ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ: ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ για τα ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ 2022 Μέρος 2ο

 

ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ: ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ για τα ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ 2022 Μέρος 2ο

1. ΕΚΚΡΕΜΕΙΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΥΝΗΓΟΡΟΥ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΩΝ ΕΤΩΝ

Στο τμήμα αυτό συνοψίζονται οι σημαντικότερες παρεμβάσεις του Συνηγόρου του Πολίτη της τελευταίας πενταετίας αναφορικά με ζητήματα δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία, των οποίων οι συστάσεις/προτάσεις είτε δεν έχουν υλοποιηθεί ακόμη εκ μέρους της πολιτείας, είτε έχουν μερικώς υλοποιηθεί ως προς ορισμένες πτυχές τους.

1.1.         ΘΕΜΑΤΑ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΑΜΕΑ

Το άρθρο 20 (α) της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, «Ατομική Κινητικότητα», προβλέπει:

Η εμπειρία του Συνηγόρου του Πολίτη έχει αναδείξει μέχρι σήμερα δύο βασικές παραμέτρους που επανέρχονται σε όλες τις εκφάνσεις σχετικά με το ζήτημα της ατομικής κινητικότητας με την παραπάνω έννοια:

α. Η κατοχή από το ΑμεΑ της κατάλληλης πιστοποίησης αναπηρίας,

ώστε να καθίσταται βάσει της ισχύουσας νομοθεσία δικαιούχος των παρεχόμενων από το κράτος διευκολύνσεων, απαλλαγών και παροχών στην μετακίνηση. Το πρόβλημα αυτό δυστυχώς διατρέχει την πλειονότητα των παρεμβάσεων του Συνηγόρου και αποτελεί την αιχμή του δόρατος, καθώς η προσκόλληση του κράτους στο αμιγώς ιατρικό μοντέλο πιστοποίησης της αναπηρίας, στην αυστηρά μαθηματική λογική του Ενιαίου Πίνακα Προσδιορισμού Ποσοστών Αναπηρίας, στην ενίοτε αυθαίρετη ή/και αδιαφανή επιλογή των παθήσεων που δικαιούνται την μια ή την άλλη παροχή, στην τυπική γραφειοκρατία συγκεκριμένων διαδικασιών και διατυπώσεων, αλλά και στην ανομοιομορφία των διαδικασιών με τις οποίες η πιστοποίηση αναπηρίας καθίσταται πληροφορία προσβάσιμη στις υπηρεσίες που την χρειάζονται για να χορηγήσουν δικαιώματα, με την ταυτόχρονη προστασία των προσωπικών δεδομένων και την δυνατόν λιγότερη ταλαιπωρία του ΑμεΑ, συχνά οδηγεί σε απώλεια δικαιωμάτων για αδιαφανείς ή και απλά τυπικούς λόγους.

β. Η κατοχή οχήματος ιδιωτικής χρήσης με την μορφή της κυριότητας ή της μίσθωσης, ή η χρήση οχήματος δημόσιας χρήσης (ταξί), με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε αλληλεπίδραση με το κράτος (λ.χ. η πληρωμή των αναλογούντων τελών και φόρων, η στάθμευση του οχήματος σε δημόσιους χώρους, η διέλευση από τους αυτοκινητοδρόμους κλπ). Ένα συχνό πρόβλημα που συναντάται στο πεδίο αυτό είναι ότι υφίστανται ακόμη οχήματα τα οποία είναι χαρακτηρισμένα ως «αναπηρικά» από την απόκτησή τους, με εγγραφή στη σχετική άδεια κυκλοφορίας, και οχήματα μη χαρακτηρισμένα ως αναπηρικά τα οποία ωστόσο κατέχονται για χάρη και προς εξυπηρέτηση ΑμεΑ.

