Αιτιολογική έκθεση του νόμου <Ανασυγκρότηση του Υπουργείου Ναυτιλίας και Αιγαίου και άλλες διατάξεις>.
Του Μανώλη Μπασιά
Ανεβάζω σήμερα το κεφάλαιο εκείνο από την αιτιολογική έκθεση του νόμου 4150, που έχει σχέση με τα δικαιώματα των αναπήρων επιβατών ακτοπλοϊας.
Προ ολίγων ημερών σε παλαιότερη ανάρτηση ανέβασα και μερικές από τις διατάξεις του νόμου.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Η
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΕΠΙΒΑΤΩΝ ΑΚΤΟΠΛΟΪΑΣ
Με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις του άρθρου 36, επιχειρούνται τροποποιήσεις του ν. 3709/2008, δια των οποίων επιδιώκεται η προσαρμογή της εθνικής νομοθεσίας στο θεσμικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και πιο συγκεκριμένα στον Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1177/2010, με στόχο την ουσιαστική ενίσχυση της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς θαλάσσιων υπηρεσιών μεταφορών επιβατών, προς όφελος των πολιτών εν γένει και, ειδικότερα, των ατόμων με αναπηρία ή μειωμένη κινητικότητα.
Ειδικότερα:
Με τις παραγράφους 1 και 2, προτείνονται η αντικατάσταση της παραγράφου 4 του άρθρου 2 του ν. 3709/2008 και η προσθήκη παραγράφων 9, 10 και 11 στο άρθρο 2 του ν. 3709/2008 αντιστοίχως, δια των οποίων διασφαλίζεται η ακριβής απόδοση όρων του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1177/2010 (εφεξής ως «Κανονισμός») που χρησιμοποιούνται σε υφιστάμενες διατάξεις του ν. 3709/2008.
Στις παραγράφους 3, 4 και 5, προτείνεται η μερική τροποποίηση του άρθρου 4 του ν. 3709/2008 και προβλέπεται η εξασφάλιση του δικαιώματος δωρεάν συνδρομής στους επιβάτες με αναπηρία ή μειωμένη κινητικότητα, σύμφωνα με πρότυπα τα οποία καθορίζονται στον Κανονισμό. Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με την ισχύουσα σήμερα ρύθμιση της παραγράφου 3 του άρθρου 4 του ν. 3709/2008, υφίσταται η υποχρέωση του μεταφορέα για παροχή έκπτωσης επί του ναύλου, ανάλογα με το ποσοστό αναπηρίας τόσο στο ίδιο το άτομο με αναπηρία όσο και στο όχημά του και το συνοδό του. Με την προτεινόμενη τροποποίηση και σύμφωνα με την απαίτηση της παραγράφου 4 του άρθρου 8 του Κανονισμού, επιβάλλεται η υποχρέωση για δωρεάν μεταφορά του συνοδού, σε περίπτωση που ο μεταφορέας απαιτήσει την παρουσία του προκειμένου το άτομο με αναπηρία να ταξιδέψει με το πλοίο.
Με τις εισηγούμενες διατάξεις των παραγράφων 6 και 7, αντικαθίσταται η παράγραφος 2 του άρθρου 5 του ν. 3709/2008 και προστίθεται παράγραφος 3 στο εν λόγω άρθρο αντιστοίχως, με σκοπό την καθιέρωση της ευθύνης του μεταφορέα σε περίπτωση ζημίας, από υπαιτιότητά του, του εξοπλισμού κινητικότητας των ατόμων με αναπηρία ή μειωμένη κινητικότητα, σύμφωνα και με το άρθρο 15 του Κανονισμού. Επίσης, στην αντικαθιστώμενη παράγραφο 2 του άρθρου 5 επιβάλλεται η υποχρέωση στο μεταφορέα, σε περίπτωση που ζητήσει από τον επιβάτη να τοποθετεί τις αποσκευές του σε συγκεκριμένο χώρο εναπόθεσης αποσκευών, να εκδίδει σχετική απόδειξη και να διατηρεί τη φύλαξή τους. Με τις υφιστάμενες διατάξεις του ν. 3709/2008, οι μεταφορείς δεν υποχρεούνταν να εκδίδουν αποδείξεις φύλαξης και δεν αναφερόταν ρητώς στο νόμο η ευθύνη τους για την απώλεια των αποσκευών του επιβάτη. Με την προτεινόμενη ρύθμιση παρέχεται επαρκής προστασία των δικαιωμάτων του επιβάτη, δεδομένου ότι επιβάλλεται ρητώς στον πλοιοκτήτη η υποχρέωση φύλαξης των αποσκευών, στην περίπτωση που ζητείται από τον επιβάτη να τοποθετήσει αυτές σε συγκεκριμένο σημείο που βρίσκεται εκτός του πεδίου ελέγχου του.
