ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΒΗΜΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ - ΠΑΝ.ΒΗ.ΑΝ.: Σχολεία και Συμπεριληπτική Εκπαίδευση: Αθέατο καμουφλάρισμα της επιχείρησης μείωσης των δαπανών για την ειδική αγωγή; Σχολεία και Συμπεριληπτική Εκπαίδευση: Αθέατο καμουφλάρισμα της επιχείρησης μείωσης των δαπανών για την ειδική αγωγή; Χρήστος Κάτσικας Ανισότητες μέσα στις ανισότητες, μαθητές σε εγκατάλειψη – Ιδεολογική προετοιμασία των γονέων, των εκπαιδευτικών και της κοινωνίας γενικότερα να αποδεχτούν τη μείωση των δαπανών για την ειδική αγωγή; Στα τέλη Σεπτεμβρίου του 2024, ο Κυριάκος Πιερρακάκης, με αφορμή τα εγκαίνια του Ενιαίου Ειδικού Επαγγελματικού Γυμνασίου Λυκείου (ΕΝΕΕΓΥΛ) Κηφισιάς προχώρησε σε μια ανάρτηση στα social media, υποστηρίζοντας ότι η κοινωνία και τα εκπαιδευτικά συστήματα κρίνονται στη λέξη «συμπερίληψη». «Αν υπάρχει κάτι που οφείλει να βρίσκεται στον πυρήνα της εκπαιδευτικής διαδικασίας -και εκεί είναι που κρίνονται όχι απλώς τα εκπαιδευτικά συστήματα αλλά οι κοινωνίες- αυτό συνοψίζεται σε μία λέξη, τη λέξη συμπερίληψη», τόνισε ο υπουργός Παιδείας. Για το ίδιο θέμα σε μια από τις σελίδες του ΙΕΠ διαβάζουμε ότι η «Συμπεριληπτική Εκπαίδευση είναι μια ανοικτή συνεχής διαδικασία βελτίωσης του σχολικού κλίματος, των σχέσεων και της ποιότητας μάθησης στο σχολείο ώστε όλα τα πρόσωπα -παιδιά, εκπαιδευτικοί, γονείς- να απολαμβάνουν με αξιοπρέπεια, ισότητα και δημοκρατία το δικαίωμα στην εκπαίδευση. Η Συμπεριληπτική Εκπαίδευση ως όρος σχετίζεται στενά -και ενίοτε ταυτίζεται- με τους όρους Σχολείο για όλους, Δημοκρατικό Σχολείο, Καθολικός Σχεδιασμός της Μάθησης». Αλλά και η πρώην υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως το Μάρτιο του 2022 δήλωσε μεταξύ άλλων ότι «μεριμνούμε για το δικαίωμα στην εκπαίδευση, την ισότιμη ένταξη όλων των παιδιών χωρίς διακρίσεις, την ενίσχυση των Τάξεων Υποδοχής και των Δομών Υποδοχής για την Εκπαίδευση των Προσφύγων καθώς και για επιμορφώσεις εκπαιδευτικών, την παρακολούθηση της φοίτησης των παιδιών και την επίλυση των ζητημάτων σε κάθε στάδιο της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Στόχος μας, η διαμόρφωση ενός ουσιαστικά συμπεριληπτικού σχολείου.» Οφείλουμε να παρατηρήσουμε ότι, το τελευταίο χρονικό διάστημα, χέρι χέρι με τις υπουργικές εξαγγελίες για διαδραστικούς πίνακες, ψηφιακά φροντιστήρια, πλατφόρμες για bullying, νέες ψηφιακές πύλες και άλλα ηχηρά παρόμοια, παρελαύνει η συμπεριληπτική εκπαίδευση κατακτώντας τη δεύτερη θέση στο επίπεδο των εξαγγελιών. Εύηχες διακηρύξεις περί ισότιμης ένταξης όλων των παιδιών χωρίς διακρίσεις: Μύθος και πραγματικότητα Αλήθεια ποιος θα μπορούσε να διαφωνήσει για μία Παιδεία στη βάση της ισότητας; Ποιος δεν θα συμφωνούσε πως η περιθωριοποίηση και ο αποκλεισμός, ειδικά από τη δημόσια δωρεάν παιδεία, θα πρέπει να καταπολεμηθούν; Ε, λοιπόν, η μαγική συνταγή επιτέλους βρέθηκε