1.1.1.     Η προσήλωση στο ιατρικό μοντέλο, στο κριτήριο του κυλινδρισμού και σε γραφειοκρατικές προσεγγίσεις στη διαδικασία απαλλαγής από τέλη κυκλοφορίας και τέλη ταξινόμησης οχήματος

Η νομοθεσία σχετικά με την χορήγηση ατελειών και φοροαπαλλαγών (απαλλαγή από τέλη κυκλοφορίας και τέλη ταξινόμησης οχήματος) στα ΑμεΑ λόγω κατοχής ΙΧ οχήματος βασίζεται κυρίως σε δυο αρκετά παλιά νομοθετήματα:

             Στο ν. 490/1976 (ΦΕΚ Α΄ 331) Περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως των διατάξεων περί ατελούς εισαγωγής γενικών ειδών υπό αναπήρων: με τον νόμο αυτό εισάγεται ο περιορισμός ότι για την χορήγηση των εκεί προβλεπόμενων ατελειών σε επιβατικά οχήματα ο κυλινδρισμός του κινητήρος δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 1.650 κυβικά εκατοστά, καθώς και οι εξαιρέσεις του περιορισμού αυτού, απόλυτα εξαρτώμενες από το είδος και το ποσοστό της αναπηρίας.

             Στο ν. 1798/1988 (ΦΕΚ Α΄ 166) Υπολογισμός και συντελεστές του φόρου κατανάλωσης καπνοβιομηχανικών προϊόντων και άλλες διατάξεις: το άρθρο 16 του νόμου αυτού διευρύνει τις κατηγορίες και συγκεκριμενοποιεί τις παθήσεις, οι οποίες δικαιούνται τις ατέλειες που προβλέπονται στην προαναφερθείσα νομοθεσία του 1976, με δυο βασικά κριτήρια: την κινητική αναπηρία (παράλυση, ακρωτηριασμό ή σοβαρό περιορισμό της κινητικότητας των άκρων) και την τυφλότητα (ολική τύφλωση και από τους δύο οφθαλμούς), ενώ επαναλαμβάνει τον περιορισμό του κυλινδρισμού, με τις εξαιρέσεις που είχε και η προηγούμενη νομοθεσία.

Φυσικά η νομοθεσία αυτή έχει υποστεί τροποποιήσεις και διευρύνσεις, και οι αρχικά τρεις μόνο κατηγορίες αναπήρων επεκτάθηκαν στο πέρασμα του χρόνου (1) και είναι σήμερα περισσότερες με τις τελευταίες τροποποιήσεις και διευρύνσεις (2) υπέρ όλων των πασχόντων από ανεπάρκειες τελικού σταδίου, των μεταμοσχευμένων και των μερικώς τυφλών (80%) (3).

Ωστόσο πρόκειται για νομοθεσία που υιοθετήθηκε προ τεσσάρων αφενός και τριών αφετέρου δεκαετιών, σε μια εποχή όπου όντως το ιατρικό μοντέλο ήταν το επικρατούν παγκοσμίως. Στη νομοθεσία αυτή καθίσταται φανερό ότι το ιατρικό μοντέλο εξακολουθεί να υφίσταται στην Ελλάδα και να εισάγει σημαντικούς περιορισμούς, όπως συγκεκριμένες παθήσεις και συγκεκριμένο κυλινδρισμό του οχήματος για την χορήγηση φοροαπαλλαγών και άλλων δικαιωμάτων, χωρίς να λαμβάνει υπόψη ούτε τις κρατούσες τάσεις της κοινωνικής εξέλιξης και συνοχής ούτε την μεταγενέστερη εθνική και διεθνή νομοθεσία που ενσωματώνεται αρχικά στις σχετικές διατάξεις του Συντάγματος (άρθρο 4, Ισότητα των Ελλήνων, άρθρο 21, Δικαιώματα ατόμων με αναπηρίες, άρθρο 25, Αρχή του κοινωνικού κράτους δικαίου, προστασία θεμελιωδών δικαιωμάτων), ούτε την αντίστοιχη Ευρωπαϊκή νομοθεσία καταπολέμησης των διακρίσεων αλλά ούτε και την Σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ΑμεΑ και τις εξ αυτής απορρέουσες υποχρεώσεις της χώρας.

