Οι αναπηρικές και εν γένει κοινωνικές διατάξεις του νέου νόμου 4948 Κύρωση Κώδικα νομοθεσίας θαλάσσιων ενδομεταφορών και δικαιωμάτων επιβατών.
Του Μανώλη Μπασιά
Μέχρι σήμερα τα δικαιώματα μας κατά τις μετακινήσεις μας με πλοία τα όριζε ο νόμος 3709, που καταργείται.
Με τον νέο νόμο 4948 γίνεται κωδικοποίηση όλων των διατάξεων σε ενιαίο κείμενο και στο εξής οι εκπτώσεις στα εισιτήρια των πλοίων θα γίνονται με τις πιο κάτω διατάξεις.
Τις δημοσιεύω για να τις γνωρίζουν οι επιβάτες, που θέλουν να κάνουν χρήση.
Με το νόμο 4948 συντελείται η κωδικοποίηση του νομοθετικού πλαισίου που διέπει τις θαλάσσιες ενδομεταφορές και τα δικαιώματα των επιβατών σε αυτές.
Ειδικότερα, με την παρούσα κωδικοποίηση επιτυγχάνεται η συστηματοποίηση του συνόλου του ρυθμιστικού πλαισίου που αφορά, κυρίως, ... β) τις διατάξεις του ν. 3709/2008 «Δικαιώματα - Υποχρεώσεις επιβατών και μεταφορέων στις θαλάσσιες μεταφορές και άλλες διατάξεις» (Α' 213), όπως ισχύει, ο οποίος εισήγαγε ρυθμίσεις περί δικαιωμάτων και υποχρεώσεων επιβατών και μεταφορέων στις επιβατικές τακτικές θαλάσσιες μεταφορές. Κατ' αυτόν τον τρόπο, παρέχεται η δυνατότητα, τόσο στους πολίτες όσο και στα διοικητικά όργανα, να έχουν άμεση και ασφαλή γνώση της συνολικής νομοθεσίας που αφορά σε ζητήματα θαλάσσιων ενδομεταφορών και δικαιωμάτων και υποχρεώσεων επιβατών και μεταφορέων στις θαλάσσιες ενδομεταφορές.
NOMOΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. 4948
Κύρωση Κώδικα νομοθεσίας θαλάσσιων ενδομεταφορών και δικαιωμάτων επιβατών.
ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ
Αρ. Φύλλου 125
Άρθρο 28 Ορισμοί
4.
«Άτομο με αναπηρία» ή «άτομο με μειωμένη κινητικότητα», είναι οποιοδήποτε άτομο η κινητικότητα του οποίου είναι μειωμένη κατά τη χρήση των μεταφορικών μέσων, λόγω οποιασδήποτε σωματικής αναπηρίας, ιδίως αισθητήριας ή κινητικής, μόνιμης ή προσωρινής, διανοητικής ανικανότητας ή αδυναμίας ή λόγω ανικανότητας από οποιαδήποτε άλλη αιτία ή λόγω ηλικίας και η κατάσταση του οποίου απαιτεί κατάλληλη προσοχή και προσαρμογή των προσφερόμενων σε όλους τους επιβάτες υπηρεσιών, στις ιδιαίτερες ανάγκες του ατόμου αυτού.
11.
«Συνθήκες πρόσβασης», είναι κατάλληλοι κανόνες, οδηγίες και πληροφόρηση σχετικά με την προσβασιμότητα των λιμενικών τερματικών σταθμών και των πλοίων, καθώς και των εγκαταστάσεών τους, για τα άτομα με αναπηρία ή τα άτομα με μειωμένη κινητικότητα.
Άρθρο 30 Επιστροφή ναύλου - αποζημιώσεις - έκπτωση ναύλου ατόμων μειωμένης κινητικότητας
3.