και ακούει στο όνομα: «συμπεριληπτική εκπαίδευση»! Τώρα, σε κάθε τάξη μπορούμε να έχουμε μαθητές όλων των γνωστικών και νοητικών επιπέδων και ικανοτήτων στο πλαίσιο της επίσης «προοδευτικής» αντίληψης με σύνθημα: «ένα σχολείο για όλους!» Πόσο όμως η πραγματικότητα έχει οποιαδήποτε σχέση με τις διακηρύξεις; Για να τα δούμε τα πράγματα με μια σειρά. Ανισότητες μέσα στις ανισότητες, μαθητές σε εγκατάλειψη Στην Ελλάδα, όπως είναι γνωστό και καταγεγραμμένο, οι δομές της Ειδικής Εκπαίδευσης είναι ανεπαρκέστατες, είτε μιλάμε για τα ειδικά σχολεία, είτε μιλάμε γι αυτές που είναι ενταγμένες στο γενικό σχολείο όπως είναι τα τμήματα ένταξης ή η παράλληλη στήριξη. Υπάρχει σοβαρό πρόβλημα διαχρονικά στα Ειδικά Σχολεία. Αυτό που τα χαρακτηρίζει είναι η υποβάθμιση, το ελάχιστο μόνιμο προσωπικό, ελλείψεις στις αναγκαίες τεχνικές και τεχνολογικές υποδομές, προβλήματα με τη μεταφορά των μαθητών, κ.τ.λ. Το κτιριακό είναι μόνο ένα από τα προβλήματα καθώς έχει καταγραφεί ότι πολλά ειδικά σχολεία είναι ακατάλληλα, δεν υπάρχουν μέτρα πυρασφάλειας, δεν υπάρχει πρόσβαση για άτομα με αμαξίδια. Τα περισσότερα ειδικά σχολεία είναι υπερπλήρη όπου στοιβάζονται μαθητές και εκπαιδευτικοί σε ακατάλληλους χώρους. Αν πάμε τώρα στις ειδικές δομές εντός του γενικού σχολείου, που προσφέρονται για τα παιδιά με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, το πρώτο που θα διαπιστώσουμε είναι ότι και σε αυτήν την περίπτωση, ο αριθμός των δομών είναι πολύ μικρός σε σχέση με τις ανάγκες που υπάρχουν. Δεν επαρκούν τα τμήματα ένταξης στην πρωτοβάθμια και είναι ελάχιστα στη δευτεροβάθμια. Επομένως, χιλιάδες παιδιά που αντιμετωπίζουν συγκεκριμένες δυσκολίες στα μαθήματα, δεν παίρνουν καμία απολύτως ειδική παιδαγωγική στήριξη. Ακόμα, πιο κραυγαλέα είναι η υποβάθμιση στο θεσμό της παράλληλης στήριξης. Σύμφωνα με όσα προβλέπονται, παράλληλη στήριξη δικαιούνται τα παιδιά που ανήκουν σε όλο το φάσμα του αυτισμού και τα παιδιά με ελλειμματική προσοχή και υπερκινητικότητα κ.ά. Τα νούμερα και σε αυτήν την περίπτωση είναι αποκαλυπτικά. Χιλιάδες παιδιά που δικαιούνται στήριξης μένουν αβοήθητα καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Και τα «τυχερά» μοιράζονται την ειδική παιδαγωγό με άλλα τρία ή τέσσερα παιδιά. Μέσα σε την κατάσταση, ανθεί η ιδιωτική πρωτοβουλία, καθώς αναγκάζονται οι γονείς να καλύψουν το κενό από τη δική τους την τσέπη, προσλαμβάνοντας ιδιώτες για παράλληλη στήριξη και όλα αυτά με την ανοχή και τη νομιμοποίηση του υπουργείου. Με λίγα λόγια στο γενικό σχολείο λειτουργούν τα Τμήματα Ένταξης και ο θεσμός της Παράλληλης Στήριξης που χαρακτηρίζονται υποστηρικτικές λειτουργίες ενός συμπεριληπτικού σχολείου, δυστυχώς στα μέτρα της συνολικότερης εικόνας της Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, δηλαδή συρρικνωμένα, υποβαθμισμένα, που καλύπτονται σχεδόν εξολοκλήρου από αναπληρωτές. Κοντολογίς, το λεγόμενο συμπεριληπτικό