ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΒΗΜΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ - ΠΑΝ.ΒΗ.ΑΝ.: Το άρθρο 36 του νόμου 5043 του 2023 χώρος υποδοχής και υποστήριξης εκλογέων με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα κατά τις βουλευτικές εκλογές - Προσθήκη παρ. 3Α στο άρθρο 83 του π.δ. 26/2012

Το άρθρο 36 του νόμου 5043 του 2023 χώρος υποδοχής και υποστήριξης εκλογέων με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα κατά τις βουλευτικές εκλογές - Προσθήκη παρ. 3Α στο άρθρο 83 του π.δ. 26/2012

ΝΟΜΟΣ ΥΠ' ΑΡΙΘΜ. 5043/2023

ΦΕΚ 91/Α/13-4-2023

Ρυθμίσεις σχετικά με τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης α' και β' βαθμού - Διατάξεις για την ευζωία των ζώων συντροφιάς - Διατάξεις για το ανθρώπινο δυναμικό του δημοσίου τομέα - Λοιπές ρυθμίσεις του Υπουργείου Εσωτερικών και άλλες επείγουσες διατάξεις.

Άρθρο 36

Χώρος υποδοχής και υποστήριξης εκλογέων με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα κατά τις βουλευτικές εκλογές - Προσθήκη παρ. 3Α στο άρθρο 83 του π.δ. 26/2012

Στο άρθρο 83 του π.δ. 26/2012 (Α' 57), περί του τρόπου ψηφοφορίας κατά τις βουλευτικές εκλογές, προστίθεται παρ. 3Α ως εξής:

«3Α. Σε κάθε κατάστημα ψηφοφορίας στην ελληνική επικράτεια, στο οποίο δεν καθίσταται δυνατό όλα τα εκλογικά τμήματα να βρίσκονται σε ισόγειο όροφο και να πληρούν τα κριτήρια προσβασιμότητας Ατόμων με Αναπηρία (Α.μεΑ.), λειτουργεί χώρος υποδοχής και υποστήριξης εκλογέων με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα. Η λειτουργία, τα χαρακτηριστικά και ο ρόλος του χώρου προσδιορίζονται ως εξής:

α. Ο χώρος υποδοχής και υποστήριξης εκλογέων με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα βρίσκεται στον ισόγειο όροφο του καταστήματος ψηφοφορίας, είναι προσβάσιμος σε άτομα με κινητικά προβλήματα, διαθέτει ειδική ράμπα εφόσον χρειάζεται, πληροί τις ισχύουσες προδιαγραφές πυρασφάλειας, διαθέτει αναρτημένο διακριτό και ευδιάκριτα αναγνώσιμο τίτλο για την εύκολη αναγνώρισή του από τους εκλογείς και τους συνοδούς αυτών και είναι εφοδιασμένος με διαχωριστικό ψηφοφορίας (παραβάν).

β. Την ευθύνη για τη δημιουργία του ως άνω χώρου έχει ο οικείος δήμος, ο οποίος επιλέγει αυτόν που διαθέτει τα καταλληλότερα κατά τα ανωτέρω τεχνικά χαρακτηριστικά.

γ. Στον χώρο αυτόν παρευρίσκεται υπάλληλος του οικείου δήμου, και εφόσον ο αριθμός των δημοτικών υπαλλήλων δεν επαρκεί, της περιφέρειας, ο οποίος ορίζεται με σχετική απόφαση του δημάρχου ή του περιφερειάρχη και έχει την ευθύνη για την εύρυθμη λειτουργία του χώρου, την υποδοχή των εκλογέων που προσέρχονται σε αυτόν και την επικοινωνία με τον δικαστικό αντιπρόσωπο.

δ. Με την προσέλευση του εκλογέα στον χώρο υποδοχής και υποστήριξης εκλογέων με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα, ο αρμόδιος υπάλληλος της περ. γ' ενημερώνει αμελλητί με κάθε πρόσφορο μέσο τον δικαστικό αντιπρόσωπο του εκλογικού τμήματος στο οποίο ανήκει ο εκλογέας και του αναφέρει τα στοιχεία ταυτότητάς του. Ο δικαστικός αντιπρόσωπος, αφού επαληθεύσει την εγγραφή του εκλογέα στον εκλογικό κατάλογο, προσέρχεται στον χώρο υποδοχής και υποστήριξης εκλογέων με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα, έχοντας μαζί του πλήρη σειρά ψηφοδελτίων, ένα λευκό ψηφοδέλτιο και έναν φάκελο με σφραγίδα και μονογραφή για την εισαγωγή του ψηφοδελτίου.

ε. Ο δικαστικός αντιπρόσωπος επαληθεύει τα στοιχεία ταυτότητας του εκλογέα με τα αντίστοιχα στοιχεία του εκλογικού καταλόγου και διαβεβαιώνεται ως προς την ταυτοπροσωπία του. Στον χώρο εντός του διαχωριστικού ψηφοφορίας για την επιλογή του ψηφοδελτίου, αποκλειστική πρόσβαση, εφόσον είναι αναγκαίο, εκτός από τον εκλογέα, έχουν: εα) ο δικαστικός αντιπρόσωπος και εβ) τυχόν συνοδός του εκλογέα, με την ευθύνη και την παρουσία του δικαστικού αντιπροσώπου. Ο δικαστικός αντιπρόσωπος βοηθά στην έκφραση της επιθυμίας του εκλογέα με την απαιτούμενη διακριτικότητα και εχεμύθεια για την τήρηση της μυστικότητας της ψήφου.

στ. Στο κατάστημα ψηφοφορίας και στον χώρο υποδοχής και υποστήριξης εκλογέων με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα επιτρέπεται η είσοδος σκύλων βοηθείας (οδηγών) ατόμων με αναπηρία.

