20 απαντήσεις για το νέο τοπίο στα εργασιακά

20 απαντήσεις για το νέο τοπίο στα εργασιακά

Αλεξάνδρα Κλειδαρά

29/08

2023

06:55

 

 

Πότε ο εργοδότης μπορεί να αλλάξει τη σύμβαση και πότε η δεύτερη εργασία επιφέρει κυρώσεις - 20 ερωτήσεις και απαντήσεις για τα νέα εργασιακά δικαιώματα των εργαζομένων                                

Νέες ευέλικτες μορφές απασχόλησης, όπως οι συμβάσεις «μηδενικής εργασίας», η η κατά παραγγελία απασχόληση, η θέσπιση της εργασίας σε πολλαπλούς εργοδότες και η δοκιμαστική περίοδο έξι μηνών για τους νεοπροσλαμβανόμενους εργαζόμενους περιλαμβάνει το νέο σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εργασίας.                                     

Με τη βοήθεια του εργατολόγου Γιάννη Καρούζου σας παρουσιάζουμε: τι σημαίνει για τον εργαζόμενο η δοκιμαστική περίοδος; Μπορεί να με απολύσει ο πρώτος εργοδότης αν μου ζητήσει να εργαστώ υπερεργασιακά και εγώ αρνηθώ, επειδή δεν προλαβαίνω λόγω της δεύτερης απασχόλησης μου;                                    

1. Τι σημαίνει για τον εργαζόμενο η δοκιμαστική περίοδος;                                    

Ο εργοδότης μετά την δοκιμαστική περίοδο και την πάροδο του εξαμήνου δεν μπορεί άμεσα να επικαλεστεί λόγο απόλυσης του εργαζόμενου ζήτημα σχετικό με την απόδοση, την ικανότητά του κλπ. Έτσι, θα πρέπει κατά κάποιο τρόπο να αιτιολογεί στον εργαζόμενο τον λόγο της απόλυσης του, εφόσον μετά το πέρας του εξαμήνου τον διατήρησε στη θέση του. Με το νέο νόμο, η διάρκεια της δοκιμαστικής περιόδου μειώνεται ευνοϊκά για τον εργαζόμενο στους έξι από τους δώδεκα μήνες, που ίσχυε.                                    

2. Είναι υποχρεωτική περίοδος δοκιμής;                                    

Δεν είναι υποχρεωτικό και δεν συνηθίζεται στην πράξη περίοδος δοκιμής ειδικά για κατηγορίες εργαζομένων, όπως τα διευθυντικά στελέχη.                                    

3. Μπορώ να απασχολούμαι σε άλλον εργοδότη, όταν τελειώνει το οκτάωρο μου;                                     

Ναι, αυτό καθιερώνεται για πρώτη φορά. Ο αρχικός εργοδότης δεν μπορεί να θέσει ρήτρες απαγόρευσης δεύτερης εργασίας εκτός κι αν υπάρχουν αντικειμενικοί λόγοι που το επιβάλλουν, όπως επιχειρηματικό απόρρητο, λόγοι ανταγωνισμού και υγείας.                                     

4. Η δεύτερη εργασία τι διάρκεια μπορεί να έχει και αν ο χρόνος αυτός επηρεάζεται από τον χρόνο της αρχικής εργασίας;                                    

Με τη νέα διάταξη, επιτρέπεται η εργασία σε δεύτερο εργοδότη εργαζόμενου που απασχολείται επί οκτάωρο αλλού, με ανώτατο όριο τις 4 ώρες και τις 48 ώρες (ωράριο αρχικής εργασίας + υπερωρίες αρχικής εργασίας + ωράριο δεύτερης εργασίας) ανά τετράμηνο ετησίως (3 τετράμηνα ετησίως). Που σημαίνει πρακτικά ότι το τετράωρο της δεύτερης εργασίας δεν θα διατηρείται στην πράξη σταθερά και ανά ημέρα, αφού το προαναφερθέν πλαφόν των 48 ωρών εβδομαδιαίως ανά τετράμηνο το απαγορεύει. Έτσι λοιπόν, ο εργαζόμενος θα πρέπει ανά τετράμηνο ετησίως να εξετάζει αν ο συνολικός χρόνος εργασίας του στους εργοδότες του αγγίζει το όριο των 48 ωρών και να μην το ξεπερνά. Είναι επίσης υποχρεωτικό να τηρείται καθημερινά η 11ωρη ανάπαυση σε 24ωρη βάση για τον εργαζόμενο. Συνεπώς, αν με τη διασταύρωση των συστημάτων ΕΡΓΑΝΗ προκύψει η υπέρβαση του ωραρίου αυτού, πιθανόν να υπάρχουν κυρώσεις στον δεύτερο εργοδότη. Ο εργαζόμενος δεν θα έχει καμία απολύτως ευθύνη. Στην πράξη λοιπόν, θα είναι πολύ δύσκολο για τον εργαζόμενο να εξισορροπήσει τον χρόνο εργασίας μεταξύ των δύο εργοδοτών του και να συνεννοηθεί μ’ αυτούς.                                    