σχολείο, με σειρά νόμων διαχρονικά όλων των κυβερνήσεων, έχει γίνει πιο αφιλόξενο για όλους τους μαθητές και πολύ περισσότερο για τους πλέον αδύναμους, καθώς έχει βαθύνει και βαθαίνει ολοένα και περισσότερο τις περικοπές, τον ανταγωνιστικό και εξεταστικοκεντρικό του χαρακτήρα, την ανάγκη καταφυγής σε φροντιστηριακά στέγαστρα. Σε μια εκπαίδευση που η Τράπεζα Θεμάτων, ο εξοβελισμός των καλλιτεχνικών μαθημάτων, ο περιορισμός της άθλησης και η κυριαρχία του γνωσιοκεντρικού χαρακτήρα με όρους αδυσώπητου ανταγωνισμού, μετατρέπουν το σχολείο σε μαραθώνιο για γερά νεύρα, τα παιδιά με αναπηρίες ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες εξοβελίζονται ή ασθμαίνοντας παλεύουν να παρακολουθήσουν τους ρυθμούς και τον τρόπο λειτουργίας που σίγουρα εξαντλεί τα κουράγια και τις αντοχές τους. Τα ερωτήματα πηγάζουν και πριμοδοτούνται από την ίδια την κατάσταση που έχουν διαμορφώσει οι νομοθετικές παρεμβάσεις της ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας. Μιας ηγεσίας που βλέπει τη σχολική χρονιά να ξεκινά με «στόχο ένα ποιοτικό, συμπεριληπτικό , σύγχρονο, καινοτόμο σχολείο», ωστόσο τα μεγάλα λόγια, δεν μπορούν να φωτίσουν το μαύρο φόντο μιας πραγματικότητας που η ίδια έχει διαμορφώσει. Ένα σχολείο μπορεί να είναι συμπεριληπτικό όταν είναι υποστελεχωμένο; Όταν τα τμήματα έχουν 25 και βάλε μαθητές μαζί με παιδιά με αναπηρίες ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες; Όταν οι μαθητές με ειδικές ανάγκες στο τέλος της χρονιάς εξετάζονται στα ίδια ακριβώς θέματα με τους άλλους συμμαθητές τους και είτε ξετινάζονται στις εξετάσεις είτε προάγονται στην επόμενη τάξη στη βάση μιας ελεημοσύνης που μπορεί να μαλακώνει την καρδιά αλλά δεν αντιμετωπίζει την ανισότητα; Πολύ σωστά ο εκπαιδευτικός Τάσος Χατζηαναστασίου σημειώνει ότι έχουμε πιθανόν παγκόσμια πρωτοτυπία να θεωρούμε ως ισότητα ευκαιριών την αμορφωσιά! Αντί δηλαδή να υπάρχει φροντίδα για ουσιαστική και πλήρη λειτουργία υποστηρικτικών δομών στη βασική εκπαίδευση, κρύβεται το πρόβλημα κάτω από το χαλί, ανεμίζεται η σημαία της δήθεν «ισότητας» ώσπου να έρθει η ωμή κοινωνική πραγματικότητα να αποκαταστήσει την τάξη, δηλαδή τις υπαρκτές κοινωνικές ανισότητες! Η «ισότητα» όπως την εννοεί η θεωρία της «συμπερίληψης» έχει καθαρά σε νεοφιλελεύθερη βάση: όλοι ίσοι σε μία άνιση κοινωνία! Στο πλαίσιο αυτό η «συμπερίληψη» καμιά ισότητα ευκαιριών δεν διασφαλίζει. Δεν ωφελεί δηλαδή ούτε τα άτομα ούτε το κοινωνικό σύνολο. Αντίθετα, ενώ δεν προσφέρει τίποτα στους δήθεν «επωφελούμενους», όσο ανεβαίνουμε βαθμίδα εξοστρακίζει μαθητές από το σχολείο που δεν θα μπορούν να παρακολουθούν το πρόγραμμα του «ενός σχολείου για όλα τα παιδιά». Όσο για τους εκπαιδευτικούς η «συμπερίληψη» με την εξατομίκευση της διδασκαλίας που υποχρεωτικά προβλέπει, θα αποτελέσει ακόμη μία αφορμή για την απαξίωση και συκοφάντησή τους ότι «δεν κάνουν τη δουλειά τους». Πηγή: www.alfavita.gr