ζ. Μετά την έξοδο του εκλογέα από το διαχωριστικό ψηφοφορίας, ο δικαστικός αντιπρόσωπος με ευθύνη του παίρνει τον φάκελο που περιέχει το ψηφοδέλτιο που επέλεξε ο εκλογέας, τον μεταφέρει στο αντίστοιχο εκλογικό τμήμα όπου είναι εγγεγραμμένος να ψηφίσει ο εκλογέας και τον ρίχνει στην κάλπη. Ο δικαστικός αντιπρόσωπος προβαίνει στη διαδικασία της ενημέρωσης του εκλογικού καταλόγου και της αρμόδιας εφορευτικής επιτροπής. Σε όλα τα στάδια της ως άνω καθοριζόμενης διαδικασίας, με την επιφύλαξη του δευτέρου εδαφίου της περ. ε', ο δικαστικός αντιπρόσωπος συνοδεύεται από μέλη της εφορευτικής επιτροπής, καθώς και από εκλογικούς αντιπρόσωπους.»

Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.)

Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.) -η οποία αποτελεί την τριτοβάθμια κοινωνική και συνδικαλιστική οργάνωση εκπροσώπησης των ατόμων με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους στην ελληνική κοινωνία και Πολιτεία, κοινωνικό εταίρο της ελληνικής Πολιτείας σε ζητήματα αναπηρίας και ιδρυτικό μέλος του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία, ήτοι του μεγαλύτερου φορέα εκπροσώ¬πησης των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο- στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης επί του Σχεδίου Νόμου ««Ρυθμίσεις σχετικά με τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης α' και β' βαθμού-Ρυθμίσεις σχετικά με τον ειδικό εκλογικό χώρο για ΑμεΑ και το δικαίωμα του εκλέγεσθαι-Δια- τάξεις για την ευζωία των ζώων συντροφιάς - Διατάξεις για το ανθρώπινο δυναμικό του δημοσίου τομέα - Λοιπές ρυθμίσεις του Υπουργείου Εσωτερικών» με το παρόν σας αποστέλλει τις προτάσεις της επί του άρθρου 11 «Ειδικός εκλογικός χώρος ΑμεΑ κατά τις βουλευτικές εκλογές - Προσθήκη παρ. 3Α στο άρθρο 83 π.δ. 26/2012» (Κεφάλαιο Γ').

Γνωρίζοντας τη δυσκολία εκσυγχρονισμού του θεσμικού πλαισίου και το γεγονός ότι το να καταστούν τα εκλογικά κέντρα, η εκλογική διαδικασία, το εκλογικό υλικό κ.λπ. προσβάσιμα στα άτομα με αναπηρία απαιτεί χρόνο, η Ε.Σ.Α.μεΑ. ξεκίνησε από πολύ νωρίς, από τον Οκτώβριο του 2019, να διεκδικεί από το Υπουργείο Εσωτερικών την άρση των εμποδίων που αντιμετωπίζουν οι πολίτες με αναπηρία σε ότι αφορά στο δικαίωμά τους στην ισότιμη συμμετοχή στην πολιτική ζωή. Πιο συγκεκριμένα:

ΕΜε το υπ. αριθ. πρωτ. 1453/22.10.2019 έγγραφό μας ενημερώσαμε τον τότε Υπουργό Εσωτερικών κ. Π. Θε- οδωρικάκο για τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία στην άσκηση του δικαιώματός τους στην πολιτική συμμετοχή καθώς και για τις πρακτικές που εφαρμόζουν άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης με στόχο την άρση αυτών των εμποδίων.

\2Με το υπ. αριθ. πρωτ. 949/29.06.2022 έγγραφο του Παρατηρητήριου Θεμάτων Αναπηρίας της Ε.Σ.Α.μεΑ. προς την Υπηρεσιακή Γραμματέα του Υπουργείου Εσωτερικών και Επιμέρους Σημείο Αναφοράς για την παρα¬κολούθηση της εφαρμογής της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες, το οποίο μάλιστα κοινοποιήσαμε και εσάς, θέταμε αναλυτικά και πάλι το σύνολο των εμποδίων με τα οποία έρχονται αντιμέτωποι οι πολίτες με αναπηρία σε ότι αφορά την άσκηση και απόλαυση του δικαιώματός τους στην πολιτική συμμετοχή.

ΕΜε το υπ. αριθ. πρωτ. 1699/22.11.2022 έγγραφό μας προς τον Υπουργό Εσωτερικών κ. Μ. Βορίδη ζητήσαμε συνάντηση μαζί του καθώς και συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Εσωτερικών με στόχο τον προσδιορισμό των μέτρων που πρέπει να ληφθούν για τη διασφάλιση της ανεμπόδιστης πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία στα εκλογικά κέντρα, τις εκλογικές διαδικασίες, το εκλογικό υλικό κ.λπ.. Δυστυχώς όμως το αίτημά μας δεν ικανοποιήθηκε, με αποτέλεσμα να μην πραγματοποιηθεί καμία συνάντηση με την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου, και τώρα ενάμιση περίπου μήνα πριν από τις εκλογές το Υπουργείο Εσωτερικών φέρει προς ψήφιση αυτήν την άκρως διακριτική σε βάρος των πολιτών με αναπηρία διάταξη που δεν διασφαλίζεται σε καμία περίπτωση την ισότιμη συμμετοχή και συμπερίληψη των ατόμων με αναπηρία στην εκλογική διαδι¬κασία:

α) αφενός λόγω της πρόβλεψης ειδικού χώρου αποκομμένου από τα λοιπά εκλογικά τμήματα, στελεχωμένου από άτομο άσχετο με την εφορευτική επιτροπή και τους εκλογικούς αντιπροσώπους, ενώ συγχρόνως η όλη διαδικασία (μεταφορά του ψηφοδελτίου σε άλλο χώρο από ένα μόνο άτομο έστω και εάν πρόκειται για δικα¬στικό αντιπρόσωπο ο οποίος ΔΕΝ ΥΠΟΧΡΕΟΥΤΑΙ να συνοδεύεται από εκλογικούς αντιπροσώπους) επουδενί δεν διασφαλίζει το αδιάβλητο της ψηφοφορίας των πολιτών με αναπηρία που λόγω αδυναμιών αποκλειστικά της Πολιτείας αδυνατούν να εξυπηρετηθούν στα συνήθη εκλογικά τμήματα, και