5. Μπορεί να με απολύσει ο πρώτος εργοδότης αν μου ζητήσει να εργαστώ υπερεργασιακά και εγώ αρνηθώ, επειδή δεν προλαβαίνω λόγω της δεύτερης απασχόλησης μου;                                    

Το θέμα είναι πολύ δύσκολο και τούτο διότι, η απαίτηση για υπερεργασιακή απασχόληση είναι διευθυντικό δικαίωμα. Από την άλλη το νομοσχέδιο προβλέπει ότι είναι άκυρη η απόλυση του εργαζόμενου επειδή άσκησε νόμιμο δικαίωμα που αφορά στην εργασία του σε δεύτερο εργοδότη.                                     

6. Αν ο εργοδότης δεν μου χορηγήσει έγγραφα σχετικά με τους όρους εργασίας μου, μπορώ να κάνω κάτι;                                    

Η σύμβαση εργασίας δεν ακυρώνεται, ωστόσο ο εργαζόμενος δύναται να υποβάλει καταγγελία στην Επιθεώρηση Εργασίας.                                    

7. Ως εργοδότης, δύναμαι να καταγγείλω τη σύμβαση εργασίας αλλά να εκφύγω της υποχρέωσής μου για καταβολή αποζημίωσης απόλυσης;                                    

Εάν η καταγγελία σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου υποβληθεί εντός του πρώτου 12μηνου, δεν απαιτείται ούτε προηγούμενη προειδοποίηση, ούτε καταβολή αποζημίωσης απόλυσης.                                    

8. Πότε μπορώ να απολύσω εργαζόμενο που αδικαιολόγητα δεν έρχεται στην εργασία;                                     

Η αδικαιολόγητη αποχή του εργαζομένου για 5 συνεχόμενες εργάσιμες ημέρες, θεωρείται ως καταγγελία της σύμβασης εκ μέρους του, αφού έχουν περάσει συν 5 συνεχόμενες εργάσιμες ημέρες από την όχλησή του. Αυτό όμως επιτρέπει η αυθαίρετη απουσία του εργαζόμενου για 9 ημέρες να ασφαλίζεται ενώ ο εργαζόμενος δεν έχει παράσχει εργασία και δεν απουσιάζει σε νόμιμη άδεια.                                    

9. Ο εργοδότης μου με ώθησε να παραιτηθώ, επειδή αιτήθηκα επιδόματα που δικαιούμαι λόγω εγκυμοσύνης. Είναι νόμιμο αυτό;                                    

Όχι μόνο η απόλυση, αλλά και οποιοδήποτε άλλο δυσμενές μέτρο αντί απόλυσης, είναι άκυρα, εφόσον γίνονται ως αντίδραση από τον εργοδότη σε ενάσκηση νομίμου δικαιώματος του εργαζομένου.                                    

10. Εάν απολυθώ επειδή διεκδίκησα νόμιμα δικαιώματά μου, τί μπορώ να κάνω;                                    

Ο εργαζόμενος που απολύεται λόγω άσκησης νόμιμου δικαιώματος του δικαιούται να ζητήσει τους λόγους της απόλυσής του και ο εργοδότης οφείλει να τους γνωστοποιήσει εγγράφως και πλήρως τεκμηριωμένους.                                    

11. Επιτρέπεται ο εργοδότης μου, ως συμβιβαστική λύση, να με τοποθετήσει σε κατώτερη θέση ή να μου περικόψει τον μισθό και γενικά να με μεταχειριστεί δυσμενώς επειδή διαμαρτυρήθηκα για δικαιώματά μου;                                    

Όχι, απαγορεύεται και μάλιστα επιβάλλονται και διοικητικές κυρώσεις.                                    

12. Τι αλλάζει στο σύστημα ενδεχόμενης διευθέτησης των όρων εργασίας;                                    

Προβλέπεται με το νέο νομοσχέδιο να μπορεί από μόνος του ο εργοδότης να ξεκινά τη διαδικασία διευθέτησης που πάντως για την ολοκλήρωση της απαιτεί συμφωνία των μερών.                                    

13. Με προσέλαβαν σε επιχείρηση και ετησίως υποχρεωτικά πρέπει να εκπαιδεύομαι, όπως από το νόμο για την ειδικότητα μου προβλέπεται. Ποιος καλύπτει τα έξοδα και αν αυτό πρέπει να γίνεται εκτός ωραρίου εργασίας;                                    

Η κατάρτιση που οφείλει να παρέχει ο εργοδότης στον εργαζόμενο για την εκτέλεση της συμφωνηθείσας εργασίας, όπου ο νόμος το ορίζει ως υποχρέωση, παρέχεται δωρεάν, λογίζεται ως χρόνος εργασίας και πραγματοποιείται εντός του συμβατικού ωραρίου. Όσο διαρκεί, δηλαδή, αυτή η εκπαίδευση, ο εργαζόμενος λαμβάνει μισθούς κανονικά και δεν μπορεί να εκπαιδευτεί σε ημέρα που δεν είναι εργάσιμη.                                     