Πέμπτη 31 Οκτωβρίου 2024

Σχολεία και Συμπεριληπτική Εκπαίδευση: Αθέατο καμουφλάρισμα της επιχείρησης μείωσης των δαπανών για την ειδική αγωγή; Σχολεία και Συμπεριληπτική Εκπαίδευση: Αθέατο καμουφλάρισμα της επιχείρησης μείωσης των δαπανών για την ειδική αγωγή; Χρήστος Κάτσικας Ανισότητες μέσα στις ανισότητες, μαθητές σε εγκατάλειψη – Ιδεολογική προετοιμασία των γονέων, των εκπαιδευτικών και της κοινωνίας γενικότερα να αποδεχτούν τη μείωση των δαπανών για την ειδική αγωγή; Στα τέλη Σεπτεμβρίου του 2024, ο Κυριάκος Πιερρακάκης, με αφορμή τα εγκαίνια του Ενιαίου Ειδικού Επαγγελματικού Γυμνασίου Λυκείου (ΕΝΕΕΓΥΛ) Κηφισιάς προχώρησε σε μια ανάρτηση στα social media, υποστηρίζοντας ότι η κοινωνία και τα εκπαιδευτικά συστήματα κρίνονται στη λέξη «συμπερίληψη». «Αν υπάρχει κάτι που οφείλει να βρίσκεται στον πυρήνα της εκπαιδευτικής διαδικασίας -και εκεί είναι που κρίνονται όχι απλώς τα εκπαιδευτικά συστήματα αλλά οι κοινωνίες- αυτό συνοψίζεται σε μία λέξη, τη λέξη συμπερίληψη», τόνισε ο υπουργός Παιδείας. Για το ίδιο θέμα σε μια από τις σελίδες του ΙΕΠ διαβάζουμε ότι η «Συμπεριληπτική Εκπαίδευση είναι μια ανοικτή συνεχής διαδικασία βελτίωσης του σχολικού κλίματος, των σχέσεων και της ποιότητας μάθησης στο σχολείο ώστε όλα τα πρόσωπα -παιδιά, εκπαιδευτικοί, γονείς- να απολαμβάνουν με αξιοπρέπεια, ισότητα και δημοκρατία το δικαίωμα στην εκπαίδευση. Η Συμπεριληπτική Εκπαίδευση ως όρος σχετίζεται στενά -και ενίοτε ταυτίζεται- με τους όρους Σχολείο για όλους, Δημοκρατικό Σχολείο, Καθολικός Σχεδιασμός της Μάθησης». Αλλά και η πρώην υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως το Μάρτιο του 2022 δήλωσε μεταξύ άλλων ότι «μεριμνούμε για το δικαίωμα στην εκπαίδευση, την ισότιμη ένταξη όλων των παιδιών χωρίς διακρίσεις, την ενίσχυση των Τάξεων Υποδοχής και των Δομών Υποδοχής για την Εκπαίδευση των Προσφύγων καθώς και για επιμορφώσεις εκπαιδευτικών, την παρακολούθηση της φοίτησης των παιδιών και την επίλυση των ζητημάτων σε κάθε στάδιο της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Στόχος μας, η διαμόρφωση ενός ουσιαστικά συμπεριληπτικού σχολείου.» Οφείλουμε να παρατηρήσουμε ότι, το τελευταίο χρονικό διάστημα, χέρι χέρι με τις υπουργικές εξαγγελίες για διαδραστικούς πίνακες, ψηφιακά φροντιστήρια, πλατφόρμες για bullying, νέες ψηφιακές πύλες και άλλα ηχηρά παρόμοια, παρελαύνει η συμπεριληπτική εκπαίδευση κατακτώντας τη δεύτερη θέση στο επίπεδο των εξαγγελιών. Εύηχες διακηρύξεις περί ισότιμης ένταξης όλων των παιδιών χωρίς διακρίσεις: Μύθος και πραγματικότητα Αλήθεια ποιος θα μπορούσε να διαφωνήσει για μία Παιδεία στη βάση της ισότητας; Ποιος δεν θα συμφωνούσε πως η περιθωριοποίηση και ο αποκλεισμός, ειδικά από τη δημόσια δωρεάν παιδεία, θα πρέπει να καταπολεμηθούν; Ε, λοιπόν, η μαγική συνταγή επιτέλους βρέθηκε και ακούει στο όνομα: «συμπεριληπτική εκπαίδευση»! Τώρα, σε κάθε τάξη μπορούμε να έχουμε μαθητές όλων των γνωστικών και νοητικών επιπέδων και ικανοτήτων στο πλαίσιο της επίσης «προοδευτικής» αντίληψης με σύνθημα: «ένα σχολείο για όλους!» Πόσο όμως η πραγματικότητα έχει οποιαδήποτε σχέση με τις διακηρύξεις; Για να τα δούμε τα πράγματα με μια σειρά. Ανισότητες μέσα στις ανισότητες, μαθητές σε εγκατάλειψη Στην Ελλάδα, όπως είναι γνωστό και καταγεγραμμένο, οι δομές της Ειδικής Εκπαίδευσης είναι ανεπαρκέστατες, είτε μιλάμε για τα ειδικά σχολεία, είτε μιλάμε γι αυτές που είναι ενταγμένες στο γενικό σχολείο όπως είναι τα τμήματα ένταξης ή η παράλληλη στήριξη. Υπάρχει σοβαρό πρόβλημα διαχρονικά στα Ειδικά Σχολεία. Αυτό που τα χαρακτηρίζει είναι η υποβάθμιση, το ελάχιστο μόνιμο προσωπικό, ελλείψεις στις αναγκαίες τεχνικές και τεχνολογικές υποδομές, προβλήματα με τη μεταφορά των μαθητών, κ.τ.λ. Το κτιριακό είναι μόνο ένα από τα προβλήματα καθώς έχει καταγραφεί ότι πολλά ειδικά σχολεία είναι ακατάλληλα, δεν υπάρχουν μέτρα πυρασφάλειας, δεν υπάρχει πρόσβαση για άτομα με αμαξίδια. Τα περισσότερα ειδικά σχολεία είναι υπερπλήρη όπου στοιβάζονται μαθητές και εκπαιδευτικοί σε ακατάλληλους χώρους. Αν πάμε τώρα στις ειδικές δομές εντός του γενικού σχολείου, που προσφέρονται για τα παιδιά με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, το πρώτο που θα διαπιστώσουμε είναι ότι και σε αυτήν την περίπτωση, ο αριθμός των δομών είναι πολύ μικρός σε σχέση με τις ανάγκες που υπάρχουν. Δεν επαρκούν τα τμήματα ένταξης στην πρωτοβάθμια και είναι ελάχιστα στη δευτεροβάθμια. Επομένως, χιλιάδες παιδιά που αντιμετωπίζουν συγκεκριμένες δυσκολίες στα μαθήματα, δεν παίρνουν καμία απολύτως ειδική παιδαγωγική στήριξη. Ακόμα, πιο κραυγαλέα είναι η υποβάθμιση στο θεσμό της παράλληλης στήριξης. Σύμφωνα με όσα προβλέπονται, παράλληλη στήριξη δικαιούνται τα παιδιά που ανήκουν σε όλο το φάσμα του αυτισμού και τα παιδιά με ελλειμματική προσοχή και υπερκινητικότητα κ.