Ο Συνήγορος του Πολίτη έχει απευθύνει μακροσκελή έγγραφα προς τις αρμόδιες υπηρεσίες και για τα δύο αυτά θέματα, την ανάγκη αναθεώρησης του Ενιαίου Πίνακα Προσδιορισμού Ποσοστών Αναπηρίας (4) προς την κατεύθυνση απαλοιφής των περιορισμών και συμπερίληψης όσο το δυνατόν ευρύτερων κατηγοριών ΑμεΑ αλλά και επανεξέτασης του κριτηρίου του κυλινδρισμού (5) με στόχο την πλήρη εξάλειψή του, στα οποία εκτίθενται λεπτομερώς οι απόψεις του για την άρρηκτη σύνδεση αυτών των περιορισμών (όπως και όλων των λοιπών περιορισμών των δικαιωμάτων των ΑμεΑ) με την προσήλωση στο ιατρικό μοντέλο της αναπηρίας, σε συνδυασμό με το «προνοιακό-φιλανθρωπικό» μοντέλο, ταυτόχρονα τονίζοντας ότι «αμφίβολο είναι εάν ο διπλός αυτός περιορισμός, αφενός του κυλινδρισμού και αφετέρου των συγκεκριμένων παθήσεων, πληροί τα κριτήρια της αναλογικότητας, τα οποία, βάσει των σχετικών συνταγματικών επιταγών, οφείλει να πληροί κάθε περιορισμός στα δικαιώματα των πολιτών. Εξ όσων γνωρίζει η Αρχή, δεν υφίστανται επαρκή επιστημονικά τεκμηριωμένα στατιστικά στοιχεία από όπου να προκύπτει σαφώς ότι τα οχήματα μικρότερου κυβισμού πληρούν σε ικανοποιητικό βαθμό τις ανάγκες αυτόνομης μετακίνησης της μεγάλης ομάδας των ΑμεΑ, και ότι η άρση του περιορισμού αυτού θα ωφελούσε σημαντικά τις οικονομικά εύρωστες ομάδες του πληθυσμού ΑμεΑ, ταυτόχρονα πλήττοντας καίρια το δημοσιονομικό συμφέρον της χώρας. Θεωρούμε ότι για να στηριχθεί μια τέτοια άποψη, θα όφειλαν οι Υπηρεσίες Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων να προσκομίσουν κάποιες μελέτες και ανάλογα στατιστικά στοιχεία, τα οποία να στηρίζουν την διατήρηση του περιορισμού με δημοσιονομικά κριτήρια».

Μάλιστα, εξ όσων έχουν υποπέσει στην αντίληψη του ΣτΠ, κανένας από τους περιορισμούς που επιβάλλονται στην πρόσβαση των ΑμεΑ σε παροχές, διευκολύνσεις και δικαιώματα δεν έχει ποτέ υποβληθεί σε έναν ουσιαστικό έλεγχο αναλογικότητας βάσει μετρήσιμων κριτηρίων, αξιόπιστων στοιχείων και διαφανών διαδικασιών.

Ο περιορισμός των 1650 κ.ε. κυλινδρισμού του κινητήρα, πέραν του ότι είναι αδιαφανής και αυθαίρετος, επιπλέον ανάγεται σε μια εποχή (1976) που ένα όχημα 1650 κυβικών για την ελληνική πραγματικότητα και κατοχή οχημάτων ήταν ένα όχημα υψηλού κυβισμού, ενώ το 2023, με τις εξελίξεις της τεχνολογίας κατασκευής των οχημάτων, αλλά και της σημαντικής αλλαγής των επιλογών του καταναλωτικού κοινού, είναι ένα όχημα μέτριου κυβισμού, και πολύ πιθανόν να μην μπορεί να εξυπηρετήσει ένα ΑμεΑ που έχει σοβαρά κινητικά προβλήματα και μετακινείται με αμαξίδιο. Ωστόσο, όχι μόνο παραμένει αμετακίνητο και απαράλλακτο, αλλά δεν έχει γίνει δεκτή από την φορολογική διοίκηση ούτε η πρόταση που ο ΣτΠ είχε συμπεριλάβει στην Ειδική Έκθεση για τα τέλη κυκλοφορίας το 2015 (6)  να υπάρξει νομοθετική ρύθμιση, βάσει της οποίας οι ανάπηροι ιδιοκτήτες αυτοκινήτων με κυβισμό που υπερβαίνει αυτόν για τον οποίο δικαιούνται απαλλαγής να καταβάλουν τα τέλη κυκλοφορίας που αντιστοιχούν στο ποσοστό της υπέρβασης, όπως συμβαίνει με τα τέλη ταξινόμησης. Αντίθετα, τα ΑμεΑ που κατέχουν οχήματα με κυλινδρισμό κινητήρα άνω των 1650 κ.ε., χωρίς τις ιατρικές προϋποθέσεις που προβλέπονται για αυτά υποχρεούνται να καταβάλλουν τα πλήρη τέλη κυκλοφορίας που αντιστοιχούν στο όχημά τους. Αυτό που μέχρι στιγμής έχει γίνει αποδεκτό από την ΑΑΔΕ είναι ότι, όταν όχημα είχε καταγραφεί λανθασμένα ως δικαιούμενο απαλλαγής και εν συνεχεία η ΑΑΔΕ διαπίστωνε ότι λόγω υπέρβασης του ορίου κυλινδρισμού δεν δικαιούται την απαλλαγή, για το χρονικό διάστημα που το ΑμεΑ ελάμβανε λανθασμένη πληροφόρηση από το σύστημα, δεν υποχρεούτο να καταβάλει πρόστιμο εκπρόθεσμης πληρωμής των τελών (7).