Επιβάλλεται ως υποχρέωση παροχής δημόσιας υπηρεσίας για την εξυπηρέτηση λόγων δημοσίου συμφέροντος και κοινωνικής πολιτικής, η χορήγηση έκπτωσης πενήντα τοις εκατό (50%) επί του ναύλου σε όλες τις θέσεις των πλοίων στα οποία εφαρμόζεται το παρόν Μέρος στα άτομα με αναπηρία ή μειωμένη κινητικότητα με ποσοστό αναπηρίας ογδόντα τοις εκατό (80%) και άνω, με την επίδειξη σχετικής απόφασης των αρμόδιων
υγειονομικών επιτροπών Κέντρου Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕ.Π.Α.) ή των υγειονομικών επιτροπών της αρμόδιας διοικητικής αρχής ή ασφαλιστικού φορέα μέχρι την ημερομηνία λήξης της ισχύος τους. Η ίδια έκπτωση χορηγείται και στα ΙΧΕ οχήματα με τα οποία μετακινείται ο δικαιούχος του προηγούμενου εδαφίου, εφόσον αυτά φέρουν ειδικές πινακίδες αναπήρων πολέμου ή Δελτίο Στάθμευσης Οχημάτων των Ατόμων με Αναπηρίες (ΔΕΛΤΙΟ ΣΤΑΘΜΕΥΣΗΣ «ΑΜΑ»). Η ίδια έκπτωση χορηγείται και στον συνοδό του δικαιούχου του πρώτου εδαφίου, εφόσον ο δικαιούχος είναι άτομο με παραπληγία-τετραπληγία, τύφλωση, νοητική αναπηρία, αυτισμό και σύνδρομο Down. Αν ο μεταφορέας απαιτήσει συνοδεία για το άτομο με μειωμένη κινητικότητα, τότε ο συνοδός μεταφέρεται δωρεάν.
4.
Οι επιβάτες με αναπηρία ή μειωμένη κινητικότητα, με την επιφύλαξη των υφιστάμενων συνθηκών πρόσβασης, δικαιούνται την παροχή δωρεάν συνδρομής, όπως ορίζεται στα παραρτήματα II και III του Κανονισμού (ΕΕ) 1177/2010 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβούλιου της 24ης Νοεμβρίου 2010 για τα δικαιώματα των επιβατών στις θαλάσσιες και εσωτερικές πλωτές μεταφορές και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2006/2004 (L 334), σε λιμένες, συμπεριλαμβανομένης της επιβίβασης και της αποβίβασης, και επί πλοίου, σύμφωνα με το άρθρο 10 του Κανονισμού και υπό τους όρους παροχής συνδρομής που ορίζουν τα άρθρα 11 και 12 του Κανονισμού.
Άρθρο 31 Δικαιώματα απόρων και ναυαγών
Ο εφοπλιστής κάθε επιβατηγού πλοίου υπό σημαία κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (Ε.Ο.Χ.) υποχρεούται να αποδέχεται τη δωρεάν μεταφορά των απόρων και ναυαγών, μέχρι δέκα (10), κατ’ ανώτατο όριο, ανά πλοίο και ανά δρομολογιακή γραμμή, σύμφωνα με όσα ειδικότερα ορίζονται με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται, ύστερα από πρόταση του Υπουργού Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, μετά από γνώμη του Σ.Α.Σ..
Άρθρο 32 Δικαιώματα αναπήρων πολέμου, θυμάτων πολέμου
1.
Ανάπηροι πολέμου που ταξιδεύουν με επιβατηγά πλοία καταβάλλουν το ήμισυ του εκάστοτε ισχύοντος εισιτηρίου της θέσης που επιλέγουν, εφόσον δε η θέση διαθέτει κλίνη, χορηγείται υποχρεωτικά σε αυτούς.
2.
Με κοινή απόφαση των αρμόδιων Υπουργών και του Υπουργού Εθνικής Άμυνας δύναται να καθοριστεί ότι, προκειμένου περί θυμάτων πολέμου, αυτά δύνανται να ταξιδεύουν με επιβατηγά πλοία με έκπτωση μέχρι το ήμισυ του εκάστοτε ισχύοντος εισιτηρίου, μη δικαιούμενων όμως να πραγματοποιήσουν περισσότερα από δύο
(2)
ταξίδια κάθε έτος.
3.
Οι παρ. 1 και 2 εφαρμόζονται και στους ανάπηρους πολέμου Αξιωματικούς και Ανθυπασπιστές, καθώς και στους συνοδούς τους, όπως και στους ανάπηρους πολέμου οπλίτες και στους βοηθούς τους.
Άρθρο 33 Δικαιώματα πολυτέκνων και μελών οικογένειάς τους
1.