β) αφετέρου δεν δίνεται η δυνατότητα στους πολίτες με αναπηρία να επιλέξουν το άτομο που επιθυμούν για να τα υποστηρίξει κατά τη διάρκεια της διαδικασίας ψηφοφορίας, όπως συμβαίνει στη συντριπτική πλειοψη¬φία των ευρωπαϊκών χωρών (Σύνδεσμος: SOC/554 « Τα πραγματικά δικαιώματα ψή φου στις ευρωεκλογές των ατόμων με αναπηρίες»-ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ, Τμήμα «Απασχόληση, κοινωνικές υποθέσεις και δικαιώματα του πολίτη», Εισηγητής: Krzysztof PATER) και προβλέπεται στο άρθρο 29 της Σύμβασης των ΗΕ για τα Δικαιώ¬ματα των Ατόμων με Αναπηρίες.

Ως εκ τούτου, το άρθρο 11 έρχεται σε πλήρη αντίθεση με ό,τι ορίζει το Σύνταγμα της χώρας (βλ. παρ. 1 του άρθρου 5 και παρ. 6 του άρθρου 21), το άρθρο 15 του Αναθεωρημένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη και το άρθρο 29 «Συμμετοχή στην πολιτική και δημόσια ζωή» της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες, την οποία η χώρας μας κύρωσε με τον ν.4074/2012 και ως εκ τούτου οφείλει να εφαρμόσει σε εθνικό επίπεδο.

Επιπρόσθετα η Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες στις Τελικές Παρατηρήσεις και Συστάσεις της στην αρχική έκθεση της Ελλάδας, οι οποίες δημοσιοποιήθηκαν στις 24.09.2019, καταρχάς «[...] ανησυχεί για το ότι τα άτομα με νοητικές ή ψυχοκοινωνικές αναπηρίες που τελούν υπό δικαστική συμπαράσταση στερούνται του δικαιώματός τους να ψηφίζουν. Ανησυχεί, επίσης, και για την έλλειψη προσβασιμότητας στις εκλογικές διαδικασίες, τις εγκαταστάσεις και το εκλογικό υλικό» (παρ. 42) και προτείνει στη χώρα μας «[...]να αναμορφώσει το σχετικό εκλογικό πλαίσιο, συμπεριλαμβανομένων των σχε¬τικών νόμων, κανονιστικών διατάξεων και υποστηρικτικών μηχανισμών, προκειμένου να διασφαλίσει ότι τα άτομα με αναπηρία μπορούν να συμμετέχουν αποτελεσματικά και πλήρως στην πολιτική και δημόσια ζωή, και να εξασκούν το δικαίωμά τους να ψηφίζουν, διασφαλίζοντας, μεταξύ άλλων, την απρόσκοπτη φυσική προσβασιμότητα στην ψηφοφορία, το απόρρητο της ψήφου και τη διαθεσιμότητα εκλογικού υλικού και πλη¬ροφόρησης σε προσβάσιμες μορφές, σύμφωνα και με το γενικό σχόλιο Αρ. 2 (2014) για την προσβασιμότητα» (παρ.43). Επιπρόσθετα, στο Γενικό Σχόλιό της[1] (αρ.1) για το άρθρο 12, η Επιτροπή επισημαίνει ότι «για να επιτευχθεί η ισότιμη αναγνώριση της δικαιοπρακτικής ικανότητας σε όλες τις πτυχές της ζωής, είναι σημα¬ντικό να αναγνωριστεί η νομική ικανότητα των ατόμων με αναπηρίες στη δημόσια και πολιτική ζωή (άρθρο 29). Αυτό σημαίνει ότι η ικανότητα λήψης αποφάσεων ενός ατόμου δεν μπορεί να αποτελεί δικαιολογία για τον τυχόν αποκλεισμό των ατόμων με αναπηρία από την άσκηση των πολιτικών τους δικαιωμάτων, συμπερι¬λαμβανομένου του δικαιώματος ψήφου [...]» (παρ.48).

Η συγκεκριμένη, δε, διαδικασία του άρθρου 11 θεωρούμε ότι αντί να ενθαρρύνει την πολιτική συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία στη βάση των επιταγών της Σύμβασης των ΗΕ στην ουσία επιφέρει το αντίθετο αποτέ¬λεσμα, αποξενώνοντας τον εκλογέα με αναπηρία από τη συνολική εκλογική διαδικασία, δημιουργώντας επί¬σης σε αυτόν συναισθήματα ανασφάλειας για την τύχη της ψήφου του.

Αιτούμαστε την απόσυρση του άρθρου 11 και τη στενή συνεργασία με την ΕΣΑμεΑ. Η Συνομοσπονδία θα κα¬λέσει τους πολίτες με αναπηρία να ψηφίσουν στα εκλογικά κέντρα που είναι εγγεγραμμένοι.

• 3 Απριλίου 2023, 08:42 |

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Ε.Σ.Α.μεΑ.: Ο Ι. Βαρδακαστάνης στη Βουλή για την προσβασιμότητα της εκλογικής διαδικασίας

Αθήνα: 07.04.2023

Αρ. Πρωτ.: 624

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Ε.Σ.Α.μεΑ.: Ο Ι. Βαρδακαστάνης στη Βουλή για την προσβασιμότητα της εκλογικής διαδικασίας

Στην ακρόαση των φορέων στη συνεδρίαση της Διαρκούς Επιτροπής Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης της Βουλής των Ελλήνων, που εξέτασε το νομοσχέδιο του υπ. Εσωτερικών «Ρυθμίσεις σχετικά με τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης α’ και β’ βαθμού – Διατάξεις για την ευζωία των ζώων συντροφιάς – Διατάξεις για το ανθρώπινο δυναμικό του δημοσίου τομέα – Λοιπές ρυθμίσεις του Υπουργείου Εσωτερικών και άλλες επείγουσες διατάξεις», μίλησε ο πρόεδρος της ΕΣΑμεΑ Ιωάννης Βαρδακαστάνης, την Παρασκευή 7 Απριλίου.