Συναφής περιορισμός που σχετίζεται με το άρθρο 16 του ν. 1798/1988 εξαρτά την απαλλαγή από τα τέλη ταξινόμησης των επιβατικών αυτοκινήτων από συγκεκριμένο κυλινδρισμό και συγκεκριμένες παθήσεις. Οι προϋποθέσεις, τα δικαιολογητικά και η διαδικασία χορήγησης της απαλλαγής από τα τέλη καθορίστηκαν με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών (8) που προβλέπει, μεταξύ άλλων, ιατρική βεβαίωση ΚΕ.Π.Α., από την οποία προκύπτει ότι η πάθηση του ενδιαφερομένου είναι δια βίου. Ωστόσο, η προαναφερθείσα διάταξη θέτει ως κριτήρια για τη χορήγηση της απαλλαγής από τα τέλη ταξινόμησης την ίδια την πάθηση και τη σοβαρότητά της και όχι τη διάρκεια αυτής. Επομένως, η προϋπόθεση της πιστοποίησης δια βίου αναπηρίας, έχει τεθεί από την υπουργική απόφαση εκτός νομοθετικής εξουσιοδότησης και αντιβαίνει στην υποχρέωση διασφάλισης της ατομικής κινητικότητας βάσει του άρθρου 20 της Σύμβασης του Ο.Η.Ε. για τα Δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία.

Ο Συνήγορος έχει θέσει το θέμα ήδη από το 2018 υπόψη των αρμόδιων Υπουργών Οικονομικών και Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (9), το επανάφερε στη Διοίκηση με μεταγενέστερα έγγραφά του, το συμπεριέλαβε δε ως πρόταση για τροποποίηση του σχετικού νομοθετικού πλαισίου στην Ετήσια Έκθεση του 2018 (10) αλλά και ως θέμα στην Ειδική Έκθεση του 2019 (11) για τα Δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, η οποία εστάλη στην ειδική επιτροπή του ΟΗΕ στο πλαίσιο της εξέτασης της χώρας μας σχετικά με την εφαρμογή της Σύμβασης. Το νομοθετικό πλαίσιο δεν έχει ωστόσο αλλάξει.

