Επανεκδόθηκαν τα ποιήματα του τυφλού Καρπάθιου ποιητή Μηνά Τραμπακουλόπουλου! Εκδοτική επιμέλεια Μ.Α. Αλεξιάδη – Μ.Γ. Βαρβούνη
Μια εξαιρετικά σπουδαία έκδοση του Μορφωτικού και Εξωραϊστικού Συλλόγου «Εργασία και Χαρά», Όθους Καρπάθου, από τις εκδόσεις “Γρηγόρης”, με θέμα έναν άγνωστο Καρπάθιο ποιητή, ωστόσο πολύ γνωστό σε όλη την Ελλάδα στις αρχές του 20ου αιώνα, κυκλοφόρησε πριν από λίγες ημέρες!
Πρόκειται για ένα έργο που ανέσυρε από την λήθη ο συμπατριώτης μας Ομότιμος καθηγητής λαογραφίας Μηνάς Άλ. Αλεξιάδης σε συνεργασία με τον Σαμιώτη καθηγητή Μανώλη Γ. Βαρβούνη έφτασαν στην έκδοση του βιβλίου.
Ο εκ γενετής τυφλός ποιητής Μηνάς Τραμπακουλόπουλος έζησε στις αρχές του 20υ αιώνα και μπόρεσε να αναπτύξει το ταλέντο του, παρουσιάζοντας εξαιρετική καλλιτεχνική και πατριωτική δράση κυριολεκτικά σε όλη την Ελλάδα.
Γύρισε την επαρχία και παρά τις ιδιαίτερες δύσκολες συνθήκες τους τέλους του19ου και των αρχών του 20ού αιώνα, απήγγειλε δεκαπεντασύλλαβους στίχους με ποικίλη θεματολογία κι έτσι κατάφερε να συγκεντρώσει χρήματα για το Ταμείο Εθνικής Αμύνης. Μάλιστα στις συχνότατες αναφορές των ημερήσιων εφημερίδων της εποχής (Σκριπ και Εμπρός) μέχρι τα μέσα του 1908 είχε μαζέψει 550 χιλιάδες δραχμές!
Αναμφίβολα πρόκειται για τον άγνωστο “Όμηρο” της Καρπάθου!
Η έρευνα των δυο καθηγητών μας δίνει η ευκαιρία να ταξιδέψουμε νοερά σε μια εποχή που φαινομενικά είναι κοντά μας ωστόσο οι γνώσεις μας ουσιαστικά είναι περιορισμένες. Τα ποιήματα του Μηνά Τραμπακουλόπουλου είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσουν ενδιαφέρουσες συζητήσεις και για ακόμη μια φορά θα φέρουν την Κάρπαθο στην επικαιρότητα.
“Ο τυφλός ποιητής μπόρεσε να αναπτύξει το ταλέντο του, παρουσιάζοντας εξαιρετική καλλιτεχνική και πατριωτική δράση, απο-τελώντας παράλληλα δραστήριο στέλεχος της κοινωνίας της εποχής του. Ταξίδεψε σε πολλούς ελληνικούς τόπους, παρά τις δύσκολες συνθήκες τους τέλους του19ου και των αρχών του 20ού αιώνα, εποχή κατά την οποία έζησε και έδρασε” αναφέρουν οι δυο επιμελητές του βιβλίου, καθηγητές, Μηνάς Αλ. Αλεξιάδης και Μ.Γ. Βαρβούνης, στον πρόλογο του βιβλίου.
Το βιβλίο αυτό, όπως αναφέρουν στον πρόλογο οι δυο επιμελητές του έργου, “οφείλει πολλά τόσο στον αείμνηστο Μανόλη Λαγωνικό (1922-2018), με ενέργειες του οποίου οι επιμελητές του απέκτησαν πληροφορίες και υλικό για τη ζωή και το έργο του ποιητή, όσο και στον λυκειάρχη Εμμανουήλ Χατζηαντωνίου, που έθεσε στη διάθεσή μας υλικό από προφορικές καταγραφές στο χωριό Όθος της Καρπάθου. Τη συλλογή με τα ποιήματα του Μηνά Τραμπακουλόπουλου εντόπισε, στη Βιβλιοθήκη του «Βενετοκλείου Γυμνασίου Ρόδου», ο εκ των συγγραφέων Μηνάς Αλ. Αλεξιάδης”.
Ο Μανόλης Γερ. Βαρβούνης (Σάμος, 1966) είναι Καθηγητής Λαογραφίας, Πρόεδρος του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης (2026-2020) και Κοσμήτορας της Σχολής Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης (2021 – 2024), Διευθυντής του «Εργαστηρίου Λαογραφίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας» του ΔΠΘ και Διευθυντής του «Κέντρου Εκκλησιαστικών, Ιστορικών και Πολιτισμικών Μελετών» της Ι. Μητροπόλεως Σάμου και Ικαρίας, Αντιπρόεδρος της «Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας» και μέλος του Δ.Σ. του «Λαογραφικού και Εθνολογικού Μουσείου Μακεδονίας – Θράκης».
