Συνήγορος του Πολίτη: Προβλήματα στην απονομή συντάξεων δημοσίου

Συνήγορος του Πολίτη: Προβλήματα στην απονομή συντάξεων δημοσίου

Αλεξάνδρα Κλειδαρά

11/04

2023

Καταγγελίες για προβλήματα στην απονομή συντάξεων του δημοσίου ανέδειξε ο Συνήγορος του Πολίτη - Νομοθετικές προτάσεις για ζητήματα συντάξεων ασφαλισμένων του Δημοσίου                                

Προβλήματα στις συνταξιοδοτικές διατάξεις του Δημοσίου, τα οποία χρήζουν νομοθετικής ρύθμισης για να καταστεί δυνατή η δίκαιη επίλυσή τους, διέκρινε και ανέδειξε ο Συνήγορος του Πολίτη, μέσω της διερεύνησης πολυάριθμων αναφορών πολιτών.                                    

Σε έγγραφό του προς τους αρμόδιους Υπουργούς Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων ο Συνήγορος του Πολίτη προτείνει:                                    

• Την τροποποίηση διατάξεων προκειμένου να καταλάβουν στο πεδίο εφαρμογής τους και άλλα πρόσωπα που πιθανώς εκ παραδρομής δεν έχουν τύχει της ίδιας μεταχείρισης από τη συνταξιοδοτική νομοθεσία.                                    

• Την κατάργηση διατάξεων που οδηγούν σε απώλεια συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων των διοικούμενων χωρίς να φέρουν οι ίδιοι καμία απολύτως ευθύνη.                                    

• Τη θέσπιση νέων διατάξεων που θα ενισχύσουν τη δυνατότητα διεκδίκησης και άσκησης των δικαιωμάτων των πολιτών, προστατεύοντάς τους από εσφαλμένες ερμηνείες και παθογένειες της δημόσιας διοίκησης.                                         

                                         Μάλιστα ο Συνήγορος του Πολίτη υπογραμμίζει ότι μέχρι σήμερα οι αρμόδιοι φορείς δεν έχουν ανταποκριθεί στις προτάσεις της Ανεξάρτητης Αρχής.                                    

Στην επιστολή ο Συνήγορος του Πολίτη υπογραμμίζει ότι τα σημεία των νόμων που είναι προβληματικά. Όπως:                                    

- Παιδιά ορφανά και από τους δύο γονείς που πάσχουν από νοητική υστέρηση ή αυτισμό ή από πολλαπλές βαριές αναπηρίες ή από χρόνιες ψυχικές διαταραχές που επιφέρουν μόνιμο ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω δικαιούνται το σύνολο του ποσού της σύνταξης που πράγματι ελάμβανε ο θανών γονέας ή προκειμένου περί ασφαλισμένου, το ποσό που εδικαιούτο να λάβει ο θανών, σύμφωνα με τις καταστατικές διατάξεις του οικείου φορέα κύριας ασφάλισης αρμοδιότητας Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, υπό την προϋπόθεση ότι δεν εργάζονται ή δεν ασκούν κάποιο επάγγελμα ή δεν παίρνουν σύνταξη από δική τους εργασία. Όμως αυτή η διάταξη δεν φαίνεται να ισχύει για παιδιά ασφαλισμένων του Δημοσίου. Για τον λόγο αυτό προτείνεται η προσθήκη παραγράφου στο σχετικό άρθρο του νόμου που να ορίζει ότι: «Οι διατάξεις της παρ. 5 του άρθρ. 5 του ν. 3232/2004 ισχύουν και για τους ασφαλισμένους και δικαιούχους σύνταξης από το δημόσιο».                                    

- Η καταβολή της σύνταξης των άγαμων ή διαζευγμένων θυγατέρων αναστέλλεται, εάν όπως προκύπτει από τη φορολογική τους δήλωση του προηγούμενου οικονομικού έτους, έχουν και άλλα εισοδήματα, εκτός από την κύρια και επικουρική σύνταξή τους, τα οποία υπερβαίνουν το αναγόμενο σε ετήσια βάση ποσό της περίπτωσης α΄» δηλ. τα 720 ευρώ ανά μήνα. Όμως στα εισοδήματα αυτά συνυπολογίζονται και τα πάσης φύσεως προνοιακά επιδόματα και παροχές τα οποία χορηγούνται για την κάλυψη ειδικών αναγκών των δικαιούχων, πρόκειται δηλαδή για παροχές που συνήθως δεν συνυπολογίζονται στο εισόδημα που προσμετρείται για την λήψη σχετικών παροχών.                                    