Η εμμονή σε συγκεκριμένες διατυπώσεις επί της Γνωστοποίησης Αποτελέσματος Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΓΑΠΑ) που εκδίδεται από τα ΚΕΠΑ για την χορήγηση φορολογικών απαλλαγών δεν περιορίζεται στο ανωτέρω παράδειγμα της βεβαίωσης δια βίου πάθησης. Σημαντικά γραφειοκρατικά κωλύματα εμφανίζονται και σε άλλες περιπτώσεις. Αρχικά, εάν η ΓΑΠΑ πρόκειται να χρησιμοποιηθεί ως δικαιολογητικό για την χορήγηση των απαλλαγών αυτών, οι αρμόδιες υπηρεσίες της ΑΑΔΕ (ΔΟΥ ή Τελωνεία) απαιτούν να αναγράφεται στο σώμα της ΓΑΠΑ σαφώς τόσο η αντιστοίχιση πάθησης όσο και η υπαγωγή σε συγκεκριμένη νομοθεσία. Για τον λόγο αυτό, με βάση την ΚΥΑ Δ18Α/5038263 της 24.10.2013, υποβάλλεται συγκεκριμένη Αίτηση (12) παραπομπής στα ΚΕ.Π.Α. για την έκδοση ιατρικής βεβαίωσης για την υπαγωγή στο άρθρο 16 του ν. 1798/88 αναφορικά με τη χορήγηση απαλλαγής από το τέλος ταξινόμησης και τα τέλη κυκλοφορίας αυτοκίνητων που παραλαμβάνονται από άτομα με αναπηρίες, και ακολουθείται η στην ΚΥΑ προβλεπόμενη διαδικασία. Ωστόσο, όσον αφορά στα τέλη κυκλοφορίας, η διαδικασία δεν ολοκληρώνεται με την έκδοση ΓΑΠΑ η οποία να αναφέρει ότι το εν λόγω ΑμεΑ δικαιούται την απαλλαγή από τέλη κυκλοφορίας. Παρότι κατά την στιγμή της έκδοσης της ΓΑΠΑ, έχει κριθεί από τις αρμόδιες ιατρικές αρχές πιστοποίησης ότι το ΑμεΑ κατέχει τις ουσιαστικές προϋποθέσεις χορήγησης της απαλλαγής, αυτό δεν σημαίνει ότι δικαιούται την απαλλαγή. Και αυτό διότι, παρά το γεγονός ότι το ΚΕΠΑ αναρτά την ΓΑΠΑ στο ηλεκτρονικό σύστημα και η ΔΟΥ έχει, βάσει διαλειτουργικότητας, δικαίωμα πρόσβασης σε αυτήν, αυτό το δικαίωμα καλύπτει μόνο το ποσοστό αναπηρίας και την διάρκεια και όχι τα επιμέρους στοιχεία της ΓΑΠΑ, όπως το δικαίωμα απαλλαγής από τέλη κυκλοφορίας. Για τον λόγο αυτό το ΑμεΑ υποχρεούται να υποβάλει νέα αίτηση στην ΔΟΥ, επισυνάπτοντας νέα δικαιολογητικά, μεταξύ των οποίων η εν λόγω ΓΑΠΑ, και να αιτείται απαλλαγή από τέλη κυκλοφορίας. Ο Προϊστάμενος/η Προϊσταμένη της ΔΟΥ εκδίδει τότε απόφαση χορήγησης της απαλλαγής από τα τέλη κυκλοφορίας, η οποία όμως έχει τα ακόλουθα προβλήματα:

α) ισχύει μόνο για το διάστημα ισχύος της ΓΑΠΑ, και εν συνεχεία το ΑμεΑ πρέπει να εκδώσει νέα ΓΑΠΑ και να επαναλάβει τη διαδικασία και β) εάν η απόφαση ΚΕΠΑ εκδοθεί ή η αίτηση υποβληθεί μετά την ημερομηνία που λήγει η προθεσμία καταβολής των τελών κυκλοφορίας, η απαλλαγή δεν ισχύει για το έτος εκείνο, και εφαρμόζεται από το επόμενο έτος, με αποτέλεσμα πλήθος ΑμεΑ να έχουν απωλέσει την απαλλαγή λόγω καθυστέρησης των ΚΕΠΑ να εκδώσουν την ΓΑΠΑ.

Ο ΣτΠ απηύθυνε έγγραφο προς την φορολογική διοίκηση (13), διατυπώνοντας την άποψη ότι η διαδικασία υποβολής αίτησης για την έκδοση απόφασης του Προϊσταμένου της ΔΟΥ αποτελεί τυπική γραφειοκρατική διαδικασία η οποία πιθανώς να ήταν αναγκαία όταν προβλέφθηκε. Ωστόσο, εάν σήμερα καταλήγει να αίρει αυτό καθαυτό το δικαίωμα της απαλλαγής, ενώ υφίστανται οι ουσιαστικές προϋποθέσεις χορήγησης που προβλέπονται στον νόμο, συνιστά διάκριση λόγω αναπηρίας, σύμφωνα με την Σύμβαση, καθώς παρεμποδίζει ή ακυρώνει την άσκηση του δικαιώματος.