Πολύτεκνοι ή μέλη της οικογενείας αυτών που ταξιδεύουν για οποιονδήποτε λόγο εντός της Ελληνικής Επικράτειας έχουν δικαίωμα σε έκπτωση ναύλου επί των εκάστοτε ισχυόντων τιμολογίων ποσοστού τουλάχιστον πενήντα τοις εκατό (50%) σε όλες τις συγκοινωνιακές επιχειρήσεις, που τελούν σε άμεση ή έμμεση εξάρτηση από το Κράτος. Της ίδιας εκπτώσεως δικαιούνται και στις υπόλοιπες επιχειρήσεις μεταφορών, εφόσον αυτές συνδέονται με ειδικές επιχορηγήσεις με το Κράτος.
2.
Ως συγκοινωνιακές επιχειρήσεις που τελούν σε έμμεση εξάρτηση από το Κράτος νοούνται όλες ανεξαιρέτως, οι, ανά την Ελληνική Επικράτεια, σιδηροδρομικές, ακτοπλοϊκές, όπως και κάθε άλλη συγκοινωνιακή επιχείρηση, που εκμισθώνονται από το Κράτος, ή διευκολύνονται με οποιονδήποτε τρόπο από αυτό, είτε με την παροχή προνομίων εκμετάλλευσης, είτε με την παραχώρηση γραμμών ή με επιχορήγηση, είτε ρυθμίζονται από αυτό.
Άρθρο 34 Αποσκευές
1.
Ο επιβάτης δικαιούται να μεταφέρει χειραποσκευές βάρους μέχρι πενήντα (50) κιλών, χωρίς να καταβάλλει ιδιαίτερο ναύλο. Τα άτομα μειωμένης κινητικότητας δικαιούνται χωρίς καταβολή ιδιαίτερου ναύλου να μεταφέρουν, πλέον των χειραποσκευών, κάθε εξοπλισμό ή βοήθημα που απαιτείται για την αυτόνομη μετακίνησή τους, ανεξαρτήτως βάρους.
3.
Ο μεταφορέας ευθύνεται για τη φθορά ή απώλεια του εξοπλισμού κινητικότητας ή άλλου ειδικού εξοπλισμού που χρησιμοποιείται από άτομο με αναπηρία ή μειωμένη κινητικότητα, εφόσον η ζημία οφείλεται σε υπαιτιότητά του και καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια να παρασχεθεί προσωρινός εξοπλισμός αντικατάστασης που να συνιστά κατάλληλη εναλλακτική λύση. Η αποζημίωση που καταβάλλεται από τον μεταφορέα αντιστοιχεί στην αξία αντικατάστασης του σχετικού εξοπλισμού ή, κατά περίπτωση, στις δαπάνες επισκευής.
Άρθρο 43 Υποχρεώσεις επιβατών
12.
Το άτομο με αναπηρία ή μειωμένη κινητικότητα οφείλει να ενημερώνει τον εκδότη του εισιτηρίου ή τον μεταφορέα, ότι έχει ανάγκη συνδρομής, το αργότερο σαράντα οκτώ (48) ώρες πριν από την παροχή της συνδρομής και να βρίσκεται σε προκαθορισμένο σημείο σε συγκεκριμένη ώρα, η οποία δεν υπερβαίνει τα εξήντα (60) λεπτά πριν από την προγραμματισμένη ώρα απόπλου του πλοίου. Επιπλέον, κατά την κράτηση ή προέκδοση του εισιτηρίου, οφείλει να κοινοποιεί στον μεταφορέα τις ειδικές του ανάγκες για κατάλυμα, κάθισμα ή τις απαιτούμενες υπηρεσίες ή την ανάγκη να φέρει μαζί του ιατρικό εξοπλισμό.
Άρθρο 44 Υποχρεώσεις μεταφορέα
Ο μεταφορέας υποχρεούται:
7.
Να ανακοινώνει, με προσβάσιμες στους επιβάτες μορφές αναγγελίας, ιδίως οπτική και ηχητική αναγγελία στην ελληνική και αγγλική γλώσσα, εντός του πλοίου την οποιαδήποτε καθυστέρηση στον απόπλου, πλου και κατάπλου του πλοίου, αναφέροντας τόσο τον εκτιμώμενο χρόνο, όσο και την αιτία της καθυστέρησης.
8.