- Πρόβλεψη ενδικοφανούς προσφυγής για τους συνταξιούχους του Δημοσίου στο πλαίσιο της διαδικασίας ταχείας απονομής συντάξεων (άρθρων 48-54 ν. 4921/2022). Με τις διατάξεις του ν. 4921/2022 προβλέπεται διαδικασία ταχείας απονομής συντάξεων, εντός προθεσμίας τριών μηνών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης. Συγκεκριμένα, για τις αιτήσεις απονομής συντάξεων που έχουν υποβληθεί μέχρι 31/03/2022, προβλέπεται η άμεση απονομή που θα βασίζεται αποκλειστικά στη δήλωση του υποψήφιου συνταξιούχου ως προς τον χρόνο ασφάλισής του, χωρίς προηγούμενο έλεγχο από τη Διεύθυνση απονομής της σύνταξης. Αντίστοιχα, για τις αιτήσεις απονομής συντάξεων που υποβάλλονται από 01/04/2022 και εφεξής, ο υποψήφιος συνταξιούχος έχει την υποχρέωση να προσκομίσει στην υπηρεσία απονομής, φυσικά παραστατικά, εντός προθεσμίας 15 ημερών, προκειμένου να αποδειχθεί ο χρόνος ασφάλισης.                                    

Θα γίνεται δεκτός ο χρόνος ασφάλισης χωρίς τη σχετική επιβεβαίωση                                    

Και στις δύο ανωτέρω περιπτώσεις, δεν θα πραγματοποιείται αλληλογραφία μεταξύ των Διευθύνσεων του e-ΕΦΚΑ όταν υπάρχει διαδοχική ασφάλιση, αλλά θα γίνεται δεκτός ο χρόνος ασφάλισης, χωρίς τη σχετική επιβεβαίωση, ενώ ο έλεγχος από την υπηρεσία απονομής θα γίνεται σε βάθος 5ετίας ή 10ετίας αντίστοιχα. Επιπροσθέτως, με τις διατάξεις του ν. 4921/2022 επέρχονται σοβαρές και ουσιαστικές συνταξιοδοτικές παρεμβάσεις στις συντάξεις των τακτικών δημοσίων υπαλλήλων. Περιπτώσεις π.χ. που αφορούν την αναγνώριση πλασματικών χρόνων για την θεμελίωση και την απονομή συντάξεων, την προσμέτρηση στις συντάξιμες υπηρεσίες κάθε χρόνου προϋπηρεσίας που καταγράφεται στο ΔΑΥΚ χωρίς να ερευνάται η καταβολή εισφορών σύνταξης ή εξαγοράς αυτού του χρόνου.                                    

Λαμβάνοντας δε υπόψη τις σοβαρές ελλείψεις που υπάρχουν στην καταχώρηση των ασφαλιστικών δεδομένων των ασφαλισμένων, θα προκύψουν με βεβαιότητα λάθη και οι παραλείψεις στην απονομή των συντάξεων. Ταυτόχρονα, στις ειδικές συνταξιοδοτικές διατάξεις του δημοσίου δεν υπάρχει πρόβλεψη για ιεραρχική διοικητική προσφυγή. Επομένως, ο έχων έννομο συμφέρον μπορεί είτε να υποβάλει αίτηση θεραπείας είτε να ασκήσει τα ένδικα μέσα προσφεύγοντας στο Ελεγκτικό Συνέδριο2 χωρίς να προβλέπεται ενδιάμεσο στάδιο επανεξέτασης. Συνεπώς, εκτιμάτε ότι, ειδικά στις παρούσες συνθήκες, ελλείψει ενδιάμεσου σταδίου προσφυγής των πολιτών, θα ήταν σκόπιμο να θεσπιστεί ειδική συνταξιοδοτική διάταξη που να προβλέπει το στάδιο της ενδικοφανούς προσφυγής από τον διοικούμενο, έτσι ώστε η διόρθωση και θεραπεία τυχόν σφαλμάτων να ολοκληρώνεται εντός της διοικητικής διαδικασίας, χωρίς να επιβαρύνονται οι πολίτες με το υπέρμετρο κόστος της αναζήτησης της.