Ο κ. Βαρδακαστάνης κατέθεσε τις προτάσεις της ΕΣΑμεΑ και επί της νομοθετικής ρύθμισης σχετικά με τον «ειδικό εκλογικό χώρο Α.μεΑ. κατά τις βουλευτικές εκλογές», η οποία θα εισαχθεί ως διάταξη στην τροπολογία του υπουργείου Εσωτερικών στο συγκεκριμένο νομοσχέδιο. Όπως τόνισε ο κ. Βαρδακαστάνης, η διάταξη αυτή ήρθε αφού αποσύρθηκε συγκεκριμένο άρθρο του νομοσχεδίου για το ζήτημα, καθώς υπήρξε επικοινωνία της ΕΣΑμεΑ με τον υπουργό, όπου του έγινε σαφές ότι το συγκεκριμένο άρθρο ήταν μη αποδεκτό.

Μεταξύ άλλων ο κ. Βαρδακαστάνης τόνισε: «Τα ζητήματα της συμμετοχής των εκλογέων με αναπηρία στις εκλογικές διαδικασίες είναι πολλά και πολλαπλάσια, καθώς σχετίζονται τόσο με την προσβασιμότητα και τη διευκόλυνση όσο και με την πραγματικότητα ότι υφίστανται άτομα με αναπηρία που δια νόμου αποκλείονται από τη συμμετοχή τους στην εκλογική διαδικασία. Υπάρχουν επίσης ζητήματα με την προσβάσιμη ενημέρωση γύρω από τις εκλογές, για παράδειγμα για τους κωφούς συναδέλφους μας και άλλα αλλά. Η ΕΣΑμεΑ από τον Οκτώβριο του 20219 είχε απευθυνθεί στον υπουργό καθώς γνωρίζουμε πόσο μεγάλες δυσκολίες θα αντιμετωπίζαμε ώστε να μπορέσουν επιτέλους τα άτομα με αναπηρία να ασκούν το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθε σε ισότιμη βάση με όλο τον πληθυσμό. Γνωρίζουμε ότι αντιμετωπίζουμε στερεοτυπίες, μη καλή γνώση των δεσμεύσεων που έχει πάρει η χώρα προς την ΕΕ αλλά και τον ΟΗΕ, επιχειρούμε όμως κάθε φορά έστω και αν πετύχουμε μισό βήμα μπροστά.

Αρχικά θα σας επιστήσω την προσοχή στο ζήτημα της ορολογίας. Η Βουλή πρέπει να νομοθετεί και να παράγει σωστή, ελληνική γλώσσα. Το Σύνταγμα της χώρας δεν χρησιμοποιεί το ακρωνύμιο ΑμεΑ αλλά τη φράση άτομα με αναπηρίες. Πρέπει να αλλάξει και στην τροπολογία, ειδικά αυτό το “άτομα ΑμεΑ”.

Θεωρούμε ότι η χρήση του όρου «Ειδικός εκλογικός χώρος Α.μεΑ.» αναπαράγει τη λογική του διαχωρισμού και της περιθωριοποίησης των ατόμων με αναπηρία από την υπόλοιπη κοινωνία και ως εκ τούτου έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τη δικαιωματική προσέγγιση της αναπηρίας (στο επίκεντρο της οποίας βρίσκεται η έννοια της κοινωνικής ένταξης και συμπερίληψης), η οποία καθιερώθηκε με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες. Για τον λόγο αυτό προτείνουμε τη μετονομασία του “Ειδικού εκλογικού χώρου Α.μεΑ.” σε “Χώρο υποδοχής και εξυπηρέτησης εκλογέων με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα” – Να τονίσω εδώ ότι πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι ο πληθυσμός της χώρας μας γερνάει – ο οποίος Χώρος σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να υποκαθιστά/αντικαθιστά τα εκλογικά τμήματα στα οποία ανήκει ο εκλογέας με αναπηρία. Αυτό σημαίνει ότι η ρύθμιση πρέπει να δίνει το δικαίωμα στον εκλογέα με αναπηρία να επιλέξει εάν επιθυμεί να χρησιμοποιήσει τον χώρο υποδοχής και εξυπηρέτησης ή όχι.

Στην πραγματικότητα βέβαια σήμερα θα έπρεπε να συζητάμε ότι δεν θα υπάρχει εκλογικός χώρος χωρίς προσβασιμότητα, δια ροπάλου. Γνωρίζουμε όμως ότι δεν υπάρχει, ακόμη, η βούληση του πολιτικού συστήματος για κάτι τέτοιο.

Ο “Χώρος υποδοχής και εξυπηρέτησης εκλογέων με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα” θα λειτουργήσει έστω ως ευπρεπισμός, από το προηγούμενο μοντέλο, όπου η ψήφος λαμβανόταν στο πεζοδρόμιο ή σε διάδρομο, λόγω έλλειψης προσβασιμότητας.

Ένα ακόμη σοβαρό ζήτημα στο θέμα της εκλογικής διαδικασίας σχετικά με τα άτομα με αναπηρία αφορά σε αυτό του συνοδού. Με την εμπειρία μου ως πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία θα σας πω ότι στην Ισπανία οι τυφλοί πολίτες έχουν την ευχέρεια να ζητήσουν τα ψηφοδέλτια σε μπρέηλ. Εμείς αναγνωρίζουμε την ανικανότητα του κράτους και δεν ζητάμε κάτι τέτοιο. Αυτό που διεκδικούμε είναι να ψηφίζουμε μαζί με το πρόσωπο της δικής μας επιλογής.

Αυτό που ζητάμε σήμερα είναι η δέσμευση όλων των κομμάτων ότι μετά τις εκλογές θα συζητήσουμε για μια συνολική ρύθμιση και λύση των προβλημάτων της πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις στην εκλογική διαδικασία, με τη συνεργασία των υπουργείων Εσωτερικών και Δικαιοσύνης.