Να παρέχει δωρεάν συνδρομή, σε συνεργασία με τους φορείς εκμετάλλευσης των τερματικών σταθμών,
στο πλαίσιο των αντίστοιχων τομέων αρμοδιότητάς τους, στα άτομα με αναπηρία ή μειωμένη κινητικότητα, όπως ορίζεται στα Παραρτήματα II και III του Κανονισμού (Ε.Ε.) 1177/2010, με την επιφύλαξη των υφιστάμενων συνθηκών πρόσβασης στον λιμένα. Επί αιτημάτων παροχής συνδρομής της παρ. 12 του άρθρου 43, με ευθύνη του μεταφορέα, ενημερώνεται χωρίς καθυστέρηση ο φορέας εκμετάλλευσης του λιμενικού τερματικού σταθμού, για την παροχή συνδρομής στον τομέα αρμοδιότητάς του. Τα άτομα που έχουν αιτηθεί την παροχή συνδρομής λαμβάνουν γραπτή επιβεβαίωση για την παροχή της συνδρομής, με κάθε διαθέσιμο μέσο, συμπεριλαμβανομένων των ηλεκτρονικών μέσων ή της υπηρεσίας σύντομων μηνυμάτων (SMS). Σε περίπτωση που άτομο με αναπηρία ή μειωμένη κινητικότητα δεν έχει συμμορφωθεί με τις απαιτήσεις της παρ. 12 του άρθρου 43, ο μεταφορέας και ο φορέας εκμετάλλευσης του λιμενικού τερματικού σταθμού καταβάλλουν προσπάθεια για την παροχή κάθε δυνατής βοήθειας.
9.
Να μεριμνά για την ενημέρωση του ενδιαφερόμενου επιβάτη από τον εκδότη, πριν από την έκδοση του εισιτηρίου, για τις τιμές και εκπτώσεις, τις συνθήκες πρόσβασης στους λιμένες επιβίβασης και αποβίβασης, καθώς και τη δυνατότητα παροχής συνδρομής σε περιπτώσεις επιβατών με αναπηρία ή μειωμένη κινητικότητα.
10.
Να τηρεί οργανωμένες διαδικασίες υποδοχής, καταγραφής και επίλυσης ή απάντησης σε παράπονα - διαμαρτυρίες των επιβατών και να παρέχει στους επιβάτες με οπτική και ηχητική αναγγελία, πριν από τον κατάπλου του πλοίου στον πρώτο λιμένα του δρομολογίου του, σαφή πληροφόρηση για τις διαδικασίες αυτές.
11.
Να τοποθετεί σε εμφανή σημεία επί του πλοίου και στα πρακτορεία έκδοσης εισιτηρίων πίνακα στην ελληνική και αγγλική γλώσσα, στον οποίο αναγράφονται τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις του επιβάτη και του μεταφορέα. Ο πίνακας αυτός διατίθεται επιπρόσθετα σε γραφή Braille και σε κείμενο γραμματοσειράς μεγάλου μεγέθους στην υποδοχή του πλοίου, κατόπιν αιτήματος επιβάτη.
ΤΜΗΜΑ ΙV ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ - ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΚΥΡΩΣΕΙΣ
Άρθρο 45 Γενικές αρχές
1.
Οι διατάξεις του παρόντος Μέρους δεν θίγουν τα δικαιώματα των επιβατών που προβλέπονται στον Κανονισμό (Ε.Ε.) 1177/2010 ή άλλες διατάξεις, χωρίς να αποκλείεται το δικαίωμά τους για αποκατάσταση κάθε περαιτέρω ζημίας.
4.
Άρνηση κράτησης ή έκδοσης εισιτηρίου σε άτομα με αναπηρία ή μειωμένη κινητικότητα δικαιολογείται μόνον όταν πρόκειται για συμμόρφωση προς τις ισχύουσες απαιτήσεις ασφαλείας που ορίζει το διεθνές, το ενωσιακό ή το εθνικό δίκαιο ή τις απαιτήσεις ασφαλείας που ορίζουν οι αρμόδιες αρχές ή όταν ο σχεδιασμός, η υποδομή και ο εξοπλισμός του πλοίου καθιστούν αδύνατη την πραγματοποίηση της μεταφοράς με ασφαλή και λειτουργικό τρόπο. Σε αυτή την περίπτωση ο μεταφορέας ή ο εκδότης του εισιτήριου καταβάλλει κάθε εύλογη προσπάθεια να προσφερθεί εναλλακτικός τρόπος μεταφοράς.