Με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις των παραγράφων 8 και 9, αντικαθίστανται τα άρθρα 6 και 7 του ν. 3709/2008 αντιστοίχως, στοχεύοντας στην εναρμόνιση των διατάξεων του ν. 3709/2008 με τις διατάξεις του Κανονισμού (άρθρα 17, 18 και 19), οι οποίες σχετίζονται με την παροχή αποζημιώσεων και συνδρομής από το μεταφορέα προς τον επιβάτη σε περιπτώσεις καθυστερήσεων ή ματαιώσεων των δρομολογίων των πλοίων.
Με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις των παραγράφων 10 και 11, αντικαθίσταται η παράγραφος 2 του άρθρου 8 του ν. 3709/2008 και προστίθεται παράγραφος 3 στο εν λόγω άρθρο αντιστοίχως, με σκοπό, ομοίως, την εναρμόνιση των διατάξεων του ν. 3709/2008 με τις διατάξεις του Κανονισμού (άρθρο 16), οι οποίες σχετίζονται με τις υποχρεώσεις του μεταφορέα, σε περίπτωση που ο επιβάτης χάσει ανταπόκριση για συνέχιση του θαλάσσιου ταξιδιού του, λόγω υπαίτιας από το μεταφορέα, καθυστέρησης ή ματαίωσης του σκέλους του ταξιδίου πριν την ανταπόκριση.
Με την προτεινόμενη ρύθμιση της παραγράφου 12 προβλέπεται αφενός ότι η αποζημίωση πρέπει να καλύπτει κάθε ζημία την οποία ο επιβάτης υπέστη αποδεδειγμένα και αφετέρου τίθεται πρακτικός κανόνας δικαιοδοσίας, ορίζοντας ως αρμόδιο κατά τόπο δικαστήριο για την εκδίκαση τυχόν διαφορών μεταξύ επιβατών και του μεταφορέα, λόγω ακύρωσης ταξιδιού, μόνο εκείνο της έδρας του μεταφορέα.
Με την προτεινόμενη διάταξη της παραγράφου 13, αντικαθίσταται το άρθρο 12 του ν. 3709/2008, ούτως ώστε, σύμφωνα με το άρθρο 11 του Κανονισμού, να καθιερωθούν ομοιόμορφες διαδικασίες για την αντιμετώπιση των παραπόνων - καταγγελιών των επιβατών που σχετίζονται με την εφαρμογή των διατάξεων του ν. 3709/2008 και του Κανονισμού. Προβλέπεται, κατ' εξουσιοδότηση, η έκδοση υπουργικής απόφασης, η οποία ρυθμίζει με μεγαλύτερη λεπτομέρεια θέματα που αφορούν στη διαδικασία υποβολής, διαχείρισης και διεκπεραίωσης των παραπόνων - καταγγελιών, τη διαδικασία καταβολής αποζημιώσεων και τους υπεύθυνους φορείς για την επίβλεψη της εφαρμογής του ν. 3709/2008 και του Κανονισμού.
Επισημαίνεται, επιπλέον, ότι με την ισχύουσα σήμερα ρύθμιση του άρθρου 12 του ν. 3709/2008 παρέχεται νομοθετική εξουσιοδότηση με πεδίο εφαρμογής τη ρύθμιση των προαναφερόμενων θεμάτων μόνο σε ό,τι αφορά το θαλάσσιο ταξίδι. Με την προτεινόμενη ρύθμιση, η νομοθετική εξουσιοδότηση καλύπτει και το θέμα της προσβασιμότητας σε λιμάνια και πλοία των ατόμων με αναπηρία ή μειωμένη κινητικότητα. Επίσης καλύπτει, πέραν από το θαλάσσιο ταξίδι εντός του πεδίου εφαρμογής του ν. 3709/2008 (ενδομεταφορές), και το θαλάσσιο ταξίδι, όπως αυτό επεκτείνεται με το πεδίο εφαρμογής του Κανονισμού (διεθνείς μεταφορές).
