υπουργέ,
Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.), όπως
είναι ευρέως γνωστό, στήριξε με συνέπεια και προσήλωση από την πρώτη στιγμή το
Πιλοτικό Πρόγραμμα «Προσωπικός Βοηθός για Άτομα με Αναπηρία», αναγνωρίζοντας
τον καθοριστικό του ρόλο στην προώθηση της ανεξάρτητης διαβίωσης και της
συμπερίληψης των ατόμων με αναπηρία στην κοινοτική ζωή. Παρά τις επιφυλάξεις
που εκφράσαμε κατά τη διάρκεια διαμόρφωσης του θεσμικού πλαισίου για την
υλοποίηση της πιλοτικής φάσης, παραμείναμε σταθερά ενεργοί υποστηρικτές του
Προγράμματος καθώς η εν λόγω πρωτοβουλία ανταποκρίνεται στο διαχρονικό και θεμελιώδες
αίτημα του αναπηρικού κινήματος για αξιοπρεπή και ανεξάρτητη διαβίωση εντός της
κοινότητας.
Η Ε.Σ.Α.μεΑ., όπως γνωρίζετε, συμμετείχε ενεργά σε όλα τα
στάδια διαμόρφωσης του θεσμικού πλαισίου, καταθέτοντας τεκμηριωμένες προτάσεις
που βασίζονταν στο άρθρο 19 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα
των Ατόμων με Αναπηρίες, στο Γενικό Σχόλιο Νο 5 της αρμόδιας Επιτροπής των
Ηνωμένων Εθνών, αλλά και στην ευρωπαϊκή εμπειρία. Πιο συγκεκριμένα:
• Συμμετείχαμε με εκπροσώπους μας στην Ομάδα Εργασίας που
συγκροτήθηκε με την υπ’ αριθμ. 293/10.04.2020 (ΦΕΚ 314/Τ.Υ.Ο.Δ.Δ./23.04.2020)
απόφαση του τότε Γενικού Γραμματέα Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της
Φτώχειας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων κυρίου Γιώργου
Σταμάτη, με σκοπό τη διερεύνηση των όρων και των προϋποθέσεων υπό τις οποίες η
εν λόγω υπηρεσία θα μπορούσε να θεσμοθετηθεί στην Ελλάδα. Η Ομάδα Εργασίας
εκπόνησε τον Αύγουστο του 2020 σχετικό Πόρισμα, το οποίο αποτέλεσε τη βάση για
τη νομοθετική θεμελίωση του πιλοτικού προγράμματος.
• Τον Σεπτέμβριο του 2021, στο πλαίσιο δημόσιας ηλεκτρονικής
διαβούλευσης, υποβάλαμε γραπτώς τις προτάσεις μας επί του σχεδίου νόμου που
κατέληξε στην ψήφιση του ν.4837/2021 «Πρόληψη και αντιμετώπιση περιστατικών
κακοποίησης και παραμέλησης ανηλίκων, Πρόγραμμα ‘Κυψέλη’ για την αναβάθμιση της
ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών σε βρεφικούς, βρεφονηπιακούς και παιδικούς
σταθμούς, διατάξεις για την προώθηση της αναδοχής και της υιοθεσίας,
‘Προσωπικός Βοηθός για τα Άτομα με Αναπηρία’ και άλλες διατάξεις». Μάλιστα
είχαμε εκφράσει τη δυσαρέσκειά μας για το γεγονός ότι ενώ στο Σχέδιο Νόμου
προβλέπονταν ότι η καθολική εφαρμογή του προγράμματος θα χρηματοδοτούνταν από
εθνικούς και ενωσιακούς πόρους και οι αναγκαίες πιστώσεις θα προέχονταν από τον
προϋπολογισμό του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων (άρθρο 31, παρ.
1), τελικά η εν λόγω διάταξη δεν συμπεριλήφθηκε στον νόμο.
• Τον Μάρτιο του 2022 καταθέσαμε γραπτώς τις προτάσεις μας
επί των δύο σχεδίων ΚΥΑ που αφορούσαν: α) στην υλοποίηση του πιλοτικού
προγράμματος και β) στη σύνθεση, συγκρότηση και λειτουργία των Ειδικών
Επιτροπών Αξιολόγησης Διεπιστημονικού Χαρακτήρα . Επιπροσθέτως, εκφράσαμε την
άποψή μας επί των προτεινόμενων τροποποιήσεων των ΚΥΑ, στο πλαίσιο των οποίων
υιοθετήθηκε και η πρότασή μας για συγκρότηση Επιτροπής Συντονισμού και
Παρακολούθησης της υλοποίησης του πολιτικού προγράμματος .
Πέραν των προαναφερθέντων, συμμετείχαμε με εισηγήσεις σε
όλες τις δράσεις προώθησης και προβολής του Προγράμματος, όπως ήταν η
ενημερωτική εκδήλωση που έλαβε χώρα στο Ωδείο Αθηνών στις 14 Ιανουαρίου 2025
και τα διαδικτυακά εργαστήρια που πραγματοποιήθηκαν τον περασμένο Μάρτιο.