Τέλος, καταθέτουμε μία πρόταση για συμπερίληψη στο σχέδιο νόμου ρύθμισης που να αφορά στην κατάργηση ή τροποποίηση για τη μη αναδρομική ισχύ, του Άρθρου 71 του ν. 5003/2022 – Αιτήματα μετακίνησης υπαλλήλων και επίκληση λόγων υγείας.

Πιο συγκεκριμένα, στο άρθρο 71 του ν. 5003 του 2022, σχετικά με τη διαδικασία μετακίνησης υπαλλήλων και επίκληση λόγων υγείας, έχει συμπεριληφθεί διάταξη, η οποία στερεί το δικαίωμα της αξιολόγησης των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις, για μετάθεση από την Κεντρική Επιτροπή Κινητικότητας, για λόγους υγείας. Κατά την εξέταση του αιτήματος δόκιμου υπαλλήλου λαμβάνεται υποχρεωτικά υπόψη από την Κεντρική Επιτροπή Κινητικότητας εάν οι λόγοι υγείας, των οποίων γίνεται επίκληση, είναι επιγενόμενοι του διορισμού ή προϋπήρχαν. Αν οι επικαλούμενοι λόγοι υγείας προϋπήρχαν του διορισμού του υπαλλήλου ή έχουν ληφθεί υπόψη για τον διορισμό του, η αίτηση απορρίπτεται ως ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΗ.

Η προαναφερόμενη ρύθμιση έχει δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στους υπαλλήλους με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις, διότι δεν εξασφαλίζει, πως θα προσφέρει τις υπηρεσίες του άτομο με αναπηρία ή χρόνια πάθηση μακριά από την εξιδεικευμένη μονάδα υγείας που τον παρακολουθεί, την ιατροφαρμακευτική του περίθαλψη και από το οικείο περιβάλλον του που τον στηρίζει.

Ως εκ τούτου ζητούμε αν όχι την κατάργηση, τη διόρθωση – τροποποίηση για τη μη αναδρομική ισχύ του Άρθρου 71 του ν. 5003/2022 – Αιτήματα μετακίνησης υπαλλήλων και επίκληση λόγων υγείας, καθώς και κατάργηση των μετακινήσεων εργαζομένων μέσω ιατρικών γνωματεύσεων, παρά μόνο με πιστοποίηση αναπηρίας από ΚΕΠΑ, ΑΣΥΕ, ΑΝΥΕ κ.λπ».

Απαντώντας ουσιαστικά στον κ. Βαρδακαστάνη, ο υπουργός κ. Βορίδης συμφώνησε ότι η διάταξη με την οποία δημιουργείται ένας χώρος υποδοχής στο εκλογικό κέντρο είναι μια πιο «πολιτισμένη» όπως τη χαρακτήρισε, διαδικασία, από το να κατεβαίνει ο δικαστικός αντιπρόσωπος στο πεζοδρόμιο και ότι και για τον ίδιο το σωστό θα ήταν να είναι όλα τα εκλογικά κέντρα πλήρως προσβάσιμα. Αναφορικά με τους συνοδούς διευκρίνισε ότι θα δεχθεί να έχει ο κάθε πολίτης με αναπηρία τον δικό του συνοδό και στο παραβάν να είναι και ο δικαστικός αντιπρόσωπος, καθώς αυτό δέχεται σήμερα το Συμβούλιο της Επικρατείας για λόγους μυστικότητας της ψήφου. Διαπίστωσε βέβαια ότι πρέπει στο μέλλον να λυθεί και να είναι μόνο ο συνοδός που επιλέγει ο πολίτης με αναπηρία, καθώς «τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία εξελίσσονται και αυτό είναι που ζητούν και τα άτομα με αναπηρία».

Τέλος ο κ. Βορίδης ανέφερε ότι θα δει και τα θέματα διατυπώσεων και ορολογίας που ζήτησε ο κ. Βαρδακαστάνης στην παρέμβασή του.

Επιστολή της Ε.Σ.Α.μεΑ. προς τον Πρόεδρο και τα Μέλη Διαρκούς Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης της Βουλής των Ελλήνων με θέμα: «Προτάσεις Ε.Σ.Α.μεΑ. επί της νομοθετικής ρύθμισης σχετικά με τον ‘ειδικό εκλογικό χώρο Α.μεΑ. κατά τις βουλευτικές εκλογές’, η οποία θα εισαχθεί ως διάταξη στην τροπολογία του Υπουργείου Εσωτερικών στο Σχέδιο Νόμου ‘Ρυθμίσεις σχετικά με τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης α’ και β’ βαθμού – Διατάξεις για την ευζωία των ζώων συντροφιάς – Διατάξεις για το ανθρώπινο δυναμικό του δημοσίου τομέα – Λοιπές ρυθμίσεις του Υπουργείου Εσωτερικών και άλλες επείγουσες διατάξεις’»

Πληροφορίες: Δημήτρης Λογαράς

Αθήνα: 07.04.2023

Αρ. Πρωτ.: 618

ΠΡΟΣ: Πρόεδρο και Μέλη Διαρκούς Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης της Βουλής των Ελλήνων

ΚΟΙΝ: «Πίνακας Αποδεκτών»

ΘΕΜΑ: «Προτάσεις Ε.Σ.Α.μεΑ. επί της νομοθετικής ρύθμισης σχετικά με τον ‘ειδικό εκλογικό χώρο Α.μεΑ. κατά τις βουλευτικές εκλογές’, η οποία θα εισαχθεί ως διάταξη στην τροπολογία του Υπουργείου Εσωτερικών στο Σχέδιο Νόμου ‘Ρυθμίσεις σχετικά με τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης α’ και β’ βαθμού – Διατάξεις για την ευζωία των ζώων συντροφιάς – Διατάξεις για το ανθρώπινο δυναμικό του δημοσίου τομέα – Λοιπές ρυθμίσεις του Υπουργείου Εσωτερικών και άλλες επείγουσες διατάξεις’»