Ωστόσο η φορολογική διοίκηση απαντώντας (14) υποστήριξε την θέση ότι η απαλλαγή από τα Τέλη Κυκλοφορίας, εφόσον πληρούνται οι προβλεπόμενες από τις κείμενες διατάξεις προϋποθέσεις, χορηγείται με την προαναφερόμενη απόφαση του Προϊσταμένου Δ.Ο.Υ., η οποία, δεδομένου του ετήσιου ενιαίου και αδιαίρετου των Τελών Κυκλοφορίας (ν. 2093/1992, όπως ισχύει), αφορά τα τέλη κυκλοφορίας του επομένου (ή και επόμενων), από την έκδοσή της έτος (ή του τρέχοντος της παράτασης έτους και επομένων), με εξαίρεση το έτος πρώτης ταξινόμησης για το οποίο, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις, δύναται να χορηγείται απαλλαγή και συνεπώς, όπως είναι αυτονόητο, δεν είναι δυνατόν να έχει αναδρομική ισχύ, δεδομένου ότι, δεν μπορεί να προηγείται χρονικά η απαλλαγή από την υποβολή της κατά τα ως άνω οριζόμενης, με Υπουργική Απόφαση, αίτησης.

Στο ίδιο αυτό έγγραφο η ΑΑΔΕ δεσμεύθηκε ότι η ηλεκτρονικοποίηση της διαδικασίας χορήγησης απαλλαγής από τέλη κυκλοφορίας σε αναπήρους πολίτες έχει ενταχθεί από το 2020 στους στόχους-έργα της ΑΑΔΕ, η επίτευξη δε του στόχου αυτού αποτελεί μέγιστη προτεραιότητα της Υπηρεσίας. Παρά ταύτα, εξ όσων γνωρίζει ο ΣτΠ, η διαδικασία υποβολής της αίτησης για την χορήγηση απαλλαγής από τέλη κυκλοφορίας δεν έχει αλλάξει ακόμη, τρία έτη μετά τις σχετικές εξαγγελίες, υποχρεώνοντας ακόμη τα ΑμεΑ σε γραφειοκρατικές διαδικασίες και καθυστερήσεις.

1. Κοινή Υπουργική Απόφαση Υφυπουργών Οικονομικών και Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης Και Πρόνοιας Αριθ. Δ18α/5038263/13 (Β΄2710), Παράρτημα ΙΙ ισχύον προ της 4-11-2021, κατηγορίες παθήσεων 9.

2. Κοινή Υπουργική Απόφαση Υφυπουργών Οικονομικών και Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Α.1235/2021 ΦΕΚ 5083/Β/4-11-2021, Παράρτημα ΙΙ ισχύον από 04.11.2021, κατηγορίες παθήσεων 10.

3. Απόφαση Διοικητή ΑΑΔΕ Ε.204/2021,

https://www.aade.gr/sites/default/files/2021-02/e_2043_2021ada.pdf.

4. ΣτΠ 287841/10165/28.02.2021.

5. ΣτΠ 276126/14136/20.03.2020.

6. https://old.synigoros.gr/resources/docs/eidikh-ek8esh-telwn-kykloforias-2015.pdf , σελ. 15-16.

7. ΠΟΛ 1142/2018

https://www.aade.gr/sites/default/files/2018-07/pol_1142_2018.pdf.

8. Υ.Α. Δ18Α 5038645 ΕΞ2013 (ΦΕΚ Β΄ 2774).

9. ΣτΠ 248877/53995/2018.

10. https://old.synigoros.gr/?i=kdet.el.ehtisies_ektheseis_documents. 559326, σελ. 225.

11. https://old.synigoros.gr/?i=equality.el.nea. 587484, σελ. 21.

12. Δ18Α 5038263 ΕΞ2013/ 23 Οκτωβρίου 2013/ ΑΔΑ: ΒΛΛΑΗ-ΨΔΕ, σελ. 4.

13. ΣτΠ 287960/19232/05.04.2021.

14. ΔΕΕΦ Β 1034958 ΕΞ 2021/22.04.2021.