ά. Τα νούμερα και σε αυτήν την περίπτωση είναι αποκαλυπτικά. Χιλιάδες παιδιά που δικαιούνται στήριξης μένουν αβοήθητα καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Και τα «τυχερά» μοιράζονται την ειδική παιδαγωγό με άλλα τρία ή τέσσερα παιδιά. Μέσα σε την κατάσταση, ανθεί η ιδιωτική πρωτοβουλία, καθώς αναγκάζονται οι γονείς να καλύψουν το κενό από τη δική τους την τσέπη, προσλαμβάνοντας ιδιώτες για παράλληλη στήριξη και όλα αυτά με την ανοχή και τη νομιμοποίηση του υπουργείου. Με λίγα λόγια στο γενικό σχολείο λειτουργούν τα Τμήματα Ένταξης και ο θεσμός της Παράλληλης Στήριξης που χαρακτηρίζονται υποστηρικτικές λειτουργίες ενός συμπεριληπτικού σχολείου, δυστυχώς στα μέτρα της συνολικότερης εικόνας της Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, δηλαδή συρρικνωμένα, υποβαθμισμένα, που καλύπτονται σχεδόν εξολοκλήρου από αναπληρωτές. Κοντολογίς, το λεγόμενο συμπεριληπτικό σχολείο, με σειρά νόμων διαχρονικά όλων των κυβερνήσεων, έχει γίνει πιο αφιλόξενο για όλους τους μαθητές και πολύ περισσότερο για τους πλέον αδύναμους, καθώς έχει βαθύνει και βαθαίνει ολοένα και περισσότερο τις περικοπές, τον ανταγωνιστικό και εξεταστικοκεντρικό του χαρακτήρα, την ανάγκη καταφυγής σε φροντιστηριακά στέγαστρα. Σε μια εκπαίδευση που η Τράπεζα Θεμάτων, ο εξοβελισμός των καλλιτεχνικών μαθημάτων, ο περιορισμός της άθλησης και η κυριαρχία του γνωσιοκεντρικού χαρακτήρα με όρους αδυσώπητου ανταγωνισμού, μετατρέπουν το σχολείο σε μαραθώνιο για γερά νεύρα, τα παιδιά με αναπηρίες ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες εξοβελίζονται ή ασθμαίνοντας παλεύουν να παρακολουθήσουν τους ρυθμούς και τον τρόπο λειτουργίας που σίγουρα εξαντλεί τα κουράγια και τις αντοχές τους. Τα ερωτήματα πηγάζουν και πριμοδοτούνται από την ίδια την κατάσταση που έχουν διαμορφώσει οι νομοθετικές παρεμβάσεις της ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας. Μιας ηγεσίας που βλέπει τη σχολική χρονιά να ξεκινά με «στόχο ένα ποιοτικό, συμπεριληπτικό , σύγχρονο, καινοτόμο σχολείο», ωστόσο τα μεγάλα λόγια, δεν μπορούν να φωτίσουν το μαύρο φόντο μιας πραγματικότητας που η ίδια έχει διαμορφώσει. Ένα σχολείο μπορεί να είναι συμπεριληπτικό όταν είναι υποστελεχωμένο; Όταν τα τμήματα έχουν 25 και βάλε μαθητές μαζί με παιδιά με αναπηρίες ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες; Όταν οι μαθητές με ειδικές ανάγκες στο τέλος της χρονιάς εξετάζονται στα ίδια ακριβώς θέματα με τους άλλους συμμαθητές τους και είτε ξετινάζονται στις εξετάσεις είτε προάγονται στην επόμενη τάξη στη βάση μιας ελεημοσύνης που μπορεί να μαλακώνει την καρδιά αλλά δεν αντιμετωπίζει την ανισότητα; Πολύ σωστά ο εκπαιδευτικός Τάσος Χατζηαναστασίου σημειώνει ότι έχουμε πιθανόν παγκόσμια πρωτοτυπία να θεωρούμε ως ισότητα ευκαιριών την αμορφωσιά! Αντί δηλαδή να υπάρχει φροντίδα για ουσιαστική και πλήρη λειτουργία υποστηρικτικών δομών στη βασική εκπαίδευση, κρύβεται το πρόβλημα κάτω από το χαλί, ανεμίζεται η σημαία της δήθεν «ισότητας» ώσπου να έρθει η ωμή κοινωνική πραγματικότητα να αποκαταστήσει την τάξη, δηλαδή τις υπαρκτές κοινωνικές ανισότητες! Η «ισότητα» όπως την εννοεί η θεωρία της «συμπερίληψης» έχει καθαρά σε νεοφιλελεύθερη βάση: όλοι ίσοι σε μία άνιση κοινωνία! Στο πλαίσιο αυτό η «συμπερίληψη» καμιά ισότητα ευκαιριών δεν διασφαλίζει. Δεν ωφελεί δηλαδή ούτε τα άτομα ούτε το κοινωνικό σύνολο. Αντίθετα, ενώ δεν προσφέρει τίποτα στους δήθεν «επωφελούμενους», όσο ανεβαίνουμε βαθμίδα εξοστρακίζει μαθητές από το σχολείο που δεν θα μπορούν να παρακολουθούν το πρόγραμμα του «ενός σχολείου για όλα τα παιδιά». Όσο για τους εκπαιδευτικούς η «συμπερίληψη» με την εξατομίκευση της διδασκαλίας που υποχρεωτικά προβλέπει, θα αποτελέσει ακόμη μία αφορμή για την απαξίωση και συκοφάντησή τους ότι «δεν κάνουν τη δουλειά τους». Πηγή: www.alfavita.gr