Ως μέλος της Επιτροπής Συντονισμού και Παρακολούθησης του
Πιλοτικού Προγράμματος, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε ότι η ολοκλήρωση της
δεύτερης πιλοτικής φάσης έχει καθυστερήσει ιδιαίτερα, και ακόμη περισσότερο η
διαδικασία αξιολόγησή της. Σύμφωνα με το θεσμικό πλαίσιο, η αξιολόγηση αποτελεί
απαραίτητη προϋπόθεση για την καθολική εφαρμογή της Υπηρεσίας του
Προσωπικού Βοηθού. Κατά τη διάρκεια της τελευταίας συνεδρίασης της Επιτροπής
Συντονισμού και Παρακολούθησης της υλοποίησης του πολιτικού προγράμματος, η
οποία έλαβε χώρα στις 7 Οκτωβρίου 2024, αναδείχθηκαν αρκετά και ιδιαίτερα
σημαντικά ζητήματα. Μεταξύ αυτών:
–
Η ανάγκη για αποσαφήνιση του ρόλου του Προσωπικού Βοηθού από τον ρόλο του
Φροντιστή, προκειμένου να μην δημιουργούνται εσφαλμένες προσδοκίες από την
πλευρά των ωφελούμενων και να διασφαλίζεται η φιλοσοφίας της ανεξάρτητης
διαβίωσης.
–
Η αναγκαιότητα θεσμοθέτησης των Κέντρων Ανεξάρτητης Διαβίωσης, τα οποία διεθνώς
λειτουργούν υπό την ευθύνη των ίδιων των ατόμων με αναπηρία και μπορούν να
δώσουν λύσεις σε αρκετά προβλήματα που ανέκυψαν κατά την πιλοτική εφαρμογή του
Προγράμματος.
–
Οι διαφοροποιήσεις στους χρόνους υλοποίησης του Προγράμματος μεταξύ των
διαφορετικών Περιφερειών της χώρας.
–
Το γεγονός ότι ενώ στην πλατφόρμα είναι εγγεγραμμένος σημαντικός αριθμός
Προσωπικών Βοηθών, πολλοί εξ’ αυτών δεν προχωρούν στη σύναψη συμφωνητικού.
–
Η καθυστέρηση στη σύσταση των Ειδικών Επιτροπών Αξιολόγησης Διεπιστημονικού
Χαρακτήρα, η οποία επηρέασε συνολικά την υλοποίηση του Προγράμματος.
–
Η ανάγκη για εκπαίδευση των μελών των Ειδικών Επιτροπών Αξιολόγησης Διεπιστημονικού
Χαρακτήρα στην φιλοσοφία της ανεξάρτητης διαβίωσης.
–
Το γεγονός ότι η τυχαία κλήρωση, παρότι αποτελεί αδιάβλητη διαδικασία, είναι
εγγενώς άδικη διότι παραβλέπει τον βαθμό ανάγκης των ωφελούμενων βάσει
αντικειμενικών κριτηρίων.
–
Η ανάγκη για διά ζώσης εκπαίδευση των Προσωπικών Βοηθών (με βιωματικές
ασκήσεις) προκειμένου να είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις αυξημένες ανάγκες
ατόμων από συγκεκριμένες κατηγορίες αναπηρίας και να αποφεύγονται φαινόμενα
αποφυγής σύναψης συμφωνητικών.
–
Η ανάγκη εκπαίδευσης των ίδιων των ατόμων με αναπηρία στην ανεξάρτητη διαβίωση
και στη διαχείριση του Προσωπικού Βοηθού τους. Αξίζει να σημειωθεί ότι η
εν λόγω εκπαίδευση στις άλλες χώρες λαμβάνει χώρα από τα ίδια τα άτομα με
αναπηρία μέσω των οργανώσεων εκπροσώπησής τους.
–
Η θέσπιση μηχανισμού επίλυσης διαφορών μεταξύ Προσωπικών Βοηθών και
ωφελούμενων, προκειμένου να αντιμετωπίζονται άμεσα και αποτελεσματικά τυχόν
συγκρούσεις ή δυσλειτουργίες, χωρίς να επιβαρύνεται ο ίδιος ο ωφελούμενος.
–
Η εξεύρεση τρόπων για την αποτροπή της αιφνίδιας λύσης της συνεργασίας μεταξύ
ωφελούμενου και Προσωπικού Βοηθού χωρίς προηγούμενη ενημέρωση του πρώτου.
Επιπλέον, κρίνουμε σκόπιμο να επισημάνουμε ότι, μολονότι
έχει προβλεφθεί η καθολική εφαρμογή της Υπηρεσίας του Προσωπικού Βοηθού μέσω
των Περιφερειακών Προγραμμάτων του ΕΣΠΑ 2021-2027, παραμένει ανησυχητικά ασαφές
εάν θα υφίστανται οι αναγκαίοι πόροι για την υλοποίησή της με τη λήξη της
πιλοτικής εφαρμογής του Προγράμματος, δεδομένου ότι θα βρισκόμαστε στο έκτο
έτος εφαρμογής των εν λόγω Προγραμμάτων.
Κυρία Υπουργέ,
Καθώς ο χρόνος μετρά πλέον αντίστροφα και τα περιθώρια
στενεύουν, αιτούμαστε την άμεση πραγματοποίηση συνάντησης μαζί σας προκειμένου
να συζητήσουμε διεξοδικά ζητήματα που αφορούν:
• στην υλοποίηση, την ολοκλήρωση και την αξιολόγηση της
πιλοτικής εφαρμογής του Προγράμματος,
• στη διασφάλιση της απαιτούμενης χρηματοδότησης και στη
διαμόρφωση ενός πλήρους και λειτουργικού θεσμικού πλαισίου για την καθολική
εφαρμογή της Υπηρεσίας, κατά τρόπο πλήρως εναρμονισμένο με τις διατάξεις της
Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες.
Ελπίζοντας στην άμεση και θετική ανταπόκρισή σας.
Με εκτίμηση
Ο Πρόεδρος
Ι. Βαρδακαστάνης
Ο Γεν. Γραμματέας
Β. Κούτσιανος