Με την προτεινόμενη τροποποίηση της παραγράφου 14 ρυθμίζεται το ζήτημα της δυνατότητας επιστροφής ή τροποποίησης του εισιτηρίου από τον επιβάτη μόνο από τον εκδότη αυτού ή τον κατά λιμένα οριζόμενο από το μεταφορέα ναυτικό πράκτορα.
Με την προτεινόμενη τροποποίηση της παραγράφου 15 απαλείφεται η αναφορά της έγγραφης καταχώρησης, επί του εισιτηρίου, της έλλειψης επιθυμίας του επιβάτη να γνωστοποιήσει στοιχεία επικοινωνίας του, διότι στην πρακτική δεν υφίσταται δυνατότητα αναγραφής αυτής στο σώμα του εισιτηρίου. Η καταχώρηση παραμένει στο Ηλεκτρονικό Σύστημα Κράτησης Θέσεων και Έκδοσης Εισιτηρίων Επιβατών και Αποδείξεων μεταφοράς οχημάτων (Η.Σ.Κ.Θ.Ε.Ε.Α.).
Στην εισαγόμενη διάταξη της παραγράφου 16, προτείνεται η προσθήκη παραγράφου 12 στο άρθρο 14 του ν. 3709/2008, με σκοπό να επιβληθεί η υποχρέωση στα άτομα με αναπηρία ή μειωμένη κινητικότητα να παρέχουν εντός 48 ωρών όλες τις απαραίτητες πληροφορίες, προκειμένου να γίνει η απαραίτητη προετοιμασία για να τους παρασχεθεί η προβλεπόμενη συνδρομή τόσο από το φορέα διαχείρισης και εκμετάλλευσης του λιμενικού τερματικού σταθμού όσο και από το μεταφορέα.
Με την παράγραφο 17, αντικαθίστανται οι παράγραφοι 3, 6, 8 και 9 του άρθρου 15 του ν. 3709/2008 και καθιερώνεται, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του Κανονισμού, η υποχρέωση των μεταφορέων και των φορέων εκμετάλλευσης των λιμενικών τερματικών σταθμών, στο πλαίσιο των αντίστοιχων τομέων αρμοδιότητάς τους, παροχής δωρεάν συνδρομής στα άτομα με αναπηρία ή μειωμένη κινητικότητα. Η συνδρομή αυτή παρέχεται σύμφωνα με συγκεκριμένα πρότυπα που θέτει ο ίδιος ο Κανονισμός.
Σκοπός των προτεινόμενων, με τις παραγράφους 18 και 19, ρυθμίσεων είναι η διασφάλιση των ατόμων με αναπηρία ή μειωμένη κινητικότητα σε ό,τι αφορά το γεγονός ότι ο μεταφορέας δεν μπορεί να αρνηθεί κράτηση και έκδοση εισιτηρίου, πλην μόνον των περιπτώσεων που ορίζει το άρθρο 8 του Κανονισμού, καθώς και η εισαγωγή γενικών διατάξεων στο πλαίσιο εφαρμογής των άρθρων 14 και 15, αντίστοιχα, του Κανονισμού. Επίσης, προβλέπεται η έκδοση απόφασης του Υπουργού Ναυτιλίας και Αιγαίου, προκειμένου να ρυθμιστούν οι λεπτομέρειες εφαρμογής συγκεκριμένων διατάξεων των άρθρων 9, 10, 11, 12, 13 και 23 του Κανονισμού στους ελληνικούς λιμένες.
Σκοπός της ρύθμισης της παραγράφου 20 είναι η αντικατάσταση του άρθρου 18 του ν. 3709/2008 με τη θέσπιση κυρώσεων σε περίπτωση παραβίασης των διατάξεων του Κανονισμού, σύμφωνα και με τις απαιτήσεις του άρθρου 8 αυτού.