8.
Με απόφαση του Υπουργού Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής συγκροτείται συμβουλευτικό όργανο, αποτελούμενο από εκπροσώπους του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία και των φορέων των πλοιοκτητών των πλοίων στα οποία εφαρμόζεται το παρόν Μέρος, το οποίο σε τακτά χρονικά διαστήματα εξετάζει όλα τα πρακτικά θέματα που αφορούν στην προσβασιμότητα των ατόμων με αναπηρία σε όλο το φάσμα των ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών και εισηγείται στον Υπουργό Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής μέτρα για τη βελτίωσή της.
9.
Στις συνεδριάσεις του Σ.Α.Σ. στις οποίες συζητούνται θέματα που αφορούν επιβάτες με αναπηρία, συμμετέχει, χωρίς δικαίωμα ψήφου, εκπρόσωπος της πλέον αντιπροσωπευτικής οργάνωσης ατόμων με αναπηρία.
10.
Οι μεταφορείς και, κατά περίπτωση, οι φορείς εκμετάλλευσης των τερματικών σταθμών θεσπίζουν διαδικασίες εκπαίδευσης σε θέματα αναπηρίας, συμπεριλαμβανομένων οδηγιών, και διασφαλίζουν ότι τα μέλη του προσωπικού τους, ιδιαίτερα αυτά που παρέχουν άμεση συνδρομή σε άτομα με αναπηρία ή μειωμένη κινητικότητα, λαμβάνουν εκπαίδευση ή οδηγίες, σύμφωνα με το Παράρτημα IV του Κανονισμού (ΕΕ) 1177/2010.
11.
Αν η εκτέλεση των υποχρεώσεων που απορρέουν από την εφαρμογή του Κανονισμού (ΕΕ) 1177/2010 έχει ανατεθεί σε εκτελεστή μεταφορών, πωλητή εισιτηρίων ή άλλο πρόσωπο, ο μεταφορέας, ο ταξιδιωτικός πράκτορας, ο διοργανωτής ταξιδίων ή ο φορέας εκμετάλλευσης του τερματικού σταθμού που έχει αναθέσει αυτές τις υποχρεώσεις παραμένει υπόλογος για τις πράξεις και παραλείψεις του εν λόγω τρίτου προσώπου, στο πλαίσιο άσκησης των καθηκόντων του.
12.
Με απόφαση του Υπουργού Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής καθορίζονται οι διαδικασίες και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή των παρ. 1 και 2 του άρθρου 9 και των άρθρων 10, 11 και 12 του Κανονισμού (Ε.Ε.)1177/2010, που αφορούν σε θέματα προσβασιμότητας, πληροφόρησης και παροχής συνδρομής σε άτομα με αναπηρία ή μειωμένη κινητικότητα στους λιμένες, τα οποία εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των φορέων εκμετάλλευσης λιμενικών τερματικών σταθμών.
Άρθρο 47 Διοικητικές κυρώσεις
Στους παραβάτες των υποχρεώσεων των άρθρων 27 έως 30 και 34 έως 46 και του Κανονισμού (Ε.Ε.) 1177/2010
και ανεξάρτητα εάν συντρέχει ποινική ή πειθαρχική ευθύνη, επιβάλλονται με απόφαση του Προϊσταμένου της κατά τόπον αρμόδιας Λιμενικής Αρχής, οι κυρώσεις του άρθρου 157 του Κ.Δ.Ν.Δ.. Στους παραβάτες των υποχρεώσεων των παρ. 3 έως 8 του άρθρου 43 επιβάλλονται, με απόφαση του Προϊσταμένου της κατά τόπον αρμόδιας Λιμενικής Αρχής, οι κυρώσεις του άρθρου 157 του Κ.Δ.Ν.Δ..
ΜΕΡΟΣ Δ’
ΚΑΤΑΡΓΟΥΜΕΝΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ - ΤΕΛΙΚΕΣ
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ - ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Άρθρο 48
Καταργούμενες διατάξεις
Από την έναρξη της ισχύος του Κώδικα καταργούνται οι ακόλουθες διατάξεις:
στ) άρθρα 1 έως 18 ν. 3709/2008 (Α’ 213),