O Μηνάς Αλ. Αλεξιάδης είναι Έλληνας πανεπιστημιακός και συγγραφέας. Είναι ομότιμος καθηγητής Λαογραφίας στο Τμήμα Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, επίτιμο μέλος (καθηγητής) του Τμήματος Κλασικής Φιλολογίας και Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Βουκουρεστίου. Επίτιμος διδάκτωρ της Σχολής Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης. Επίτιμος διδάκτωρ του Παιδαγωγικού Τμήματος Δ.Ε. της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Είναι, επίσης, διευθυντής του Ινστιτούτου Λαϊκού Πολιτισμού Καρπάθου, του Τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και Πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής. Άρχων Υπομνηματογράφος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου και Άρχων Χαρτουλάριος του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και Πάσης Αφρικής.
Οι κ.κ. Μ.Α. Αλεξιάδης και Μ.Γ. Βαρβούνης αναφέρουν στον πρόλογο του βιβλίου για τον Μηνά Τραμπακουλόπουλο:
“Ευχαριστούμε θερμά από τη θέση αυτή τη Διεύθυνση του «Βενετοκλείου Γυμνασίου Ρόδου» για την παραχώρηση αντιγράφου. Αντιστοίχως, τα δημοσιευμένα ποιήματα από την επίσκεψη του Τραμπακουλόπουλου στη Σάμο και το εκτενές ανέκδοτο θρησκευτικό του ποίημα εντόπισε οέτερος συγγραφέας Μανόλης Γ. Βαρβούνης.
Επίσης, με συγκίνηση αναφερόμαστε στη μνήμη του δρα Λαογραφίας και νομικού Κωνστ. Αντ. Μελά, ο οποίος είχε συμβάλει στην αρχική ερευνητική προσπάθεια, αλλά, λόγω του θανάτου του, δεν πρόφθασε να δει το βιβλίο ολοκληρωμένο.
Με την παρούσα έκδοση αναστυλώνεται, με την έννοια που χρησιμοποιούσε τον όρο ο Γιώργ. Βαλέτας, το ποιητικό έργο του Μηνά Τραμπακουλόπουλου, παράλληλα δε διατυπώνονται παρατηρήσεις για τη μορ-φή και το περιεχόμενο της «λαϊκότροπης ποίησης», που ελάχιστα έχει απασχολήσει μέχρι σήμερα την ελληνική λαογραφική βιβλιογραφία.
Η χαρακτηριστική και ενδεικτική περίπτωση του ποιητή μας προβάλλεται εδώ ως αφορμή για τη διατύπωση σκέψεων γύρω από την κατηγορία αυτή του έντεχνου λόγου, που αποτελεί έναν από τους βασικούς συνδετικούς κρίκους της Λογοτεχνίας με τη Λαογραφία. Ελπίζουμε η έρευνα στον τομέα αυτό να συνεχιστεί.
Ευχαριστούμε θερμά όλους όσοι συνέδραμαν πρόθυμα την ερευνητική μας προσπάθεια, τους χορηγούς της έκδοσης και τον εκδότη μας για τη γενναιοδωρία και την υπομονή τους. Ιδιαίτερα ευχαριστούμε τον ιατρό Δημήτριο Κ. Κωνσταντινίδη, Πρόεδρο του Μορφωτικού και Εξωραϊστικού Συλλόγου «Εργασία και Χαρά» Όθους Καρπάθου και το Διοικητικό Συμβούλιο για τη χορηγία της έκδοσης αυτής, τον Λυκειάρχη Μανόλη Χατζηαντωνίου για τις σημαντικές πληροφορίες του και τον φιλόλογο Μιχάλη Χανιώτη, πρώην Δήμαρχο Καρπάθου, για τη συμπαράστασή του. Η σκέψη μας στρέφεται πάντα στον αείμνηστο Μανόλη Λαγωνικό, για όσα προσέφερε στην έκδοση και το πολυποίκιλο ενδιαφέρον του. Του αφιερώνουμε, με σεβασμό στη μνήμη του, την έκδοση αυτή. Ευχαριστούμε επίσης συναδέλφους και συνεργάτες που δέχθηκαν να συ-ζητήσουν μαζί μας ποικίλα προβλήματα της σχετικήςέρευνας.
Παραδίδουμε το βιβλίο αυτό στο φως της δημοσίευσης, με την προσδοκία ότι η σχετική ερευνητική προσπάθεια που εγκαινιάζεται εδώ θα βρει συνεχιστές, αλλά και με την πεποίθηση ότι το υπόδειγμα ζωής του Μηνά Τραμπακουλόπουλου, η φιλοπατρία, ο ενθουσιασμός, η εθελοντική προσφορά, η εμμονή στην ελληνορθόδοξη παράδοση και η ζέουσα θρησκευτικότητα μπορούν να χρησιμεύσουν ως πρότυπο ζωής, ιδίως των νέων, στους δυσχειμερίους καιρούς μας”.
Αθήνα, Μάιος 2022
Μ.Α.Α. – Μ.Γ.Β.
22.1.2023
Πηγή: www.karpathiakanea.gr