Σχολεία και Συμπεριληπτική Εκπαίδευση: Αθέατο καμουφλάρισμα της επιχείρησης μείωσης των δαπανών για την ειδική αγωγή;

Χρήστος Κάτσικας

Ανισότητες μέσα στις ανισότητες, μαθητές σε εγκατάλειψη – Ιδεολογική προετοιμασία των γονέων, των εκπαιδευτικών και της κοινωνίας γενικότερα να αποδεχτούν τη μείωση των δαπανών για την ειδική αγωγή;

Στα τέλη Σεπτεμβρίου του 2024, ο Κυριάκος Πιερρακάκης, με αφορμή τα εγκαίνια του Ενιαίου Ειδικού Επαγγελματικού Γυμνασίου Λυκείου (ΕΝΕΕΓΥΛ) Κηφισιάς προχώρησε σε μια ανάρτηση στα social media, υποστηρίζοντας ότι η κοινωνία και τα εκπαιδευτικά συστήματα κρίνονται στη λέξη «συμπερίληψη».

«Αν υπάρχει κάτι που οφείλει να βρίσκεται στον πυρήνα της εκπαιδευτικής διαδικασίας -και εκεί είναι που κρίνονται όχι απλώς τα εκπαιδευτικά συστήματα αλλά οι κοινωνίες- αυτό συνοψίζεται σε μία λέξη, τη λέξη συμπερίληψη», τόνισε ο υπουργός Παιδείας.

Για το ίδιο θέμα σε μια από τις σελίδες του ΙΕΠ διαβάζουμε ότι η «Συμπεριληπτική Εκπαίδευση είναι μια ανοικτή συνεχής διαδικασία βελτίωσης του σχολικού κλίματος, των σχέσεων και της ποιότητας μάθησης στο σχολείο ώστε όλα τα πρόσωπα -παιδιά, εκπαιδευτικοί, γονείς- να απολαμβάνουν με αξιοπρέπεια, ισότητα και δημοκρατία το δικαίωμα στην εκπαίδευση.

Η Συμπεριληπτική Εκπαίδευση ως όρος σχετίζεται στενά -και ενίοτε ταυτίζεται- με τους όρους Σχολείο για όλους, Δημοκρατικό Σχολείο, Καθολικός Σχεδιασμός της Μάθησης».

Αλλά και η πρώην υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως το Μάρτιο του 2022 δήλωσε μεταξύ άλλων ότι «μεριμνούμε για το δικαίωμα στην εκπαίδευση, την ισότιμη ένταξη όλων των παιδιών χωρίς διακρίσεις, την ενίσχυση των Τάξεων Υποδοχής και των Δομών Υποδοχής για την Εκπαίδευση των Προσφύγων καθώς και για επιμορφώσεις εκπαιδευτικών, την παρακολούθηση της φοίτησης των παιδιών και την επίλυση των ζητημάτων σε κάθε στάδιο της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Στόχος μας, η διαμόρφωση ενός ουσιαστικά συμπεριληπτικού σχολείου.»