Κύριε Πρόεδρε,

Κυρίες και Κύριοι, Μέλη της Επιτροπής

Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.), σε συνέχεια:

4. i) της δημόσιας τοποθέτησής της στον διαδικτυακό τόπο www.opengov.gr. στις 04.04.2023 και της υπ. αριθ. πρωτ. 592/04.04.2023 επιστολής της προς τον Υπουργό Εσωτερικών κ. Μ. Βορίδη επί του άρθρου 11 «Ειδικός εκλογικός χώρος ΑμεΑ κατά τις βουλευτικές εκλογές – Προσθήκη παρ. 3Α στο άρθρο 83 π.δ. 26/2012» του Σχεδίου Νόμου «Ρυθμίσεις σχετικά με τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης α’ και β’ βαθμού-Ρυθμίσεις σχετικά με τον ειδικό εκλογικό χώρο για ΑμεΑ και το δικαίωμα του εκλέγεσθαι-Διατάξεις για την ευζωία των ζώων συντροφιάς – Διατάξεις για το ανθρώπινο δυναμικό του δημοσίου τομέα – Λοιπές ρυθμίσεις του Υπουργείου Εσωτερικών»,

5. ii) της συνομιλίας μας τόσο με το Υπουργό Εσωτερικών όσο και με στελέχη του Υπουργείου,

με το παρόν σας υποβάλλει:

Α) τις προτάσεις επί της νομοθετικής ρύθμισης σχετικά με τον ‘ειδικό εκλογικό χώρο Α.μεΑ.’, η οποία θα εισαχθεί ως διάταξη στην τροπολογία του Υπουργείου Εσωτερικών στο προαναφερθέν Σχέδιο Νόμου.

Πιο συγκεκριμένα:

1. Θεωρούμε ότι η χρήση του όρου «Ειδικός εκλογικός χώρος Α.μεΑ.» αναπαράγει τη λογική του διαχωρισμού και της περιθωριοποίησης των ατόμων με αναπηρία από την υπόλοιπη κοινωνία και ως εκ τούτου έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τη δικαιωματική προσέγγιση της αναπηρίας (στο επίκεντρο της οποίας βρίσκεται η έννοια της κοινωνικής ένταξης και συμπερίληψης), η οποία καθιερώθηκε με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες, την οποία η χώρα μας δεσμεύτηκε να εφαρμόσει προβαίνοντας στη κύρωσή της με τον ν.4074/2012. Για τον λόγο αυτό προτείνουμε τη μετονομασία του «Ειδικού εκλογικού χώρου Α.μεΑ.» σε «Χώρο υποδοχής και εξυπηρέτησης εκλογέων με αναπηρία», ο οποίος σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να υποκαθιστά/αντικαθιστά τα εκλογικά τμήματα στα οποία ανήκει ο εκλογέας με αναπηρία. Αυτό σημαίνει ότι η ρύθμιση πρέπει να δίνει το δικαίωμα στον εκλογέα με αναπηρία να επιλέξει εάν επιθυμεί να χρησιμοποιήσει τον χώρο υποδοχής και εξυπηρέτησης ή όχι. Για παράδειγμα, για ποιο λόγο ένας τυφλός που συνοδεύεται από προσωπικό βοηθό θα πρέπει υποχρεωτικά να μεταβεί στον χώρο υποδοχής και εξυπηρέτησης;

2. Η ορολογία που χρησιμοποιείται στη εν λόγω διάταξη αφενός είναι συντακτικά εσφαλμένη (π.χ. «τυχόν συνοδός των ατόμων Α.μεΑ.» (βλ. σημείο ε), αφετέρου δεν συνάδει με τη δικαιωματική προσέγγιση της αναπηρίας και το Σύνταγμα της χώρας (βλ. παρ. 6, άρθρο 21, στην οποία αναφέρεται ο όρος «άτομα με αναπηρίες»). Συνεπώς προτείνουμε, τα εξής:

– τη μη χρήση του ακρωνύμιου «Α.μεΑ.» που αντικειμενοποιεί τα άτομα με αναπηρία, αλλά αντ’ αυτού τη χρήση των όρων «άτομο με αναπηρία» ή «άτομα με αναπηρίες» και συνακόλουθα τη χρήση των όρων «εκλογέας με αναπηρία», «συνοδός ατόμων με αναπηρία (βλ. σημείο ε), «σκύλοι βοήθειας (οδηγοί) ατόμων με αναπηρία» (βλ. σημείο στ.) κ.ο.κ.

– την αντικατάσταση του όρου «άτομα με κινητικά προβλήματα» (βλ. σημείο α) από τον όρο «άτομα με κινητική αναπηρία»

3. Στο σημείο ζ) αναφέρεται το εξής: «Ο δικαστικός αντιπρόσωπος προβαίνει στη διαδικασία της ενημέρωσης του εκλογικού καταλόγου και της αρμόδιας εφορευτικής επιτροπής. Σε όλα τα στάδια της ως άνω καθοριζόμενης διαδικασίας, ο δικαστικός αντιπρόσωπος συνοδεύεται από μέλη της εφορευτικής επιτροπής, καθώς και από εκλογικούς αντιπρόσωπους». Θεωρούμε ότι η συνοδεία από μέλη της εφορευτικής επιτροπής πρέπει να είναι υποχρεωτική, ενώ η συνοδεία από εκλογικούς αντιπροσώπους προαιρετική, δεδομένου ότι πολλές φορές ενδέχεται να μην υπάρχουν εκλογικοί αντιπρόσωποι.

4. Όσον αφορά στο σημείο ε) πρέπει να δίνεται η δυνατότητα στον εκλογέα με αναπηρία να εισέλθει στον χώρο εντός του διαχωριστικού ψηφοφορίας είτε μόνο με τον συνοδό του είτε μόνο με τον δικαστικό αντιπρόσωπο είτε και με τους δύο εάν ο εκλογέας χρειάζεται και προσωπική βοήθεια.