14. Ρήτρες σύμφωνα με τις οποίες ο εργαζόμενος πρέπει να επιστρέψει τα έξοδα της εκπαίδευσης του σε περίπτωση παραίτηση του είναι ισχυρές;                                    

Θα πρέπει να διακρίνουμε αν η εκπαίδευση είναι εκ του νόμου υποχρεωτική, όποτε οι ρήτρες αυτές είναι άκυρες, ή αν η εκπαίδευση παρέχεται με πρωτοβουλία του εργοδότη και αποδοχή από τον εργαζόμενο, οπότε μία τέτοια συμφωνία είναι νόμιμη.                                    

15. Πως λειτουργεί η κατά παραγγελία εργασία;                                    

Η εργασία παρέχεται εντός προκαθορισμένων ωρών και ημερών αναφοράς, οι οποίες πρέπει να γνωστοποιούνται υποχρεωτικά στον εργαζόμενο. Ο εργαζόμενος έχει ειδοποιηθεί εγγράφως από τον εργοδότη του (γραπτό μήνυμα μέσω κινητού τηλεφώνου – sms , μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου κ.α.) για την ανάληψη εργασίας, σε εύλογο χρόνο που δεν μπορεί να είναι μικρότερος των 24 ωρών, πριν την πραγματοποίησή της. Εάν η ανάληψη εργασίας ακυρωθεί από τον εργοδότη μέσα στις τελευταίες 24 ώρες, ο εργαζόμενος δικαιούται αποζημίωση που αντιστοιχεί στην αμοιβή της εργασίας που ακυρώθηκε.                                    

16. Πως εφαρμόζεται η κατά παραγγελία απασχόληση;                                    

Τα συμβαλλόμενα μέρη υποχρεούνται να συμφωνούν έναν ελάχιστο αριθμό αμειβόμενων ωρών εργασίας, αλλιώς η σύμβαση κατά παραγγελία είναι άκυρη.                                        

                                         Εφαρμόζονται όλες οι προστατευτικές για τον εργαζόμενο διατάξεις που συνδέονται με τη σύμβαση ή σχέση εξαρτημένης εργασίας του και ειδικά για την υπερεργασία, την υπερωρία και τον χρόνο ημερήσιας ανάπαυσης                                    

17. Υπάρχουν αλλαγές και στον τρόπο εφαρμογή της ψηφιακής κάρτα εργασίας;                                     

Οι επιχειρήσεις που εφαρμόζουν οικειοθελώς την κάρτα δεν θα έχουν την υποχρέωση να καταχωρούν εκ των προτέρων τις αλλαγές στο ωράριο ή την υπερωριακή απασχόληση. Οι επιχειρήσεις αυτές θα απαλλάσσονται από το 90% των γραφειοκρατικών διαδικασιών που προβλέπονται στην εφαρμογή της κάρτας εργασίας.                                    

18. Πότε ο εργαζόμενος μπορεί να ζητήσει αλλαγή σύμβασης;                                    

Μετάβαση σε άλλη μορφή απασχόλησης                                     

Εργαζόμενος με τουλάχιστον έξι μήνες υπηρεσία στον ίδιο εργοδότη, που έχει ολοκληρώσει τη δοκιμαστική περίοδο δύναται να υποβάλει αίτημα για την τροποποίηση της σύμβασής του, προκειμένου να απασχολείται εφεξής με πιο προβλέψιμους και ασφαλείς όρους εργασίας, εφόσον είναι διαθέσιμη αυτή η δυνατότητα απασχόλησης. Ο εργοδότης υποχρεούται να παράσχει στον εργαζόμενο γραπτή αιτιολογημένη απάντηση επί του αιτήματος το αργότερο εντός ενός (1) μηνός από την υποβολή του.                                     

19. Τι σημαίνει υποχρεωτική κατάρτιση;                                    

Αν από την ισχύουσα εργατική νομοθεσία προκύπτει υποχρέωση του εργοδότη να παρέχει κατάρτιση στον εργαζόμενο για την εκτέλεση της συμφωνηθείσας εργασίας, η κατάρτιση αυτή παρέχεται δωρεάν στον εργαζόμενο, προσμετράται ως χρόνος εργασίας και λαμβάνει χώρα εντός του συμβατικού ωραρίου.                                    

20. Την 6η ημέρα εργασίας επιτρέπεται η υπερωρία;                                    

Σε περιπτώσεις επιχειρήσεων ή εκμεταλλεύσεων συνεχούς λειτουργίας με σύστημα εναλλασσόμενων βαρδιών, στις οποίες οι εργαζόμενοι απασχολούνται σε πενθήμερη εβδομαδιαία εργασία, δύναται να επιτρέπεται, η απασχόλησή τους κατά την 6η ημέρα της εβδομάδας. Η απασχόληση των εργαζομένων, κατά την πρόσθετη ημέρα, δεν υπερβαίνει τις 8 ώρες. Κατά την ημέρα αυτή δεν επιτρέπεται η πραγματοποίηση υπερεργασίας και υπερωριακής απασχόλησης από τον εργαζόμενο. Στον εργαζόμενο καταβάλλεται το ημερομίσθιο της έκτης ημέρας, προσαυξημένο κατά 40%.