Οφείλουμε να παρατηρήσουμε ότι, το τελευταίο χρονικό διάστημα, χέρι χέρι με τις υπουργικές εξαγγελίες για διαδραστικούς πίνακες, ψηφιακά φροντιστήρια, πλατφόρμες για bullying, νέες ψηφιακές πύλες και άλλα ηχηρά παρόμοια, παρελαύνει η συμπεριληπτική εκπαίδευση κατακτώντας τη δεύτερη θέση στο επίπεδο των εξαγγελιών.

Εύηχες διακηρύξεις περί ισότιμης ένταξης όλων των παιδιών χωρίς διακρίσεις: Μύθος και πραγματικότητα

Αλήθεια ποιος θα μπορούσε να διαφωνήσει για μία Παιδεία στη βάση της ισότητας; Ποιος δεν θα συμφωνούσε πως η περιθωριοποίηση και ο αποκλεισμός, ειδικά από τη δημόσια δωρεάν παιδεία, θα πρέπει να καταπολεμηθούν; Ε, λοιπόν, η μαγική συνταγή επιτέλους βρέθηκε και ακούει στο όνομα: «συμπεριληπτική εκπαίδευση»! Τώρα, σε κάθε τάξη μπορούμε να έχουμε μαθητές όλων των γνωστικών και νοητικών επιπέδων και ικανοτήτων στο πλαίσιο της επίσης «προοδευτικής» αντίληψης με σύνθημα: «ένα σχολείο για όλους!»

Πόσο όμως η πραγματικότητα έχει οποιαδήποτε σχέση με τις διακηρύξεις;

Για να τα δούμε τα πράγματα με μια σειρά.

Ανισότητες μέσα στις ανισότητες, μαθητές σε εγκατάλειψη

Στην Ελλάδα, όπως είναι γνωστό και καταγεγραμμένο, οι δομές της Ειδικής Εκπαίδευσης είναι ανεπαρκέστατες, είτε μιλάμε για τα ειδικά σχολεία, είτε μιλάμε γι αυτές που είναι ενταγμένες στο γενικό σχολείο όπως είναι τα τμήματα ένταξης ή η παράλληλη στήριξη.

Υπάρχει σοβαρό πρόβλημα διαχρονικά στα Ειδικά Σχολεία. Αυτό που τα χαρακτηρίζει είναι η υποβάθμιση, το ελάχιστο μόνιμο προσωπικό, ελλείψεις στις αναγκαίες τεχνικές και τεχνολογικές υποδομές, προβλήματα με τη μεταφορά των μαθητών, κ.τ.λ. Το κτιριακό είναι μόνο ένα από τα προβλήματα καθώς έχει καταγραφεί ότι πολλά ειδικά σχολεία είναι ακατάλληλα, δεν υπάρχουν μέτρα πυρασφάλειας, δεν υπάρχει πρόσβαση για άτομα με αμαξίδια. Τα περισσότερα ειδικά σχολεία είναι υπερπλήρη όπου στοιβάζονται μαθητές και εκπαιδευτικοί σε ακατάλληλους χώρους.

Αν πάμε τώρα στις ειδικές δομές εντός του γενικού σχολείου, που προσφέρονται για τα παιδιά με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, το πρώτο που θα διαπιστώσουμε είναι ότι και σε αυτήν την περίπτωση, ο αριθμός των δομών είναι πολύ μικρός σε σχέση με τις ανάγκες που υπάρχουν. Δεν επαρκούν τα τμήματα ένταξης στην πρωτοβάθμια και είναι ελάχιστα στη δευτεροβάθμια. Επομένως, χιλιάδες παιδιά που αντιμετωπίζουν συγκεκριμένες δυσκολίες στα μαθήματα, δεν παίρνουν καμία απολύτως ειδική παιδαγωγική στήριξη.

Ακόμα, πιο κραυγαλέα είναι η υποβάθμιση στο θεσμό της παράλληλης στήριξης. Σύμφωνα με όσα προβλέπονται, παράλληλη στήριξη δικαιούνται τα παιδιά που ανήκουν σε όλο το φάσμα του αυτισμού και τα παιδιά με ελλειμματική προσοχή και υπερκινητικότητα κ.ά. Τα νούμερα και σε αυτήν την περίπτωση είναι αποκαλυπτικά. Χιλιάδες παιδιά που δικαιούνται στήριξης μένουν αβοήθητα καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Και τα «τυχερά» μοιράζονται την ειδική παιδαγωγό με άλλα τρία ή τέσσερα παιδιά. Μέσα σε την κατάσταση, ανθεί η ιδιωτική πρωτοβουλία, καθώς αναγκάζονται οι γονείς να καλύψουν το κενό από τη δική τους την τσέπη, προσλαμβάνοντας ιδιώτες για παράλληλη στήριξη και όλα αυτά με την ανοχή και τη νομιμοποίηση του υπουργείου.