Β. πρόταση για συμπερίληψη στο σχέδιο νόμου ρύθμισης που να αφορά στην κατάργηση ή τροποποίηση για τη μη αναδρομική ισχύ, του Άρθρου 71 του ν. 5003/2022 – Αιτήματα μετακίνησης υπαλλήλων και επίκληση λόγων υγείας.

Πιο συγκεκριμένα, κατά την εξέταση του αιτήματος δόκιμου υπαλλήλου λαμβάνεται υποχρεωτικά υπόψη από την Κεντρική Επιτροπή Κινητικότητας εάν οι λόγοι υγείας, των οποίων γίνεται επίκληση, είναι επιγενόμενοι του διορισμού ή προϋπήρχαν. Αν οι επικαλούμενοι λόγοι υγείας προϋπήρχαν του διορισμού του υπαλλήλου ή έχουν ληφθεί υπόψη για τον διορισμό του, η αίτηση απορρίπτεται ως ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΗ.

Ως εκ τούτου και λαμβάνοντας υπόψη:

-το άρθρο 27 «Εργασία & Απασχόληση» της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες, και

– το άρθρο 5 «Εύλογες προσαρμογές για τα άτομα με αναπηρία ή χρόνια πάθηση» του ν.4443/2016,

Ζητούμε αν όχι την κατάργηση, τη Διόρθωση – Τροποποίηση για τη μη Αναδρομική Ισχύ του Άρθρου 71 του ν. 5003/2022 – Αιτήματα μετακίνησης υπαλλήλων και επίκληση λόγων υγείας, καθώς και κατάργηση των μετακινήσεων εργαζομένων μέσω ιατρικών γνωματεύσεων, παρά μόνο με πιστοποίηση αναπηρίας από ΚΕΠΑ, ΑΣΥΕ, ΑΝΥΕ κ.λπ.

Ελπίζοντας στη θετική ανταπόκρισή σας στα δίκαια αιτήματά μας.

Με εκτίμηση

Ο Πρόεδρος

Ι. Βαρδακαστάνης

Ο Γεν. Γραμματέας

Β. Κούτσιανος

Επιστολή της Ε.Σ.Α.μεΑ. προς τον κ. Μ. Βορίδη, Υπουργό Εσωτερικών με θέμα: «Η Ε.Σ.Α.μεΑ. αιτείται την απόσυρση του άρθρου 11 ‘Ειδικός εκλογικός χώρος ΑμεΑ κατά τις βουλευτικές εκλογές – Προσθήκη παρ. 3Α στο άρθρο 83 π.δ. 26/2012’ από το Σχέδιο Νόμου που έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση»

Πληροφορίες: Δημήτρης Λογαράς

Αθήνα: 04.04.2023

Αρ. Πρωτ.: 592

ΠΡΟΣ: κ. Μ. Βορίδη, Υπουργό Εσωτερικών

ΚΟΙΝ: «Πίνακας Αποδεκτών»

ΘΕΜΑ: «Η Ε.Σ.Α.μεΑ. αιτείται την απόσυρση του άρθρου 11 ‘Ειδικός εκλογικός χώρος ΑμεΑ κατά τις βουλευτικές εκλογές – Προσθήκη παρ. 3Α στο άρθρο 83 π.δ. 26/2012’ από το Σχέδιο Νόμου που έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση»

Κύριε Υπουργέ,

Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.) -η οποία, όπως γνωρίζετε, αποτελεί την τριτοβάθμια κοινωνική και συνδικαλιστική οργάνωση εκπροσώπησης των ατόμων με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους στην ελληνική κοινωνία και Πολιτεία, κοινωνικό εταίρο της ελληνικής Πολιτείας σε ζητήματα αναπηρίας και ιδρυτικό μέλος του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία, ήτοι του μεγαλύτερου φορέα εκπροσώπησης των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο- στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης επί του Σχεδίου Νόμου «Ρυθμίσεις σχετικά με τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης α’ και β’ βαθμού-Ρυθμίσεις σχετικά με τον ειδικό εκλογικό χώρο για ΑμεΑ και το δικαίωμα του εκλέγεσθαι-Διατάξεις για την ευζωία των ζώων συντροφιάς – Διατάξεις για το ανθρώπινο δυναμικό του δημοσίου τομέα – Λοιπές ρυθμίσεις του Υπουργείου Εσωτερικών» με το παρόν σας υποβάλλει τη θέση της επί του άρθρου 11 «Ειδικός εκλογικός χώρος ΑμεΑ κατά τις βουλευτικές εκλογές – Προσθήκη παρ. 3Α στο άρθρο 83 π.δ. 26/2012» (Κεφάλαιο Γ’). Αξίζει να επισημανθεί ότι η θέση μας υποβλήθηκε σήμερα (04.04.2023) και στον διαδικτυακό τόπο www.opengov.gr.

Γνωρίζοντας τη δυσκολία εκσυγχρονισμού του θεσμικού πλαισίου και το γεγονός ότι το να καταστούν τα εκλογικά κέντρα, η εκλογική διαδικασία, το εκλογικό υλικό κ.λπ. προσβάσιμα στα άτομα με αναπηρία απαιτεί χρόνο, η Ε.Σ.Α.μεΑ. ξεκίνησε από πολύ νωρίς, ήτοι από τον Οκτώβριο του 2019, να διεκδικεί από το Υπουργείο Εσωτερικών την άρση των εμποδίων που αντιμετωπίζουν οι πολίτες με αναπηρία σε ότι αφορά στο δικαίωμά τους στην ισότιμη συμμετοχή στην πολιτική ζωή.

Πιο συγκεκριμένα:

– Με το υπ. αριθ. πρωτ. 1453/22.10.2019 έγγραφό μας προς τον τότε Υπουργό Εσωτερικών κ. Π. Θεοδωρικάκο διεκδικήσαμε την άρση των εμποδίων που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία στην άσκηση του δικαιώματός τους στην πολιτική συμμετοχή και ενημερώσαμε για τις καλές πρακτικές που εφαρμόζουν άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

– Με το υπ. αριθ. πρωτ. 949/29.06.2022 έγγραφο του Παρατηρητήριου Θεμάτων Αναπηρίας της Ε.Σ.Α.μεΑ. προς την κα Γ. Βαλατσού, Υπηρεσιακή Γραμματέα του Υπουργείου Εσωτερικών και Επιμέρους Σημείο Αναφοράς για την παρακολούθηση της εφαρμογής της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες, το οποίο μάλιστα κοινοποιήσαμε και εσάς, θέταμε αναλυτικά και πάλι το σύνολο των εμποδίων που αντιμετωπίζουν οι πολίτες με αναπηρία σε ότι αφορά την άσκηση του δικαιώματός τους στην πολιτική συμμετοχή.

– Με το υπ. αριθ. πρωτ. 1699/22.11.2022 έγγραφό μας προς εσάς ζητήσαμε συνάντηση μαζί σας με στόχο τον προσδιορισμό των μέτρων που πρέπει να ληφθούν για τη διασφάλιση της ανεμπόδιστης πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία στα εκλογικά κέντρα, τις εκλογικές διαδικασίες, το εκλογικό υλικό κ.λπ. Δυστυχώς όμως το αίτημά μας δεν ικανοποιήθηκε, με αποτέλεσμα να μην πραγματοποιηθεί καμία συνάντηση μαζί σας, και τώρα ενάμιση περίπου μήνα πριν από τις εκλογές, και μια εβδομάδα πριν το κλείσιμο της Βουλής των Ελλήνων, το Υπουργείο Εσωτερικών φέρει προς ψήφιση το άρθρο 11, μέσω του οποίου όχι μόνο δεν προωθείται η ισότιμη συμμετοχή και συμπερίληψη των ατόμων με αναπηρία στην εκλογική διαδικασία, όπως το Σύνταγμα και η εθνική νομοθεσία ορίζουν, αλλά αντίθετα προβαίνει σε διακριτική μεταχείριση σε βάρος τους:

α) αφενός λόγω της πρόβλεψης ειδικού χώρου αποκομμένου από τα λοιπά εκλογικά τμήματα, στελεχωμένου από άτομο άσχετο με την εφορευτική επιτροπή και τους εκλογικούς αντιπροσώπους, ενώ συγχρόνως η όλη διαδικασία (μεταφορά του ψηφοδελτίου σε άλλο χώρο από ένα μόνο άτομο έστω και εάν πρόκειται για δικαστικό αντιπρόσωπο ο οποίος ΔΕΝ ΥΠΟΧΡΕΟΥΤΑΙ να συνοδεύεται από εκλογικούς αντιπροσώπους) επουδενί δεν διασφαλίζει το αδιάβλητο της ψηφοφορίας των πολιτών με αναπηρία που λόγω αδυναμιών αποκλειστικά της Πολιτείας αδυνατούν να εξυπηρετηθούν στα συνήθη εκλογικά τμήματα, και

β) αφετέρου δεν δίνεται η δυνατότητα στους πολίτες με αναπηρία να επιλέξουν το άτομο που επιθυμούν να τα υποστηρίξει κατά τη διάρκεια της διαδικασίας ψηφοφορίας, όπως συμβαίνει στη συντριπτική πλειοψηφία των ευρωπαϊκών χωρών και προβλέπεται στο άρθρο 29 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες.

Το άρθρο 11 έρχεται σε πλήρη αντίθεση με ό,τι ορίζουν το Σύνταγμα της χώρας (βλ. παρ. 1 του άρθρου 5 και παρ. 6 του άρθρου 21) και το άρθρο 29 «Συμμετοχή στην πολιτική και δημόσια ζωή» της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες, την οποία η χώρας μας κύρωσε με τον ν.4074/2012 και ως εκ τούτου οφείλει να εφαρμόσει σε εθνικό επίπεδο.

Αξίζει να επισημανθεί ότι η Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες στις Τελικές Παρατηρήσεις και Συστάσεις της στην αρχική έκθεση της Ελλάδας για την εφαρμογή της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες σε εθνικό επίπεδο, καταρχάς «[…] ανησυχεί για το ότι τα άτομα με νοητικές ή ψυχοκοινωνικές αναπηρίες που τελούν υπό δικαστική συμπαράσταση στερούνται του δικαιώματός τους να ψηφίζουν. Ανησυχεί, επίσης, και για την έλλειψη προσβασιμότητας στις εκλογικές διαδικασίες, τις εγκαταστάσεις και το εκλογικό υλικό» (παρ. 42) και προτείνει στη χώρα μας «[…]να αναμορφώσει το σχετικό εκλογικό πλαίσιο, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών νόμων, κανονιστικών διατάξεων και υποστηρικτικών μηχανισμών, προκειμένου να διασφαλίσει ότι τα άτομα με αναπηρία μπορούν να συμμετέχουν αποτελεσματικά και πλήρως στην πολιτική και δημόσια ζωή, και να εξασκούν το δικαίωμά τους να ψηφίζουν, διασφαλίζοντας, μεταξύ άλλων, την απρόσκοπτη φυσική προσβασιμότητα στην ψηφοφορία, το απόρρητο της ψήφου και τη διαθεσιμότητα εκλογικού υλικού και πληροφόρησης σε προσβάσιμες μορφές, σύμφωνα και με το γενικό σχόλιο Αρ. 2 (2014) για την προσβασιμότητα» (παρ.43).

Η συγκεκριμένη, δε, διαδικασία του άρθρου 11 θεωρούμε ότι αντί να ενθαρρύνει την πολιτική συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία στη βάση των επιταγών της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες στην ουσία επιφέρει το αντίθετο αποτέλεσμα, αποξενώνοντας τον εκλογέα με αναπηρία από τη συνολική εκλογική διαδικασία, δημιουργώντας επίσης σε αυτόν συναισθήματα ανασφάλειας για την τύχη της ψήφου του.