Με λίγα λόγια στο γενικό σχολείο λειτουργούν τα Τμήματα Ένταξης και ο θεσμός της Παράλληλης Στήριξης που χαρακτηρίζονται υποστηρικτικές λειτουργίες ενός συμπεριληπτικού σχολείου, δυστυχώς στα μέτρα της συνολικότερης εικόνας της Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, δηλαδή συρρικνωμένα, υποβαθμισμένα, που καλύπτονται σχεδόν εξολοκλήρου από αναπληρωτές.

Κοντολογίς, το λεγόμενο συμπεριληπτικό σχολείο, με σειρά νόμων διαχρονικά όλων των κυβερνήσεων, έχει γίνει πιο αφιλόξενο για όλους τους μαθητές και πολύ περισσότερο για τους πλέον αδύναμους, καθώς έχει βαθύνει και βαθαίνει ολοένα και περισσότερο τις περικοπές, τον ανταγωνιστικό και εξεταστικοκεντρικό του χαρακτήρα, την ανάγκη καταφυγής σε φροντιστηριακά στέγαστρα.

Σε μια εκπαίδευση που η Τράπεζα Θεμάτων, ο εξοβελισμός των καλλιτεχνικών μαθημάτων, ο περιορισμός της άθλησης και η κυριαρχία του γνωσιοκεντρικού χαρακτήρα με όρους αδυσώπητου ανταγωνισμού, μετατρέπουν το σχολείο σε μαραθώνιο για γερά νεύρα, τα παιδιά με αναπηρίες ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες εξοβελίζονται ή ασθμαίνοντας παλεύουν να παρακολουθήσουν τους ρυθμούς και τον τρόπο λειτουργίας που σίγουρα εξαντλεί τα κουράγια και τις αντοχές τους.

Τα ερωτήματα πηγάζουν και πριμοδοτούνται από την ίδια την κατάσταση που έχουν διαμορφώσει οι νομοθετικές παρεμβάσεις της ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας. Μιας ηγεσίας που βλέπει τη σχολική χρονιά να ξεκινά με «στόχο ένα ποιοτικό, συμπεριληπτικό , σύγχρονο, καινοτόμο σχολείο», ωστόσο τα μεγάλα λόγια, δεν μπορούν να φωτίσουν το μαύρο φόντο μιας πραγματικότητας που η ίδια έχει διαμορφώσει.

Ένα σχολείο μπορεί να είναι συμπεριληπτικό όταν είναι υποστελεχωμένο;

Όταν τα τμήματα έχουν 25 και βάλε μαθητές μαζί με παιδιά με αναπηρίες ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες;

Όταν οι μαθητές με ειδικές ανάγκες στο τέλος της χρονιάς εξετάζονται στα ίδια ακριβώς θέματα με τους άλλους συμμαθητές τους και είτε ξετινάζονται στις εξετάσεις είτε προάγονται στην επόμενη τάξη στη βάση μιας ελεημοσύνης που μπορεί να μαλακώνει την καρδιά αλλά δεν αντιμετωπίζει την ανισότητα;

Πολύ σωστά ο εκπαιδευτικός Τάσος Χατζηαναστασίου σημειώνει ότι έχουμε πιθανόν παγκόσμια πρωτοτυπία να θεωρούμε ως ισότητα ευκαιριών την αμορφωσιά! Αντί δηλαδή να υπάρχει φροντίδα για ουσιαστική και πλήρη λειτουργία υποστηρικτικών δομών στη βασική εκπαίδευση, κρύβεται το πρόβλημα κάτω από το χαλί, ανεμίζεται η σημαία της δήθεν «ισότητας» ώσπου να έρθει η ωμή κοινωνική πραγματικότητα να αποκαταστήσει την τάξη, δηλαδή τις υπαρκτές κοινωνικές ανισότητες! Η «ισότητα» όπως την εννοεί η θεωρία της «συμπερίληψης» έχει καθαρά σε νεοφιλελεύθερη βάση: όλοι ίσοι σε μία άνιση κοινωνία!

Στο πλαίσιο αυτό η «συμπερίληψη» καμιά ισότητα ευκαιριών δεν διασφαλίζει. Δεν ωφελεί δηλαδή ούτε τα άτομα ούτε το κοινωνικό σύνολο. Αντίθετα, ενώ δεν προσφέρει τίποτα στους δήθεν «επωφελούμενους», όσο ανεβαίνουμε βαθμίδα εξοστρακίζει μαθητές από το σχολείο που δεν θα μπορούν να παρακολουθούν το πρόγραμμα του «ενός σχολείου για όλα τα παιδιά». Όσο για τους εκπαιδευτικούς η «συμπερίληψη» με την εξατομίκευση της διδασκαλίας που υποχρεωτικά προβλέπει, θα αποτελέσει ακόμη μία αφορμή για την απαξίωση και συκοφάντησή τους ότι «δεν κάνουν τη δουλειά τους».

Πηγή: www.alfavita.gr